CHOROBY ODKLESZCZOWE U KOTA – jak im zapobiegać?
pixabay.com/photos/cat-whiskers-cat-face-grass-nature-7905702/
Spis treści
Choroby przenoszone przez kleszcze zostały dobrze przebadane i opisane w odniesieniu do psów. Tymczasem koty, jako zwierzęta, które w niektórych domach mają prawo wychodzić w teren bez nadzoru opiekuna, mogą być nawet bardziej narażone na złapanie kleszczy. Wobec tego są one również narażone na niebezpieczne choroby odkleszczowe.
Czy koty chorują na choroby odkleszczowe?
Odpowiedź brzmi TAK!. Kleszcze są nosicielami wielu chorób, które zagrażają także zdrowiu kotów. Z uwagi na to, że koty dbają o swoją higienę, a część z nich nigdy nie opuszcza domostw, przez długi czas koty nie były traktowane jako główni żywiciele dla kleszczy.
Lista chorób, na które mogą zapaść koty po wkłuciu kleszcza jest całkiem długa, są to m.in.:
- Zakaźna anemia kotów (FIA) – hemobartoneloza
- Borelioza
- Babeszjoza
- Anaplazmoza
- Erlichioza
- Tularemia
- Cytaukszoonoza
- Bartoneloza
Zakaźna anemia kotów
Zakaźna anemia kotów, czyli mykoplazmoza hemotropowa kotów to choroba wywołana przez bakterię Mykoplasma haemofelis, atakującą czerwone krwinki kotów. Bakteria ta jest przenoszona przez kleszcze i pchły, jednak istnieje możliwość zarażenia z mlekiem matki, drogą przez łożysko bądź w trakcie transfuzji krwi od zarażonego dawcy. Jest to jedna z najczęściej występujących chorób odkleszczowych u kotów. Szczególnie narażone są koty z osłabioną odpornością, chorujące na FeLV lub z zespołem FIV. Najważniejszym objawem tej choroby jest anemia, spowodowana przez rozpad czerwonych krwinek. Inne objawy to np. blade błony śluzowe, depresja, osłabienie, gorączka, powiększona śledziona. Niektóre koty przechodzą chorobę bez objawów. Ozdrowieńcy mogą stać się nosicielami.
Zabezpiecz swojego kota przed pasożytami
Reklama
Borelioza u kota
Obecnie istnieje ponad 11 poznanych genotypów z grupy Borrelia burgdorferi, które mogą zarażać ssaki i ptaki i są przenoszone przez kleszcze Ixodes ricinus, I. hexagonus oraz I. persulcatus. Choroba z Lyme, bo tak nazywana jest powszechnie borelioza, jest chorobą wieloukładową i zakaźną. Do zarażenia dochodzi po przekazaniu krętków wraz ze śliną kleszcza. Badania przeprowadzone przez naukowców z Instytutu Pasteura dowiodły, że dorosłe kleszcze mogą przekazać bakterie Borrelia w czasie krótszym niż 24 godziny, a nimfy kleszcza w jeszcze krótszym czasie – nawet poniżej 12 godzin1. Borelioza występuje u kotów bardzo rzadko. W rzadkich przypadkach objawy boreliozy są podobne do klinicznych objawów u psów i mogą być zauważalne w ciągu 2-5 miesięcy po wkłuciu kleszcza i są to: utrata apetytu, gorączka, zmęczenie, a w cięższych przypadkach wymioty, spadek masy ciała, letarg, obrzęk kończyn2.
Babeszjoza kotów
Babeszjoza u kotów diagnozowana jest bardzo rzadko. Pierwszy potwierdzony badaniami przypadek odnotowano w Polsce w 2007 roku3. Jest to choroba wywoływana przez pierwotniaki, z których dla kotów niebezpieczne są: Babesia felis, Babesia cati, Babesia herpailuri i Babesia canis spp. presenti, jednak żaden z nich nie występuje w Polsce. Wśród objawów babeszjozy u kota wskazać można: gorączkę, senność, brak apetytu, biegunkę, osłabienie. Diagnozę choroby można postawić dopiero po wykonaniu badania krwi.
