Jak w średniowieczu traktowano psy?
W średniowieczu psy pełniły różne role, od myśliwskich po towarzyskie. Ich status był ściśle powiązany z pełnionymi funkcjami. Które znajdowały się na szczycie?
Hierarchia psów w średniowieczu
W średniowieczu hierarchia psów była związana z ich funkcjami społecznymi i użytkowymi. Na szczycie tej hierarchii znajdowały się psy myśliwskie, takie jak charty i ogary, cenione za umiejętności łowieckie.
Psy stróżujące pełniły funkcje ochronne, pilnując domostw i majątków.
Z kolei psy towarzyszące, często drobniejsze rasy, były popularne na dworach i wśród szlachty, gdzie traktowano je jako członków rodziny. Życie tych psów mogło być komfortowe, zwłaszcza w porównaniu z kundelkami, które często musiały radzić sobie same, żywiąc się resztkami i żyjąc na ulicach.
Psy na średniowiecznych dworach
Psy na średniowiecznych dworach pełniły role zarówno do towarzystwa, jak i symbolizując status społeczny ich właścicieli. Ich obecność na dworach była znakiem luksusu i prestiżu. Psy towarzyszące często cieszyły się szczególnymi przywilejami, takimi jak specjalnie przygotowywane posiłki, luksusowe legowiska, a nawet ubrania. Warunki życia takich psów znacznie odbiegały od życia psów pracujących czy tych należących do niższych warstw społecznych, co podkreślało wyjątkową rolę, jaką psy te pełniły w życiu dworskim.
Psy na średniowiecznych obrazach
W średniowieczu psy były często przedstawiane na obrazach na kolanach kobiet, co symbolizowało status i elegancję. Takie przedstawienia podkreślały rolę psów jako towarzyszy i obiektów luksusu, szczególnie wśród wysoko postawionych dam. Psy na kolanach dam wskazywały na ich związek z modą, prestiżem oraz były wyrazem bliskości między właścicielką a jej zwierzęciem.
Psy w dziełach średniowiecznych poetów
Psy pojawiają się także w literaturze średniowiecznej, zwykle jako element życia codziennego, pełniły rolę symboliczną lub były częścią opisów.
- Geoffrey Chaucer, znany jako autor „Księgi żartów” (The Book of the Duchess) i „Opowieści kanterberyjskich” (The Canterbury Tales), od czasu do czasu używał psów jako elementu opisów i narracji w swoich dziełach.
- Marie de France, francuska poetka średniowieczna, napisała „Lais of Marie de France”, w których psy czasami pojawiały się w kontekście opowieści o rycerzach i miłości.
- W poemacie średniowiecznym „Sir Gawain i Zielona Rycerz” autorstwa nieznanego poety z około XIV wieku, występuje pies, który jest częścią fabuły i symbolizuje lojalność i wierność.
Czym karmiono psy w średniowieczu?
Najlepszy żywot w średniowieczu wiodły psy myśliwych i arystokracji. Psy te mogły zawsze liczyć na resztki mięsa z pańskiego stołu. Wywoływało to sprzeciw duchownych, którzy podnosili, że jedzenie to mogłoby zaspokoić głód biedaków. Pomimo wielu prób, by zakończyć ten dekadencki zwyczaj, nie odniesiono znaczącego sukcesu. Nawet mnisi i mniszki mieli swoje psy, którym często ofiarowywali obfite posiłki klasztorne, co odrywało ich od spokojnej modlitwy i nabożeństw.
Co na temat psów mówi Biblia?
W Biblii psy są często wspominane w kontekście negatywnym, głównie jako padlinożercy i symbol czegoś nieczystego lub pogardzanego. Na przykład w Księdze Izajasza (66:3) i w Psalmach (59:6), psy są przedstawiane w sposób, który podkreśla ich nieczystość lub agresywność. Jednak istnieją również pozytywne odniesienia, jak w Księdze Tobiasza, gdzie pies towarzyszy Tobiaszowi w jego podróży, symbolizując wierność i towarzystwo. Ogólnie jednak biblijny obraz psa jest raczej negatywny i służy do podkreślenia moralnych i duchowych nauk.
Psy świętych
Pozytywnym przykładem pozostają psy świętych. Dla przykładu, Święty Roch jest znany z tego, że został uleczył dzięki pomocy psa, który lizał jego rany i przynosił mu chleb, gdy ten był chory na dżumę. Ten akt miłosierdzia psa wobec Świętego Rocha stał się symbolem lojalności, opieki i międzygatunkowej przyjaźni. W ikonografii chrześcijańskiej, pies z chlebem w pysku często towarzyszy wizerunkowi Świętego Rocha, podkreślając niezwykłą relację, która łączyła ich ze sobą.
Kult świętego Gunforta
Co ciekawe w średniowieczu istniały miejsca, gdzie psy były czczone jako święte. Jednym z przykładów jest kult świętego Guinforta, psa uznawanego za opiekuna dzieci, którego historia rozgrywa się w diecezji lyońskiej we Francji.
Guinfort, będąc wiernym psem, został niesłusznie zabity przez swojego pana, który błędnie zinterpretował scenę, widząc psa przy zakrwawionej kołysce, myśląc, że zabił dziecko. W rzeczywistości Guinfort obronił dziecko przed atakiem węża, co później zostało odkryte przez właściciela. Ta tragiczna pomyłka i heroizm psa przyczyniły się do powstania jego kultu jako świętego, opiekuna dzieci.
Miejsce pochówku Guinforta stało się miejscem pielgrzymek dla osób szukających ochrony i błogosławieństwa dla swoich dzieci.
Redakcja
Przeczytaj inne ciekawostki
