Sikorka bogatka – wygląd, występowanie, opis gatunku
Autorstwa Sławek Staszczuk – Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=525496
Sikorka bogatka to mały wielki ptak, nazywany także bogatką zwyczajną lub leśnym budzikiem. Przeczytaj już teraz i dowiedz się więcej ciekawostek o sikorkach.
Spis treści - kliknij strzałkę
Sikorka bogatka – systematyka
Sikorka bogatka Parus major to śpiewający ptak neognatyczny, charakteryzujący się ruchomym podniebieniem i zredukowaniem niektórych kości. Sikorki bogatki sklasyfikowane są jako ptaki z rzędu wróblowatych z rodziny sikor.
Sikorka bogatka – podgatunki
Sikorka bogatka w zależności od literatury ornitologicznej występuje w 16 do 43 podgatunków. Tak duża rozbieżność wynika od ujęcia systematycznego, jakie przyjmują badacze rodzaju Parus.
Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny wyszczególnia 16 podgatunków, w tym bogatkę siwą czy bogatkę zwyczajną.
Jak wygląda sikorka bogatka?
Sikorka bogatka jest największa pośród sikorek europejskich. Porównując ją z innymi ptakami zimującymi w Polsce, nadal pozostaje niedużym ptakiem, mierzącym od 14 do 16 cm (miara od czubka dzioba po kraniec ogona). Główka sikorki bogatki mierzy około 3 cm, a czarny dziób do 1,3 cm. Grzbiet ciała pokryty jest piórami w kolorze oliwkowym, natomiast brzuch jest żółty z czarnym krawatem, przechodzącym centralnie. Pióra na skrzydłach sikorki bogatki są szaroniebieskie z białym prążkiem. Rozpiętość skrzydeł to 22 cm. Ogon ptaków jest czarnoszary. Oczy sikorki bogatki są barwy ciemnego brązu. Kończyny ptaka są silne i długie, mają kolor szaroniebieski. Waga samic i samców sikorek bogatek oscyluje między 20 a 30 gramów.
Jak długo żyją sikorki bogatki?
Sikorka bogatka żyje od 3 do 9 lat. Zagrożeniem dla życia i rozrodu sikorek są naturalne drapieżniki, głód w okresie zimowym oraz wycinka starych drzew dziuplastych.
Sikorka bogatka – dymorfizm płciowy
Dymorfizm płciowy sikorek bogatek nie jest wyraźnie zaznaczony. Jedyną różnicę między samcem i samicą można dostrzec, porównując czarny krawat na żółtym brzuchu. U samca sikorki bogatki pręga ta jest dłuższa, szersza i nieprzerwana, biegnie od gardła po podogonie. Prążek ten u samicy jest wąski i częściej poprzerywany żółtymi piórkami.
By Luiz Lapa from Oeiras, Portugal – Chapim-real, Great Tit, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=122744088
Sikorka bogatka – głos
Sikorki bogatki to ptaki śpiewające. Samiec sikorki śpiewa proste wielokrotnie powtarzane dwu lub trzy sylabowe dźwięki. Ich głośność i szeroki repertuar (aż 200 rodzajów głosów!) sprawia, że są niezwykle wdzięczne i przyjemne w odbiorze. Śpiewane przez samce melodie można usłyszeć wczesną wiosną oraz w cieplejsze dni jesieni i zimy. Sikorka bogatka głosu używa także do naśladowania odgłosów komunikacyjnych innych ptaków, np. wędrownego pierwiosnka zwyczajnego.
Sikorka bogatka występowanie w Polsce i na świecie
Sikorka bogatka w Polsce
Sikorka bogatka występuje na terenie całej Polski. Najczęściej spotykana w województwie śląskim i w lasach, wyższych pięter gór Karpatów. Najliczniej sikorka bogatka występuje w Polsce na wybrzeżu.
Sikorka bogatka na świecie
Sikorka bogatka zamieszkuje także rozległy areał Europy. Jej zasięg sięga od Oceanu Atlantyckiego po Ocean Spokojny. Nie jest to jednak wyłącznie Europa, chętnie zajmuje także ciepłą i umiarkowaną strefę Afryki i Azji.
Sikorka bogatka – środowisko występowania
Bardzo częstym siedliskiem sikorki bogatki są zabudowania miejskie, blisko ludzi. Sikorka mieszka zarówno w miastach, jak i wsiach. Najczęściej są to zadrzewione parki, ogrody, sady, zagajniki na polach uprawnych oraz jasne lasy liściaste i mieszane. W miastach wybiera zieleń miejską z grupami krzewów i drzew na osiedlach mieszkaniowych.
