Anaplazmoza u psa – objawy, diagnostyka, leczenie i zapobieganie
https://unsplash.com/photos/riZjFy__tlg
Spis treści
Anaplazmoza to choroba wywoływana przez kleszcze. W polskim klimacie szczególnie często występują kleszcze z gatunku Ixodes ricinus, które są wektorem dla Anaplasma phagocytophilum, bakterii wywołującej anaplazmozę granulocytarną. Czy choroba ta jest niebezpieczna dla psa? Jakie daje objawy? Czy człowiek również może zarazić się anaplazmozą? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym artykule.
Anaplazmoza u psa – czym jest?
Anaplazmoza u psa jest chorobą wywoływaną przez bakterie z rodzaju Anaplasma, konkretnie przez gatunki Anaplasma phagocytophilum oraz Anaplasma platys. Te gram-ujemne bakterie charakteryzują się zdolnością do namnażania się w komórkach swojego żywiciela.
W zależności od konkretnego patogenu, choroba ta może przyjmować jedną z dwóch form:
- granulocytarną
- trombocytarną
Anaplazmoza granulocytarna wywoływana jest przez A. phagocytophilum, która atakuje granulocyty, czyli rodzaj białych krwinek. W tym przypadku, bakterie infekują i niszczą te komórki, co może prowadzić do uszkodzenia różnych narządów, takich jak śledziona, wątroba czy nerki.
Anaplazmoza trombocytarna, spowodowana przez A. platys, charakteryzuje się atakiem na płytki krwi, co skutkuje ich zmniejszoną liczbą i może prowadzić do pojawienia się wybroczyn na błonach śluzowych zwierzęcia.
Choroba ta jest przenoszona przez kleszcze, co oznacza, że psy mogą zostać nią zarażone niezależnie od wieku, płci czy rasy, choć najczęściej dotyka zwierzęta w wieku 6-8. lat.
Zasięg występowania choroby
W Polsce oraz innych regionach centralnej i północnej Europy, w tym również w północnej Hiszpanii, szczególnie niebezpieczna dla psów jest anaplazmoza granulocytarna, występująca tam endemicznie. Rozprzestrzenianie się tej choroby jest ściśle powiązane z obecnością jej nosicieli, czyli kleszczy Ixodes ricinus.
Podróżowanie po krajach, gdzie anaplazmoza jest powszechna, może zwiększać ryzyko zakażenia specyficznym typem tej choroby. W Europie dominują przypadki zakażeń spowodowanych przez bakterię A. phagocytophilum.
Anaplasma platys jest bardziej charakterystyczna dla regionów o klimacie śródziemnomorskim, takich jak Grecja, Włochy czy Hiszpania, występuje także w Stanach Zjednoczonych.
Zabezpiecz swojego psa przed pasożytami
Reklama
Anaplazmoza – jak zaraża się nią pies?
Pies zaraża się anaplazmozą głównie przez ukąszenie zainfekowanego kleszcza, należącego do rodzaju Ixodes spp, który pełni rolę głównego wektora tej choroby.
Żywicielem pośrednik dla A. platys są z kolei kleszcze z gatunku Rhipicephalus sanguineus. Natomiast żywicielem pośrednim dla A. phagocytophilum są kleszcze z gatunku Ixodes ricinus.
Kleszcze te są zdolne do przenoszenia bakterii Anaplasma na psy, a także na inne zwierzęta, takie jak konie, bydło, koty, lisy czy owce. Aby doszło do skutecznego zarażenia, kleszcz musi żerować na skórze zwierzęcia zazwyczaj przez okres od 24. do 48. godzin. Po tym czasie bakterie mogą zostać przeniesione do organizmu psa, gdzie zaczynają się namnażać, atakując białe krwinki oraz komórki układu krwiotwórczego. Okres inkubacji, czyli czas od zarażenia do pojawienia się pierwszych objawów choroby, wynosi od 7. do 14. dni.
Anaplazmoza u psa objawy
A. phagocythophilum i A. platys często nie powodują ostrych i przewlekłych objawów, dlatego mogą być stwierdzane w rozmazach przypadkowo np. podczas badania dawców krwi lub przy wykonywaniu kontrolnych badań morfologicznych. Jeśli jednak dają objawy, z reguły są one nieswoiste.
U psów zarażony A. phagocythophilum mogą pojawić się takie objawy, jak:
- apatia
- gorączka
- spadek apetytu
- bladość błon śluzowych
- wymioty
- biegunka
- przyspieszony oddech
- kulawizny
- powiększenie węzłów chłonnych
- powiększenie wątroby i / lub śledziony
U psów zarażonych A. platys mogą pojawić się takie objawy, jak:
- gorączka
- osowiałość
- powiększenie węzłów chłonnych
- wydzielina z nosa
- wybroczyny w jamie ustnej i nosowej
- jadłowstręt
- spadek masy ciała
Diagnostyka i rozpoznanie u psa
Diagnozowanie anaplazmozy u psa może być wyzwaniem z uwagi na niespecyficzne objawy choroby. Pierwszym etapem w procesie diagnozowania jest szczegółowy wywiad z właścicielem zwierzęcia, zwracający uwagę na ewentualne ukąszenia przez kleszcze oraz pobyt psa na terenach, gdzie choroba występuje endemicznie.
