FIP u kota – zakaźne zapalenie otrzewnej kotów
Photo by Milada Vigerova on Unsplash
Czy kot może mieć koronawirusa? Tak, jednym z kocich koronawirusów jest FIP – zakaźne zapalenie otrzewnej. Czy zatem FIP u kotów jest chorobą śmiertelną?
Aktualizacja: 10.10.2022
Spis treści - kliknij strzałkę
Koronawirus u kota
Koronawirusy występują również wśród kotów. Są zauważalne szczególnie w dużych skupiskach, gdzie istnieją warunki do szybkiej transmisji i utrzymywania się wirusa, np. w hodowlach.
Jednym z kocich koronawirusów (FCoV) jest biotyp koronawirusa jelitowego (FECV). Zakażenie tym rodzajem koronawirusa u kotów może przejść w sposób bezobjawowy albo z przejściową biegunką. Wirus namnaża się w jelitach, następnie zostaje wydalony z kałem, stanowiąc potencjalne źródło zarażenia innych kotów. Koronawirus jelitowy występuje najczęściej u młodych kotów poniżej 2 roku życia, które w większości przechodzą go i wracają do zdrowia. U 5% chorych kotów z koronawirusem może jednak dojść do mutacji wirusa, która prowadzi do bardzo zjadliwej choroby, jaką jest u kotów FIP – zakaźne zapalenie otrzewnej.
Jak dochodzi do zakażenia kocim koronawirusem?
Głównym źródłem przenoszenia FECV jest kontakt z kałem zarażonego kota. Rzadziej, ale również może dojść do przeniesienia wirusa ze śliną lub śródmaciczo.
Koci koronawirus może być przenoszony pośrednio przez kuwety, buty i ubrania.
Koci koronawirus zaczyna być wydalany w ciągu pierwszego tygodnia po zakażeniu i może to trwać przez całe życie kota.
Czym jest FIP u kota?
FIP, czyli feline infectious peritonitis – zakaźne zapalenie otrzewnej u kotów wywoływane jest przez mutację szczepu FECV koronawirusa kotów (FCoV – feline coronavirus). Mutacja prowadzi do patogenności wirusa, który namnaża się w monocytach oraz makrofagach i wędruje po całym organizmie kota.
FIP u kotów występuje na całym świecie, a jego obecność w dużych skupiskach kotów jest powszechna. Do wystąpienia tej groźnej mutacji może prowadzić stres wynikający np. z:
- wprowadzenia kota do nowego środowiska
- sterylizacji kota
- przechowania kota u obcej osoby
Zjadliwość zapalenie otrzewnej u kota polega na tym, że wirus potrafi dostać się do makrofagów (komórek układu odpornościowego, które odgrywają istotną rolę w reakcji układu odpornościowego) i razem z nimi dostać się do wielu organów wewnętrznych kota – wątroba, śledziona, węzły chłonne.
W przypadku braku odpowiedzi komórkowej do zwalczania wirusa, koci koronawirus doprowadzi do stanu zapalnego błon śluzowych. To z kolei może prowadzić do gromadzenia się płynu w płucach czy zmian ziarniniakowych w narządach wewnętrznych.
Szukasz karmy dla kotów z alergiami pokarmowymi?
Reklama
Zakaźne zapalenie otrzewnej - przebieg
Przebieg FIP u kotów jest niespecyficzny i trudny do rozpoznania, co daje złe rokowania dla chorych kotów. Zakażenie FIP u kota może przebiegać w postaci wysiękowej (gromadzenie się płynu), bezwysiękowej (ze zmianami ziarniniakowatymi) albo bezobjawowo.