Anaplazmoza jako choroba odkleszczowa u kota
Anaplazmoza granulocytarna jest zakaźną chorobą wielonarządową, która występuje w okresie aktywności kleszczy. Czynnikiem etiologicznym u kotów jest Anaplasma phagocytophilum – niewielka, Gram-ujemna bakteria, która utrzymuje się wewnątrz granulocytów w organizmie kota. Nosicielami tej choroby w Polsce są kleszcze Ixodes ricinus. U kotów występowanie tej choroby to rzadkość. Jednak możliwość zakażenia kotów została potwierdzona eksperymentalnie. Przypadki naturalnego zakażenia w Polsce pochodzą z Lublina, Przemyśla i Mazowsza. Choroba ta przebiega u kotów zazwyczaj subklinicznie. Objawy pojawiają się częściej u młodych kotów i są niespecyficzne: apatia, osłabienie, brak apetytu, przyspieszony oddech, podwyższona temperatura. W ostrym przebiegu: bladość błon śluzowych, wysoka gorączka, bolesne obrzęki stawów, krwotoki z nosa i odwodnienie4.
Choroba kociego pazura
Bartoneloza to choroba wywoływana przez bakterie bartonella henselae i rzadziej bartonella clarridgeiae, które przenoszone są na kota przez pchły. Opisano jednak przypadki transmisji choroby przez kleszcze Ixodes ricinus. Bartonella często przebiega łagodnie, a sam nosiciel nie choruje. Wśród objawów choroby kociego pazura wymienia się: gorączkę, powiększone węzły chłonne, zmęczenie, brak apetytu. Diagnostyka tej choroby u kotów jest trudna, ponieważ koty są zwykle nosicielami bezobjawowymi. Jest to zoonoza, a więc choroba niebezpieczna dla ludzi. Do zarażenia może dojść np. na skutek zadrapania człowieka przez kota5.
Tularemia i cytaukszoonoza
Obydwie choroby nie występują w Polsce. Tularemia to choroba zakaźna powodowana przez bakterie Francisella tularensis, która przenoszona jest m.in. przez kleszcze, komary i pluskwy6. Cytaukszoonoza wywoływana jest przez pierwotniaka Cytauxzoon felis – w ostatnich latach pojawiły się doniesienia o występowaniu zarażeń wśród kotów w Europie z uwagi na ocieplenie klimatu. Najbardziej narażone na zarażenie cytaukszoonozą są koty wychodzące, żyjące w południowo-centralnych i południowo-wschodnich rejonach Stanów Zjednoczonych. Choroba występuje w okresie wiosennym, letnim i wczesną jesienią7.
Jak objawiają się choroby odkleszczowe u kota?
W większości wyżej opisanych przypadków choroby odkleszczowe u kota mogą dawać niespecyficzne objawy. Są one powodowane przez anemię i niedożywienie organizmu. Wraz z postępującą anemią kot zaczyna tracić apetyt, siłę, wagę, zaczyna być odwodniony, pogarsza się stan jego okrywy włosowej. Kot zaczyna mieć blade lub porcelanowe błony śluzowe. W zaawansowanych postaciach chorób pojawia się zwykle gorączka, a w zaawansowanej anemii sinica, duszności czy żółtaczka.
Jak leczyć choroby odkleszczowe u kotów?
Leczenie choroby zależy od stadium jej zaawansowania i szybkości postawienia właściwej diagnozy. W każdym przypadku decyzje o sposobie leczenia podejmuje lekarz weterynarii. Standardem jest podawanie leków przeciwpierwotniaczych przy babeszjozie oraz antybiotykoterapia przy boreliozie czy anaplazmozie.
Jak zabezpieczyć kota przed chorobami odkleszczowymi?