Kluczowe znaczenie mają badania laboratoryjne.
Mikroskopowe badanie rozmazu krwi jest bardziej skuteczne, podczas wykrywania A. phagocytophilum niż to samo badanie w przypadku podejrzenia A. platys.
Szczególnie przydatny jest test PCR (reakcja łańcuchowa polimerazy), który charakteryzuje się wysoką czułością i umożliwia nie tylko potwierdzenie obecności patogenu w organizmie, ale również identyfikację konkretnego gatunku bakterii odpowiedzialnego za chorobę. Materiałem do tego badania może być krew, śledziona lub szpik kostny psa. Test PCR jest również przydatny w monitorowaniu przebiegu leczenia.
Dodatkowo, w praktyce weterynaryjnej stosuje się szybkie testy serologiczne, takie jak ELISA, które pozwalają na wykrycie w organizmie psa specyficznych przeciwciał przeciwko anaplazmie. Należy jednak pamiętać, że te testy mogą być użyteczne głównie w wykrywaniu anaplazmozy wywołanej przez A. phagocytophilum, a ich wyniki wymagają potwierdzenia za pomocą bardziej precyzyjnych metod, takich jak PCR, ze względu na możliwość wystąpienia reakcji krzyżowych lub współzakażeń z innymi patogenami.
Wstępna diagnoza może być postawiona na podstawie obecności przeciwciał w szybkich testach serologicznych, ale dla pewności zaleca się wykonanie testu PCR. Jest to szczególnie ważne, ponieważ riketsje, czyli bakterie wywołujące anaplazmozę, utrzymują się we krwi jedynie przez około 8 dni od zakażenia, co oznacza, że brak ich obecności w rozmazie krwi nie wyklucza choroby.
Warto również rozważyć wykonanie dodatkowych badań, takich jak morfologia krwi, badania biochemiczne oraz USG jamy brzusznej, aby uzyskać pełniejszy obraz stanu zdrowia psa oraz wykluczyć inne choroby odkleszczowe, takie jak borelioza czy erlichioza.
Czy anaplazmoza u psa jest wyleczalna?
Lekiem z wyboru jest zwykle doksycylina w dawce 10 mg/kg m.c. doustnie co 24 godziny przez 4-6 tygodni, jeśli nie jest znany dokładny gatunek będący źródłem choroby. W przypadku wykrycia A. phagocytophilum lub A. platys leczenie trwa zwykle 10-21 dni.
Dodatkowo zaleca się leczenie wspomagające, w postaci płynoterapii, leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych. W przypadku złych wyników morfologii krwi konieczna może być transfuzja.
Zabezpiecz swojego psa przed pasożytami
Reklama
Powikłania
Nawet prawidłowo przeprowadzone leczenie nie chroni psa przed możliwymi powikłaniami. Anaplazmoza może doprowadzić do powikłań w postaci trwałego porażenia nerwów. Powikłania immunologiczne mogą prowadzić do niedokrwistości hemolitycznej, małopłytkowości, czy niewydolności nerek lub wątroby. Psy z powikłaniami wymagają hospitalizacji i intensywnego leczenia.
Anaplazmoza u psa rokowania
Rokowania w przypadku anaplazmozy u psa zależą od stanu pacjenta i od stopnia nasilenia objawów przed rozpoczęciem leczenia. Znaczna poprawa następuje zwykle już w ciągu 24-48. godzin od rozpoczęcia leczenia, a rokowania co do poprawy stanu zdrowia psa przy szybko postawionej diagnozie i odpowiednim leczeniu są dobre.
Jak zapobiegać anaplazmozie?
Najważniejszym elementem profilaktyki jest stosowanie preparatów przeciwko pchłom i kleszczom. Na rynku istnieją różnego rodzaju środki w postaci kropel spot-on na kark, tabletek czy obroży przeciw kleszczom. Dodatkowo po każdym spacerze należy przeglądać sierść swojego pupila. W przypadku podejrzenia zarażenia, należy niezwłocznie udać się do gabinetu weterynaryjnego po fachową pomoc!
FAQ dotyczące anaplazmozy u psa
Czy można zarazić się anaplazmozą od psa?
Człowiek nie może zarazić się anaplazmozą od psa. Ludzka anaplazmoza granulocytarna dotyka jednak ludzi, którzy mogą zostać nią zarażeni przez kleszcze z gatunku Ixodes ricinus. Według danych PZH, w Polsce występują pojedyncze przypadki tej choroby.
Źródła
R. Ruiz de Gopegui Fernandez, Choroby zakaźne psów, wyd. edra Urban&Partner, Wrocław 2017.
Ł. Adaszek, Rozpoznanie anaplazmozy granulocytarnej psów – krok po kroku, „Magazyn Weterynaryjny” 2018/07.
E. Kuchar, Anaplazmoza, https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-bakteryjne/157139,anaplazmoza (dostęp: 25.02.2024).
dr Mateusz Karatysz
Opiekun buldożki Daisy, borykającej się od wielu lat z problemami zdrowotnymi. Dziennikarz, popularyzator świadomych adopcji zwierząt oraz produktów, które pomagają opiekunom w samodzielnym rozwiązywaniu problemów pojawiających się, podczas opieki nad zwierzętami. Twórca serwisu www.zoonews.pl
Przeczytaj inne artykuły o pasożytach
