JAK USPOKOIĆ KOTA? Przeczytaj nasz artykuł
pixabay.com/photos/cat-hiss-angry-whiskers-7511712/
Niepokój zwierzęcia często odbierany jest przez opiekunów jako standardowe zachowanie, typowe dla kota i raczej nikt się nim nie przejmuje, dopóki nie wiąże się z żadnymi negatywnymi następstwami, problematycznymi dla samego opiekuna. Stan lęku trwający zbyt długo, bez działań zaradczych, powoduje stopniowe pogarszanie sytuacji i rozwój chorób psychicznych, a wśród nich depresji u kota.
Spis treści - kliknij strzałkę
Fobia u kota
Przede wszystkim, aby wdrożyć działania zaradcze mające wyeliminować czy ograniczyć koci strach, należy poznać przyczyny tego stanu. Obserwacja zwierzęcia jest podstawą zidentyfikowania przyczyn danego zachowania. Jeśli kot boi się jednego lub kilku konkretnych czynników, które można zidentyfikować, a które nie są dla niego niebezpieczne, oznacza, że zwierzę ma fobie. Kocia fobia objawia się zachowaniami ograniczonymi w czasie oraz ujawnieniem objawów neurowegatatywnych. Najczęściej objawami fobii są zachowania defensywne, które są strategiami poradzenia sobie ze strachem i zależą od osobowości oraz doświadczenia kota. Bardziej lękliwe są koty wychowane przez niedoświadczone matki, a mniej koty dorastające z psami. Zachowania defensywne to:
- Ucieczka
- Unikanie
- Atak, agresja
- Zahamowanie
Objawy neurowegatatywne ujawniają się wraz z narastaniem strachu, a więc wywołują cierpienie emocjonalne kota:
- Pocenie się
- Opróżnianie zatok przyodbytowych
- Ślinienie się
- Oddawanie moczu lub/i kału
- Częstoskurcz mięśnia sercowego
- Rozszerzenie źrenic
- Przyspieszenie częstości oddechów
- Zianie
Postawa ciała kota, a więc ułożenie uszu, mimika, sposób poruszania się czy wydawane dźwięki mogą bardzo dużo powiedzieć o stanie emocjonalnym, w jakim znajduje się zwierzę.
Identyfikacja bodźców wywołujących fobie jest bardzo ważna dla strategii terapeutycznej. Bodźcami wyzwalającymi kocią fobie są:
- Odgłosy
- Sytuacje (zabiegi pielęgnacyjne, wizyta u lekarza, podróż itd.)
- Zapachy
- Przedmioty (transporter, mikser itp.)
- Inne zwierzęta (psy, owady)
- Ludzie (dzieci, obcy, znajomi itp.)
- Koty (z domu i spoza grupy)
Kocia fobia może występować jako objaw izolowany lub złożony, a więc mogą się pojawić dodatkowe objawy m.in.:
- Brudzenie w domu
- Agresja defensywna
- Znakowanie moczem
- Znakowanie pazurami
- Łysienie psychogenne
- Idiopatyczne zapalenie pęcherza
Jak uspokoić kota – Strategie terapeutyczne przy fobii
Działania zaradcze trzeba dostosować do możliwości i potrzeb kota i opiekuna. Najczęściej stosuje się:
- Feromonoterapię w postaci aerozoli lub dyfuzorów
- Terapię społeczno-środowiskową, polegającą na stworzeniu miejsc schronienia czy ograniczania przestrzeni
- Zastosowanie przewartościowania w rozmowie z opiekunem
- Terapię behawioralną polegającą na odwrażliwianiu, przeciwwarunkowaniu, habituacji i kontrolowanemu zatapianiu
- Terapię przez zabawę
- Leki psychoaktywne, stosowane krótkoterminowo i okazjonalnie (np. na czas sylwestra, transportu, wizyty u lekarza) lub jako przygotowania kota do leczenia długoterminowego, jak odwrażliwianie czy przeciwwarunkowanie
- Zmianę właściciela
pixabay.com/photos/cat-hiss-pet-animal-portrait-5975482/
Stany lękowe
Jeśli kot znajduje się przewlekle w stanie emocjonalnym wyrażającym się zachowaniem typowym dla strachu, oznacza to, że kot cierpi na stany lękowe. Stany lękowe kota można zidentyfikować po konkretnych bodźcach, które je wyzwalają, przy czym zwierzę spodziewa się niebezpieczeństwa, nawet gdy bodziec nie występuje. Kot „zakłada”, że w niebezpieczeństwie jest zawsze, dlatego bodźce wyzwalające są bardzo trudne do zidentyfikować. Stany lękowe u kota znacząco wpływają na wszystkie dziedziny życia zwierzęcia.