Diagnostyka FIP u kotów
Rozpoznanie FIP u kota stwarza wiele trudności, szczególnie w przypadku wystąpienia bezwysiękowej odmiany FIP. Podczas rozpoznania lekarz może zlecić badania wielu parametrów krwi oraz badania obrazowe, które pozwalają przypuszczać, że kot choruje na FIP. By uprawdopodobnić diagnozę stosuje się również biopsję ze zmienionych narządów wewnętrznych, jednak nie zawsze jest ona możliwa ze względu na zły stan zdrowia kota. Ze względu na stosowanie testów pośrednich – badania morfologicznego krwi, gdzie parametry często zmieniają się u kotów chorych na FIP – wyniki są trudne do jednoznacznej interpretacji, co powoduje, że nie zawsze postawione rozpoznanie jest prawidłowe. Pomocne przy zdiagnozowaniu FIP u kota mogą być objawy, jakie daje ta choroba.
W postaci wysiękowej można wykonać testy bezpośrednie, których celem jest wyizolowanie genomu wirusa z oznaczeniem mutacji z pobranego płynu wysiękowego. Możliwym sposobem wykrycia zapalenia otrzewnej u kota jest zastosowanie metody RT-nPCR, która pozwala wykryć obecność mutacji M1058L lub S1060A w obrębie białka S koronawirusa. Czułość testu prowadzonego przez IdexxLaboratories, który realizowany jest w Polsce od 2014 roku wynosi 98,7%.
FIP u kota - objawy chorby
FIP występuje najczęściej u młodych kotów między 6-8. tygodniem życia, a jednym z kryteriów klinicznych jest wiek do 2. roku życia kota. Wśród charakterystycznych objawów wymienia się:
- Gorączkę odporną na antybiotyki
- Brak apetytu
- Utrata masy ciała
- Apatia – posmutnienie
- Żółtaczkę
- Powiększone węzły chłonne krezkowe
- Zapalenie błony naczyniowej oka
- Wodobrzusze
- Objawy neurologiczne – niezborność, przeczulica, oczopląs, drgawki, uszkodzenia nerwów czaszkowych
Postać wysiękowa ma często postać podostrą, która może doprowadzić do szybkiej śmierci kota. Postać bezwysiękowa może być zarówno podostra, jak i przewlekła, co daje szanse na przedłużenie życia kota chorego na FIP.
Obajwy bezwysiękowej odmiany FIP u kota
Bezwysiękowy FIP występuje u około 30% zarażonych kotów. Do charakterystycznych objawów tej odmiany należą:
- ziarniniakowate zmiany w narządach, które prowadzą do:
- wypadania trzeciej powieki; wylewów w siatkówce oka; zmętnienia rogówki; odkształceń źrenicy, jeśli zmiany wystąpią w oku
- porażeń, drgawek, oczopląsu, utraty równowagi, zaburzeń orientacji, jeśli zmiany wystąpią w układzie nerwowym
- uszkodzenia wątroby – żółtaczka
- uszkodzenia trzustki – biegunka, wymioty, cukrzyca
Objawy wysiękowej odmiany FIP u kota
Wysiękowy FIP występuje u około 70% zarażonych kotów. Typowymi objawami tej odmiany choroby są:
- zapalenie błon surowiczych, co prowadzi do:
- wodobrzusza
- wysięku w klatce piersiowej i / lub osierdziu
- zapalenie naczyń
- problemy z oddychaniem
- utrata masy ciała
- bladość błon śluzowych
Leczenie FIP u kota
Zapobiegnięcie FIP u kotów jest bardzo trudne. W zasadzie jedyne, co może zrobić właściciel kota to chronić młodego kota (6-8 tygodni życia) przed kontaktami z innymi kotami. W przypadku hodowli zaleca się odstawianie kocięcia od matki w wieku 5-6 tygodni. Im później dojdzie do zarażenia koronawirusem u kocięcia, tym mniejsze ryzyko wystąpienia u niego mutacji FIP.
Jeżeli kot chorował na FIP, to zaleca się odczekanie 2 miesięcy przed wprowadzeniem do domu nowego kota. 2 miesiące to czas przeżycia FIP w otoczeniu. Jeżeli w tym samym domu żyją inne koty, to prawdopodobnie są one nosicielami FCoV. Ryzyko zarażenia koronawirusem pomiędzy kotami można ograniczyć poprzez trzymanie kotów w małych grupach, częste dezynfekowanie kuwet oraz usuwanie odchodów z kuwet na bieżąco!
