Jak pomóc kotu przetrwać sylwestra?
Koty, jak wiadomo, są różne. Niektóre do tematu fajerwerków podchodzą zupełnie bezstresowo i dosłownie wgapiają się w rozbłyski za szybą, zachwycone spektaklem. Zdecydowana większość kotów odczuwa w sylwestrową noc poważny stres. Dobrze więc pamiętać jak się do tego okresu przygotować i co robić w momencie kulminacji.
Spis treści
Dlaczego i w jaki sposób kot się boi?
Strach to jeden z mechanizmów obronnych zwierząt. Gdyby koty się nie bały, prawdopodobnie nie przetrwałyby w ewolucyjnym wyścigu. Strach jest więc elementem hamującym, który wywołuje w organizmie konkretne zmiany: następuje wyrzut hormonów (w pierwszym momencie adrenaliny i noradrenaliny), na nogi zostaje postawiony układ współczulny (czyli tzw. „ucieczkowy”), a zwierzak w moment wyostrza zmysły i jest zdolny do bardzo szybkich reakcji. Kiedy stresor (czyli źródło strachu) ustaje – wszystkie te mechanizmy powinny się wyciszyć. No właśnie, a co jak nie ustaje?
Jeśli stresor działa nadal, a kot nie jest w stanie się od niego uwolnić ani w żaden inny sposób rozwiązać tej sytuacji (ucieczką, walką lub innymi strategiami przetrwania), podnosi się poziom kortyzolu. Kortyzol także jest często nazywany „hormonem stresu”, a jego obecność w organizmie wpływa m.in. na przemiany węglowodanowe (jego podniesiona ilość zwiększa produkcję glukozy i przyspiesza procesy glukoneogenezy). Wpływa też na pracę wątroby i gospodarkę jonową, a także ma działanie przeciwzapalne (jest glikokortykosteroidem). Niby pozytywnie, ale…
Zbyt wysoki poziom kortyzolu wtórnie napędza produkcję adrenaliny i noradrenaliny. Jeśli taki stan trwa przewlekle powadzi on m.in. do otyłości, a wzrost poziomu glukozy i lipidów we krwi może prowadzić do dalszych zaburzeń metabolicznych. Co najgorsze jednak zwierzę jest w stanie bardzo dużego pobudzenia, które prowadzi do obniżenia się progu reakcji. Oznacza to, pisząc najbardziej wprost jak to możliwe, że bardzo łatwo wyprowadzić z równowagi takiego przestraszonego i zdenerwowanego kota. A jeśli do tego dojdzie – może on kompletnie nie panować nie tylko nad swoimi emocjami, ale też reakcjami. Jest to znów strategia obronna: zwierzę doprowadzone do ostateczności będzie dosłownie walczyć o życie.
Tak więc owszem, strach jako reakcja na bodziec zagrażający, jest potrzebny. Ale nie może mieć charakteru przewlekłego, bowiem wtedy zaczyna być bardzo szkodliwy. Z kolei strach przewlekły może przechodzić w lęk, a to już problem innego rzędu. Lęk jest bowiem reakcją na DOMNIEMANE zagrożenie, wykazywaną ZANIM owo zagrożenie w ogóle wystąpi. U kotów dodatkowo silne bodźce stresowe potrafią bardzo gwałtownie przekładać się na pogorszenie stanu zdrowia. Wśród moich pacjentów spotykam nie tylko koty z zaburzeniami trawienia na tle stresowym, ale także w występującym na tym podłożu idiopatycznym zapaleniem pęcherza moczowego o tak intensywnym przebiegu, że zwierzęta cierpią na krwiomocz i potworny ból związany z przebiegiem choroby. A wszystko to dlatego, że zostały narażone na stres. Dlatego tym bardziej dbałość o to, by kocie życie było spokojne i stabilne, zaprząta moją głowę. Niestety sylwestrowa noc potrafi tę stabilizację skutecznie zburzyć.
