Błonnik dla psa
Image by freepik
Spis treści
Błonnik to funkcjonalny składnik diety psa, który w odpowiednich ilościach może korzystnie wpłynąć na pracę jelit, jakość stolca, a nawet na lokalne działanie układu immunologicznego. Wszystko zależy od tego, jaki rodzaj błonnika zostanie dodany do posiłków.
Czym jest błonnik?
Błonnik to włókno pokarmowe, czyli polisacharydy takie jak skrobia, pektyny czy celuloza. To niestrawne substancje, które biorą udział, na różne sposoby, w prawidłowym funkcjonowaniu układu pokarmowego. Ten rodzaj węglowodanów, ale nie cukrowych, sprzyja pracy jelit, zwiększając lub zmniejszając wchłanianie składników odżywczych, nasilając lokalną odpowiedź układu odpornościowego (FOS) oraz trawienie pokarmu.
Po co psu błonnik w karmie?
Poza wskazanymi wyżej korzyściami z obecności włókna pokarmowego należy również dodać, że dzięki fermentacji przez bakterie jelita grubego dochodzi do produkcji krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA), które odpowiadają za dostarczanie pożywki dla bakterii jelitowych oraz energii do komórek jelita grubego. Dzięki wsparciu, jakie od błonnika otrzymują dobre bakterie jelitowe możliwe jest również hamowanie rozwoju niekorzystnych bakterii jelitowych.
Rodzaje błonnika
Włókno pokarmowe można podzielić na:
- Błonnik rozpuszczalny w wodzie
- Błonnik nierozpuszczalny
Włókno podzielić można również na wolno fermentujące i szybko fermentujące.
Włókno rozpuszczalne
Im bardziej błonnik jest rozpuszczalny i fermentujący, tym wolniej przechodzi przez przewód pokarmowy i mniejsza jest objętość kału. Większość źródeł błonnika rozpuszczalnego jest fermentowana szybko lub umiarkowanie, co powoduje większą produkcję krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych.
Włókno nierozpuszczalne
Włókno nierozpuszczalne, np. celuloza ma zdolność do silnego zatrzymywania wody. Im więcej takiego włókna w pokarmie psa, tym objętość kału jest większa. Włókno to może pomóc rozwiązać problem zaparć u psa. Karma z wysokim poziomem błonnika nierozpuszczalnego obniża również gęstość kaloryczną pokarmu, stanowi więc balast w jelitach, który wykorzystywany jest w karmach dla psów otyłych.
Co jest źródłem błonnika dla psa?
Źródłem rozpuszczalnego błonnika są m.in.:
- Warzywa
- Owoce
- Rośliny strączkowe (np. fasola)
- Zboża (np. owies)
- Łuski psyllium
Źródłem nierozpuszczalnego błonnika są m.in.:
- Pulpa buraczana
- Włókna grochu
- Proszek celulozowy
- Inuliny z cykorii
- Drożdże browarnicze
Włókno surowe a włókno pokarmowe
Czytając skład karmy dla psa zetkniesz się z pojęciem włókna surowego. Jest to określenie zbiorcze na włókno rozpuszczalne i nierozpuszczalne. Jednak włókno surowe składa się zwykle przede wszystkim z błonnika nierozpuszczalnego np. celulozy.
Ile błonnika powinno być w karmie dla psa?
Nie ma wytycznych, co do górnej bądź dolnej granicy zawartości błonnika w karmach dla psów. Średnio jest do od 3 do 7% w suchej masie. W karmach weterynaryjnych dla psów z konkretnymi problemami zdrowotnymi poziom błonnika może wzrosnąć nawet do 15% w suchej masie.
Wysokie stężenia włókna surowego w diecie psa może negatywnie wpływać na jej smak i zmniejszać przyswajalność innych składników odżywczych. Długotrwałe stosowanie diety bogatej w włókno często wiąże się z trudnościami w absorpcji witamin i minerałów. Ponadto, dieta z nadmiarem włókna fermentującego może skutkować luźnymi kupami i biegunkami, podczas gdy zbyt duża ilość włókna nierozpuszczalnego może powodować zwiększoną produkcję gazów i większą objętość stolca.
Z drugiej strony, zbyt mała ilość włókien w pożywieniu, szczególnie u zwierząt żywionych dietą bazującą wyłącznie na produktach zwierzęcych, może prowadzić do osłabienia lokalnej ochrony immunologicznej w jelicie grubym. Może to również sprzyjać nadmiernemu rozwojowi szkodliwych bakterii i ułatwiać patogenom przedostawanie się z jelita do krwi. W konsekwencji często dochodzi do zwiększonej predyspozycji na naprzemiennie występujące biegunki i zaparcia.
Jak zwiększyć ilość błonnika w diecie psa?
Do zwiększenia ilości błonnika w diecie psa muszą zaistnieć wskazania medyczne. Zatem to lekarz powinien podjąć decyzję na podstawie badań, czy pies powinien otrzymać w karmie więcej włókna. Może to być konieczne np. gdy pies ma cukrzycę. Zwiększenie ilości konkretnego rodzaju włókna może być również pomocne w przypadku walki z otyłością bądź problemami z zapaleniem jelita grubego. W każdym przypadku decyzja pozostaje w gestii lekarza weterynarii, gdyż podanie niewłaściwego rodzaju włókna do danego problemu może mieć skutek odwroty do zamierzonego i pies poczuje się jeszcze gorzej.
Źródła
D. Guidi, Żywienie i dietetyka psów i kotów. Przewodnik dla lekarza weterynarii, wyd. edra Urban & Partner, Wrocław 2021.
K. Hołda, Włókno pokarmowe w diecie psa, https://karolinaholda.com/wlokno-pokarmowe-w-diecie-psa/ [dostęp: 12.03.2024].