Leczenie farmakologiczne ma na celu podtrzymanie życia zwierzęcia oraz ograniczenie zapalenia za pomocą kortykosteroidów. W terapii wykorzystuje się takie leki, jak prednizolon i deksametazon – nie ma jednak dowodów, że ich podawanie zmienia rokowania dla kota.
Częściową skuteczność wykazały badania z użyciem kociego interferonu. Z 12. kotów z bezwysiękowym FIP, cztery koty zareagowały na leczenie, a czas ich życia wydłużył się o minimum 2 lata. Dotyczyło to jednak kotów, które w momencie zachorowania miały 6, 11, 12 i 16 lat. Młode koty reagowały na terapię interferonem słabo, a ich okres życia wydłużył się maksymalnie do 5 miesięcy.
Badania nad lekami na FIP
Czy FIP jest zaraźliwy
Według badań u ponad 90% przebadanych kotów z hodowli stwierdzono obecność koronawirusa. Rzadziej jest on stwierdzany u kotów wolnożyjących. Sama mutacja FIP jest jednak mało zaraźliwa, gdyż chorujące na nią koty mogą zarazić zdrowego kota tylko poprzez kontakt z krwią. Należy zatem pamiętać, że FIP powstaje najczęściej jako forma mutacji szczepu FECV i dotyczy około 5% kotów chorych na FECV.
Czy FIP u kota jest chorobą śmiertelną?
Mediana przeżycia kota z FIP pod zdiagnozowaniu to tylko 9 dni. W przypadku jednoznacznej diagnozy lekarz może zaproponować eutanazję kota.
Czy FIP jest zaraźliwy dla człowieka?
FIP jest mutacją koronawirusa kociego i jak dotąd nie ma żadnych danych, które potwierdzałyby, że może zostać przeniesiony na człowieka.
Bibliografia:
P. Nieśpielak, K. Paździora-Czapula, I. Ostrocka-Domagała, A. Czerski, Obecny stan wiedzy na temat zakaźnego zapalenia otrzewnej kotów. Część II. Diagnostyka, prewencja, leczenie, opis przypadku, „Życie weterynaryjne”, 2016/91(8), s. 571-575.
Zakaźne zapalenie otrzewnej, ulotka informacyjna, European Advisory Board On Cat Diseases
S. Jones, W. Novicoff, J. Nadeau, S. Evans, Unlicensed GS-441524-Like Antiviral Therapy Can Be Effective for at-Home Treatment of Feline Infectious Peritonitis
dr Mateusz Karatysz
Opiekun buldożki Daisy, borykającej się od wielu lat z problemami zdrowotnymi. Dziennikarz, popularyzator świadomych adopcji zwierząt oraz produktów, które pomagają opiekunom w samodzielnym rozwiązywaniu problemów pojawiających się, podczas opieki nad zwierzętami. Twórca serwisu www.zoonews.pl
Przeczytaj inne poradniki o zdrowiu psów i kotów
Dlatego koty powinny być typowo domowe! Niezależnie od tego, czy mówimy o rasowych czy dachowych – wypuszczanie kota samego zawsze wiąże się z ryzykiem. Jestem właścicielką brytyjczyka i jeśli mogę się wypowiedzieć, to kocięta brytyjskie są spokojne, ale i bardzo charakterne.
Moim zdaniem, ważne by zakupić zwierzę ze sprawdzonej hodowli.
Pojawiają się pierwsze opracowania na temat skuteczności GS-441524 w leczeniu FIP u kotów. Zachęcamy do lektury: https://www.mdpi.com/2076-2615/11/8/2257/htm
Jak można napisać „należy rozważyć eutanazję kota” i nawet się nie zająknąć o tym, że istnieją GC376, GS-441524 i Mutian. Podłe!
Katarzyno, dziękujemy za Twój przejmujący komentarz. Przy najbliższej aktualizacji artykułu pojawią się w jego treści doniesienia na temat badań nad tymi preparatami. Tymczasem w komentarzu powyżej, który opublikowaliśmy 9 miesięcy temu odsyłamy do wyników badań naukowych na temat GS-441524.