Borelioza u psa – objawy, leczenie, rokowania, profilaktyka
Spis treści
Wraz z ocieplającym się klimatem kleszcze są aktywne w Polsce coraz dłużej. Obecnie nie dziwią już doniesienia o kleszczach żerujących w lutym czy październiku. Warto zdawać sobie sprawę, że kleszcze są rezerwuarem wielu chorób, w tym właśnie tytułowej boreliozy – wielonarządowej choroby, która może zagrażać nie tylko psom, ale także ludziom. Co roku w Europie potwierdza się ponad 65 tys. przypadków zarażenia u ludzi. Choćby z tego powodu warto poznać objawy tej choroby i sposób jej leczenia. Jeżeli zdrowie Twojego psa jest dla Ciebie ważne, to koniecznie przeczytaj artykuł do końca.
Borelioza u psa – co to za choroba?
Borelioza, znana również jako krętkowica kleszczowa lub choroba z Lyme, to przewlekła choroba wieloukładowa, którą wywołują gram-ujemne urzęsione krętki Borrelia burgdorferi. Krętki są przenoszone przez kleszcze, pełniące rolę wektora choroby. Zarażenie psa może nastąpić poprzez ukąszenie zarówno przez dorosłe osobniki, jak i przez larwy oraz nimfy kleszczy, co jest problematyczne ze względu na ich małe rozmiary i trudność w wykryciu ich w sierści zwierzęcia. Rezerwuar stanowią różne gatunki dzikich zwierząt, takie jak małe gryzonie, ptaki, jelenie, czy sarny.
Początki identyfikacji choroby sięgają lat 70. XX wieku, kiedy to w amerykańskim mieście Lyme, w stanie Connecticut, odnotowano serię przypadków tajemniczej choroby. Początkowo mylono ją z reumatoidalnym zapaleniem stawów. To właśnie tam choroba została po raz pierwszy zidentyfikowana i opisana jako zakażenie odkleszczowe wywołane przez bakterię Borrelia burgdorferi.
Jak dochodzi do zarażenia boreliozą u psa?
Wektorami choroby są najczęściej kleszcze z gatunku Ixodes ricinus, które muszą żerować na żywicielu przez okres od 36. do 48. godzin, aby doszło do zarażenia. Interesującym jest fakt, że jeśli krętki dostały się już do krwiobiegu, inny, jednocześnie żerujący kleszcz może również zarazić się boreliozą.
W tym czasie dochodzi do zmiany antygenów powierzchniowych krętków z białek OspA na OspC, co jest niezbędne do wywołania zakażenia. Równocześnie, pod wpływem białek zawartych w ślinie kleszcza ma miejsce zmiana profilu miejscowej odpowiedzi immunologicznej z Th1 na Th2, co umożliwia namnażanie bakterii.
W niektórych przypadkach może minąć do 4. tygodni zanim nastąpi zarażenie ogólnoustrojowe.
Zwykle nie dochodzi jednak do zarażenia psa boreliozą po pierwszym zakażeniu – wyjątkiem są szczenięta. U dorosłych psów zwykle po kolejnym zakażeniu bądź po obniżeniu odporności pojawiają się objawy boreliozy.
Jakie są objawy boreliozy u psów?
Borelioza może mieć przebieg ostry, pełnoobjawowy, jak i subkliniczny, który jest częstszy u psów i występuje w około 95% przypadków. Ciężkość objawów zależy od układu odpornościowego zarażonego zwierzęcia. Niektóre rasy psów, na przykład berneńskie psy pasterskie, wykazują szczególną podatność na chorobę, choć przyczyny tej predyspozycji nie są w pełni zrozumiałe. Zdarza się, że pies trafia do lecznicy z objawami niewydolności nerek lub problemami neurologicznymi, co może być późnym efektem zarażenia boreliozą.
Choroba z Lyme może przebiegać z objawami ogólnymi, zapaleniem stawów, czy nerek. Objawy kliniczne pojawiają się zwykle u 5-10% zakażonych psów, a czas od zarażenia do ich ujawnienia może wynosić nawet kilka miesięcy. Do objawów ogólnych, które są niespecyficzne należą m.in.:
- wzrost temperatury ciała
- osowienie i apatia
- brak apetytu
W postaci stawowej choroby dochodzi do kulawizny u psów, co jest spowodowane namnażaniem się bakterii w obrębie stawów, prowadzącym do ich zapalenia.
U psów cierpiących na boreliozę z Lyme rzadziej dochodzi do ostrego kłębuszkowego zapalenia nerek, ale kiedy do niego dojdzie, to rokowania są już złe.