Jak przetrwać Sylwestra z kotem?
- Nie strzelaj – to raczej oczywiste! I nie, nie chodzi o to, że „co za różnica, bo inni strzelają”. Każda jedna NIE-ODPALONA petarda to zysk dla wszystkich okolicznych zwierząt jak i dla środowiska,
- Nakarm wcześniej – kot w stresie może odmówić jedzenia, tymczasem jedzenie jest procesem pozytywnie kojarzonym przez większość zwierząt i podnosi poziom serotoniny, a ta jest tego wieczora szczególnie potrzebna. Dlatego zadbaj o to, by Twój kot zjadł już np. koło 17.00 – 18.00, gdyby później był zbyt spięty,
- Zasłoń okna – chodzi o zminimalizowanie rozbłysków, które mogą niepokoić zwierzaka i wpływać na przestymulowanie zmysłu wzroku,
- Puść spokojną muzykę – niezbyt głośno, raczej tak, aby tworzyła ona tło do wydarzeń tego wieczora. Możesz też poszukać w internecie specjalnej relaksacyjnej muzyki dla kotów – nie zaszkodzi a pomóc może 😉
- Udostępnij kryjówkę (szafa, łazienka) – chodzi o miejsce ciemne, bez okna, możliwie wytłumione (garderoby są pod tym względem całkiem dobrym wyborem). Nie wpychaj tam kota na siłę, ale daj mu opcję: jeśli będzie chciał to sam skorzysta,
- Nie reaguj na wybuchy – koty są bardzo empatyczne (zwłaszcza wobec swoich Opiekunów) i często szybko przejmują nasze emocje. Widząc Twój spokój kot może wziąć to pod uwagę, co z kolei może ułatwić mu przetrwanie całego stresu,
- Nie wyjmuj kota z ukrycia – nawet jeśli fajerwerki już się zakończą, a kot nadal pozostanie w swojej kryjówce – pozwól mu na to. Zwierzę musi się upewnić, że jest już bezpiecznie i wyciąganie go na siłę kompletnie mu w tym nie pomoże. Twój kot wyjdzie gdy będzie na to gotowy – nawet, jeśli miałoby to być dopiero rano. Zadbaj tylko, by miał dostęp do wody i kuwety, bo to podstawa,
- Jeśli kot wychodzi – nie wypuszczaj go! – tego dnia wszystkie koty wychodzące powinny pozostać w domu przez co najmniej 24h. Jeśli masz co do tego wątpliwości – przeczytaj historię Kasztanki,
- Rozważ syntetyczne feromony – lub inne łagodne środki zmniejszające stres (np. tryptofan, który jest inhibitorem zwrotnego wychwytu serotoniny lub działającą przeciwlękowo alfa-kazozepinę pozyskiwaną z peptydów mleka). Pamiętaj jednak, że te preparaty potrzebują czasu, by zadziałać, dlatego suplementację należy zacząć na ok. 2 tygodnie wcześniej, w okolicach 15 grudnia. Wtedy jest szansa, że Twój kot poczuje faktyczny ich wpływ i całe sylwestrowe zamieszanie zniesie lepiej.
Jeżeli zainteresował Cię ten artykuł możesz przeczytać jego dalszą część na blogu naszej autorki: koci behawioryzm
tech. wet. Małgorzata Biegańska-Hendryk
Dyplomowana behawiorystka zwierząt towarzyszących i zoodietetyczka kotów. Od lat udziela konsultacji behawioralnych, prowadzi kursy i szkolenia dla opiekunów, pisze artykuły do prasy branżowej oraz wydaje książki o kociej tematyce. Od 2019 roku w Krakowie działa jej autorski kierunek studiów podyplomowych: "Behawiorystyka zwierząt towarzyszących - koty". Autorka bloga www.kocibehawioryzm.pl. Prywatnie opiekunka 4 cudownych kotów.
Sprawdź inne porady behawiorystów