Jedynym skutecznym sposobem, by chronić kota przed chorobami odkleszczowymi jest profilaktyczne zabezpieczanie zwierzęcia przed pasożytami zewnętrznymi. Można to robić stosując preparaty dostępne w kilku postaciach:
- Krople typu spot-on – krople na pasożyty zewnętrzne są jednym z chętniej wybieranych preparatów, którymi zabezpieczane są koty. Krople aplikuje się bezpośrednio na skórę kota na karku lub zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania. Kot nie powinien być kąpany na 2-3 dni przed i po podaniu kropel. Niektóre krople zabezpieczają koty przed pasożytami zewnętrznymi nawet przez 3 miesiące.
- Tabletki – alternatywnym rozwiązaniem dla kotów, które nie mają problemu z przyjmowaniem kapsułek mogą być tabletki na pchły i kleszcze.
- Obroże przeciwkleszczowe – u kotów, zwłaszcza wychodzących, raczej nie stosuje się obroży, z uwagi na to, że istnieje możliwość iż kot na takiej obroży zawiśnie. Mimo wszystko jest to dopuszczalna forma prewencji, która potrafi zabezpieczyć kota przez cały sezon.
Zabezpiecz swojego kota przed pasożytami
Reklama
Podsumowanie
Mimo iż choroby odkleszczowe są rzadko diagnozowane w Polsce u kotów nie zmienia to faktu, że od czasu do czasu pojawią się doniesienia o potwierdzonych przypadkach w naszym kraju. Z drugiej strony istnieć może problem niedoszacowania zachorowań z uwagi na bezobjawowe przejście kotów przez choroby. Wydaje się jednak, że opiekunowie kotów wychodzących powinni w szczególności zadbać o profilaktykę. Jednocześnie opiekunowie kotów, które nie wychodzą powinni mieć na uwadze, że pchły czy kleszcze mogą zostać zawleczone do domu na ubraniach bądź przez psy, które żyją z kotami pod jednym dachem.
Źródła
M. Ingarden, Mykoplazmoza hemotropowa kotów, https://therios.pl/mykoplazmoza-hemotropowa-kotow+ (dostęp: 21.01.2024).
1 https://www.pasteur.fr/en/research-journal/news/lyme-disease-study-speed-transmission-infected-ticks (dostęp: 21.01.2024).
2 L. Jones, Choroba z Lyme u kotów, https://www.petmd.com/cat/conditions/infectious-parasitic/c_ct_lyme_disease (dostęp: 21.01.2024).
3 Ł. Adaszek, J. Łukaszewska, S. Winiarczyk, M. Kunkel, Pierwszy przypadek babeszjozy u kota w Polsce, „Życie Weterynaryjne”, 2008, 83(8).
4 B. Dzięgiel, Ł. Adaszek. M. Staniec, S. Winiarczyk, Anaplazmoza granulocytarna u kotów, „Życie weterynaryjne”, nr 88(6)/2013, s. 462-465.
5 Z. Gliński, K. Kostro, Bartonelozy nowo zagrażającymi chorobami zwierząt i człowieka, „Życie weterynaryjne”, nr 87(6)/2012, s. 487-491.
6 M. Tokarska-Rodak, Tularemia – infekcja wywoływana przez Francisella tularensis, https://www.monz.pl/pdf-73552-10372?filename=Tularemia%20_%20an%20infection.pdf (dostęp: 21.01.2024).
7 L. Cohn, Co powinniśmy wiedzieć o cytaukszoonozie, https://magwet.pl/wpd/24913,co-powinnismy-wiedziec-o-cytaukszoonozie (dostęp: 21.01.2024).
dr Mateusz Karatysz
Opiekun buldożki Daisy, borykającej się od wielu lat z problemami zdrowotnymi. Dziennikarz, popularyzator świadomych adopcji zwierząt oraz produktów, które pomagają opiekunom w samodzielnym rozwiązywaniu problemów pojawiających się, podczas opieki nad zwierzętami. Twórca serwisu www.zoonews.pl
Przeczytaj inne artykuły o pasożytach