W zaawansowanym stadium choroby może dojść do zapalenia mięśnia sercowego.
Borelioza u psów, podobnie jak u ludzi, może powodować rumień, jednak jest on bardzo trudno zauważalny ze względu na gęstą sierść zwierzęcia i to zwykle inne z objawów są impulsem do konsultacji z lekarzem.
Wymienione wyżej objawy boreliozy nie wyczerpują szkodliwego potencjału tej choroby. Wśród objawów neurologicznych boreliozy mogą wystąpić:
- porażenie nerwów czaszkowych
- drgawki
- zmiany zachowania
- nadmierna reakcja na bodźce
- niedowłady
Jak sprawdzić czy pies ma boreliozę?
Postawienie diagnozy to zadanie, które stoi przed lekarzem weterynarii. Niekiedy rozpoznanie boreliozy bywa trudne ze względu na długi okres od momentu ukąszenia przez kleszcza do pojawienia się pierwszych objawów choroby.
Rozpoznanie choroby z Lyme opiera się na wywiadzie, objawach klinicznych oraz na badaniach laboratoryjnych. Często wykorzystywane są testy serologiczne ELISA, które można wykonać 4-6 tygodni po zakażeniu, przed wystąpieniem charakterystycznych objawów klinicznych. Jeżeli występują trudności w potwierdzeniu choroby testem ELISA należy potwierdzić wynik metodą PCR, która pozwala na wykrycie DNA krętki w próbce krwi lub tkanki.
Czy borelioza jest wyleczalna u psa?
Antybiotykiem z wyboru w leczeniu boreliozy u psów jest doksycyklina – terapia tym lekiem powinna trwać przynajmniej 3-4 tygodnie. U psów, które nie tolerują tego leku specjaliści wskazują, że można stosować amoksycylinę. Mimo zastosowanego leczenia choroba może przejść w stan przewlekły.
Z uwagi na to, że jest to choroba wielonarządowa, widoczną poprawę uzyskuje się po stosowaniu leków przeciwzapalnych.
W Polsce istnieją szczepienia dla psów zapobiegające boreliozie.
Jak chronić psa przed kleszczami?
Przede wszystkim pamiętaj o regularnym zabezpieczaniu psa preparatami przeciwpasożytniczymi. Większość z nich działa również na pchły, a niektóre dodatkowo mają właściwości odrobaczające. Samo oglądanie psa po spacerze nie wystarczy. Jeżeli już znajdziesz kleszcza ważne jest szybkie usunięcie go ze skóry.
Na rynku dostępne są różne postaci preparatów przeciwkleszczowych:
- Krople spot-on dla psa na pasożyty – aplikuje się je na skórę w okolicy karku, lekko odchylając sierść. Czas działania to z reguły około miesiąca. Dobrze sprawdzą się u zwierząt, które nie przyjmą preparatów doustnie.
- Obroże na kleszcze dla psa – to najdłużej zabezpieczająca kategoria produktów – czas zabezpieczania wynosi średnio 6-8 miesięcy, zwierzę powinno nosić obrożę cały czas, nie należy zakładać jej tylko na spacery, ponieważ obniża to jej skuteczność.
- Tabletki na kleszcze i robaki dla psa – podaje się je doustnie, sprawdzają się przy psach posiadających dużą ilość sierści, czas zabezpieczenia to około 1-3 miesiące w zależności od producenta.
Zabezpiecz swojego psa przed kleszczami
Reklama
Pliki do pobrania Fiprex Duo® M ulotka
FAQ dotyczące boreliozy u psów
Ile kosztuje leczenie boreliozy u psa?
Koszty leczenia psa uzależnione są od tego, jak szybko pies zareaguje na antybiotykoterapię, długości trwania leczenia, ewentualnie leczenia zmian, jakie wywołała w organizmie psa choroba. Cena leczenia boreliozy może zatem wynieść od kilkuset do ponad tysiąca złotych.
Źródła
W. Zygner, Borelioza u psów, „Życie weterynaryjne”, nr 83/2008, s. 816-818.
Esccap, Zwalczanie chorób przenoszonych przez wektory u psów i kotów, marzec 2019.
dr Mateusz Karatysz
Opiekun buldożki Daisy, borykającej się od wielu lat z problemami zdrowotnymi. Dziennikarz, popularyzator świadomych adopcji zwierząt oraz produktów, które pomagają opiekunom w samodzielnym rozwiązywaniu problemów pojawiających się, podczas opieki nad zwierzętami. Twórca serwisu www.zoonews.pl
Przeczytaj inne artykuły o pasożytach