Rozmnażanie sikorki bogatki
Okres rozrodu sikorki bogatki trwa od kwietnia do początku lipca, a parowanie na okres lęgów następuje w marcu. Sikorki łączą się w pary monogamiczne i składają dwa lęgi rocznie. Sikorka bogatka na gniazdo wybiera bardzo różne miejsca, od dziupli w drzewach po innych ptakach, przez żywopłoty, wywietrzniki, przygotowane budki lęgowe po porzucone przez człowieka przedmioty codziennego użytku (np. czajnik). Przygotowane budki lęgowe dla sikorek bogatek powinny być zawieszane na wysokości 130-150 cm. Bardzo istotne jest, aby wlot do dziupli lęgowej sikorki bogatki był na tyle mały, by zabezpieczał ją przed naturalnymi drapieżnikami. Samica sikorki bogatki składa od 6 do 14 malutkich białych jaj, które pokrywają drobne rdzawe plamki. Młode sikorki bogatki rodzą się po około 2 tygodniach, a gniazdo opuszczą po kolejnych 3 tygodniach. Karmieniem zajmują się oboje rodzice. Pisklęta sikorki bogatki wyglądem bardzo przypominają rodziców, ich upierzenie jest jedynie bledsze.
Co je sikorka bogatka?
Sikorki bogatki żywią się pokarmem roślinnym (zimą) i zwierzęcym (latem). Dieta sikorek bogatek składa się głównie z chrząszczy i innych owadów w każdej formie larwalnej, pająków i wszelkiej maści bezkręgowców. W okresie zimowym przestawia się na pokarm roślinny oraz owoce i słoninę serwowaną przez ludzi. Podczas zim bardzo skąpych w pożywienie sikorka może zjadać padlinę innych ptaków i mniejsze gatunki nietoperzy. Bywa także, że z głodu poluje na inne małe ptaki śpiewające.
Sikorka bogatka – ochrona gatunkowa
Sikorka bogatka nie jest zagrożona wyginięciem, jej status liczebności światowej pozostaje wzrostowy. Unia Ochrony Przyrody klasyfikuje (IUCN red list) sikorkę bogatkę jako gatunek najmniejszej troski o sygnaturze LC (least concer). W Polsce sikorka bogatka jest objęta całkowitą ochroną gatunkową. Oznacza to, że nie można jej zabijać, przetrzymywać żywych lub martwych, okaleczać, pozyskiwać i transportować oraz niszczyć ich siedlisk. Ochrona obejmuje także ich gniazda, schronienia, jaja i pisklęta. Sikorka bogatka nie jest objęta ochroną czynną, obecnie jej nie wymaga.
Sikorka bogatka – dokarmianie zimą
Sikorka bogatka może pozostawać w naszym kraju na zimę, jeśli tak się nie dzieje, w drogę wyrusza na przełomie września i października. Ptak ten nie jest jednak typowym gatunkiem wędrownym, zazwyczaj prowadzi osiadły tryb życia. Ptaki o małych gabarytach, takich jak sikorki bogatki można dokarmiać ziarnami słonecznika, konopi, prosa, owsa, drobnymi kaszami np. jaglaną oraz słoniną, orzechami, rodzynkami, owocami dzikiej róży, czarnego bzu i rokitnikiem.
Sikorka bogatka ciekawostki
- Wiek najdłużej żyjącej sikorki to 15 lat.
- Samiec i samica karmiące młode sikorki może w ciągu 16. godzin odwiedzić nawet 1000 drzew w poszukiwaniu pożywienia.
- Sikorka bogatka w ciągu 60 sekund może zjeść ponad 20 owadów lub ich jaj. W szczycie sezonu lęgowego, czyli w okresie karmienia piskląt, sikorka bogatka może pochłonąć tyle pokarmu co sama waży.
- Pary sikorek bogatek, które nie znajdą gniazda na lęgi, mogą całkowicie pominąć okres rozrodu. Zdeterminowane pary ptaków mogą złożyć jaja w norach w ziemi, starych rurach kanalizacyjnych lub posunąć się do zabijania innych ptaków, rywalizując o miejsce do lęgów.
Redakcja
Bibliografia:
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20160002183
Poznaj inne gatunki ptaków