Objawy neurowegatatywne stanu lękowego są takie same jak w przypadku fobii, lecz pojawiają się także wtórne objawy somatyczne i działania przerzutowe.
Wtórne objawy somatyczne stanów lękowych:
- Wymioty
- Otyłość
- Zapalenie jelita grubego
- Rozległe łysienie
- Idiopatyczne zapalenie pęcherza
Działania przerzutowe występujące przy stanach lękowych:
- Nadmierne jedzenie
- Wokalizacja
- Nadmierne wylizywanie się z utratą włosa lub bez
- Kręcenie się w kółko
Stany lękowe u kotów mogą pojawić się w wyniku nawet najmniejszych zmian w systemie społeczno-środowiskowym, szczególnie kotów predysponowanych do zaburzeń lękowych. Dotyczy to przede wszystkim zmian w strukturze czasowej (zmian pracy, wydłużona lub skrócona obecność ludzkich domowników), społecznej (rozwód, narodziny dziecka, wyprowadzka dziecka, nowe zwierzę w domu, nowe koty w sąsiedztwie, strata kociego partnera), przestrzennej (przeprowadzka, zmiana wystroju, czynności porządkowe) czy warunków utrzymania (trzymanie tylko w mieszkaniu, zamknięcie otoczenie, otoczenie ubogie w bodźce). Kot po prostu utracił swoje rytuały uspokajające w wyniku wymienionych zmian, a które mogą prowadzić do agresji łowieckiej skierowanej na opiekuna, nadmiernej aktywności, ciągłej i nieprzerwanej obserwacji, strachu przy najmniejszych bodźcach, czynności zastępczych, agresji defensywnej, syndromu falującej skóry i wymienionych już objawów neurowegetatywnych.
Jak uspokoić kota – strategie terapeutyczne przy stanach lękowych
Podobnie jak w przypadku kociej fobii działania naprawcze należy zindywidualizować, dostosowując je do możliwości i potrzeb kota i opiekuna. Zastosować można:
- Feromonoterapię w postaci aerozoli lub dyfuzorów
- Terapię społeczno-środowiskową polegającą na stworzeniu miejsc schronienia czy ograniczania przestrzeni
- Przewartościowanie w rozmowie z opiekunem
- Terapię behawioralną: habituacja
- Terapię przez zabawę
- Osiatkowany wybieg na zewnątrz, wychodzenie do ogrodu, spacery na smyczy
- Leki psychoaktywne jako standard etyczny i medyczny
- Zmianę właściciela
Podsumowanie – jak uspokoić kota
Zanim przystąpi się do diagnozy i leczenia fobii lub stanów lękowych u kotów należy wykluczyć wszelkie choroby organiczne, a więc te już rozpoznane u kota. Szczególną uwagę należy zwrócić na choroby, które wywołują ból:
- Choroby przewlekłe tj.: zwyrodnienia stawów, zapalenie dziąseł, guzy
- Choroby ostre tj. urazy, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, choroba dolnych dróg moczowych, idiopatyczne zapalenie pęcherza
- Nadczynność tarczycy
- Głuchotę
- Ślepotę lub ograniczenia ze strony narządu wzroku
- Zespolenie wrotno-oboczne
- Alergie
- Choroby ośrodkowego układu nerwowego tj.: FIV, FeLV, FIP, toksoplazmoza, urazy, guzy
- Leki psychotropowe i używane przy znieczuleniu ogólnym (ketamina)
Redakcja
Bibliografia
C. Bessant, Zaklinacz kotów. Jak rozmawiać z kotem, wyd. Galaktyka, Łódź 2020.
S. Schroll, J.Dehasse, Zaburzenia zachowania kotów, wyd. Edra, Wrocław 2020.
Przeczytaj inne artykuły o zachowaniu kotów i psów
