TASIEMIEC U KOTA – przyczyny, objawy i leczenie
Spis treści
Tasiemiec psi to pasożyt wewnętrzny, który zagnieżdża się w jelitach kotów. Za pomocą przyssawek i haków pasożyt zmienia miejsce położenia, uszkadzając przy okazji śluzówkę jelit. To z kolei prowadzi do zaburzeń trawienia i wchłaniania. W ten sposób tasiemiec okrada kota z niezbędnych składników odżywczych i zaburza ich wchłanianie. W skrajnych przypadkach dipylidoza, czyli tasiemczyca, może doprowadzić do wycieńczenia organizmu kota i jego śmierci. Co możesz zrobić, by Twój kot nie spotkał się z tasiemcem? Koniecznie przeczytaj cały artykuł.
Tasiemiec u kota — czym jest ten pasożyt?
Tasiemiec psi, czyli Dipylidium caninum to pasożyt, który występuje powszechnie w całej Europie. Stanowi zagrożenie zarówno dla kotów, jak i psów, lisów, a także dla ludzi. Jest to raczej krótki pasożyt, którego długość może wynieść od 20 do 80 cm.
Żywicielami pośrednimi tasiemca psiego są larwy pcheł oraz wszoły, które przenoszą larwy tasiemca — cysticerkoidy.
Inwazje pcheł lub wszołów wzmagają u kotów odruch wygryzania i wylizywania, który prowadzi do połknięcia zarażonych pcheł. W ten sposób larwy tasiemca dostają się do swojego żywiciela ostatecznego.
Uwolnione w organizmie kota larwy tasiemca zagnieżdżają się w jelicie cienkim, gdzie osiągają dojrzałość płciową w 2-3 tygodnie. W fazie rozrodczej tasiemiec zbudowany jest już z członów, które wydostają się z ciała kota biernie – razem z kałem bądź aktywnie przez odbyt.
Na tym etapie opiekun może zobaczyć tasiemca w kale kota albo człony tasiemca w okolicach odbytu — sygnałem ostrzegawczym powinny być sytuacje, w których kot zaczyna pocierać odbytem o podłogę.
Człony tasiemca wypełnione są pakietami, zawierającymi do 30 jaj. Jaja zjadane są przez larwy pcheł bądź wszoły, w których ciałach powstają larwy (cysticerkoidy).
Jak wygląda tasiemiec?
Tasiemiec psów mierzy od 20 do 80 cm. Jego skoleks posiada cztery przyssawki, a chowane rostellum uzbrojone jest w 3-7 wieńców haków — jest to więc tasiemiec uzbrojony. Człony płciowe pasożytów zawierają podwójne komplety narządów płciowych. Z kolei końcowe człony maciczne są kształtu pestek dyni i mają zdolność ruchu. Człony te rozpadają się na torebki, zawierające pakiety do 30 jaj.
Autorstwa CDC’s Division of Parasitic Diseases (DPD) – http://www.dpd.cdc.gov/dpdx/HTML/Dipylidium.htm, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2939170
Po czym poznać, że kot ma tasiemca?
Tasiemiec u kota to spory problem, ponieważ objawy kliniczne występują rzadko. Dopóki kot ma wysoką odporność i jest ogólnie zdrowy, to wyniszczająca działalność tasiemca może nie być widoczna.
Najprędzej inwazje tasiemca u kota rozpoznasz poprzez zaobserwowanie ruchliwych członów tasiemca w okolicy odbytu lub na sierści kota. Wyglądają one podobnie do pestek dyni.
Z czasem u kota mogą pojawić się inne bardziej charakterystyczne objawy, tj.:
- Wylizywanie – świąd w okolicach odbytu, spowodowany członami tasiemca, prowadzi do wylizywania bądź wygryzania tych okolic, by złagodzić swędzenie
- Utrata masy ciała – nagły spadek masy ciała kota, pomimo prawidłowego karmienia, może wskazywać na silną inwazję tasiemca, który konkuruje z kotem o składniki odżywcze
- Zatrzymanie wzrostu – dotyczy to młodych kociąt w okresie rozwoju
- Biegunka, zaparcia, wymioty – robaczyca może doprowadzić do pojawiających się biegunek na zmianę z zaparciami oraz wymiotów. W wydalonych treściach można dostrzec człony tasiemca
- Zmiany apetytu – pasożyt może doprowadzić u kota do wypaczone apetytu, zarówno zwiększonego, jak i zmniejszonego
- Niedrożność jelit – liczne i skłębione tasiemce mogą doprowadzić do niedrożności światła jelita
- Zmiany na sierści kota – na skutek wyjałowienia organizmu z niezbędnych składników odżywczych sierść staje się matowa i łamliwa
Tasiemiec u kota niewychodzącego
Musisz wiedzieć, że tasiemiec u kota niewychodzącego również jest możliwy. Mimo że niezwykle rzadko, to istnieje możliwość, że kot zarazi się tasiemcem bez kontaktu z nosicielem pośrednim. Może tak się stać, gdy przyniesiesz na swoim obuwiu człony tasiemca.
Jeżeli kot mieszka z psem, to istnieje możliwość, że pchły zostaną przyniesione na psie do domu i zaatakują również kota.
Bardziej narażone są koty wychodzące. W ich przypadku, poza zabezpieczeniem lekami przeciw pchłom, należy również wykonywać systematyczne odrobaczanie oraz kontrolne badania kału.
Tasiemce u kota – diagnozowanie
Rozpoznanie inwazji tasiemca stanowi często problem w praktyce klinicznej. Wywiad lekarski skłania zwykle do zlecenia przez lekarza badania kału metodą flotacji, za pomocą której do stwierdzenia problemu dochodzi sporadycznie. Innym błędem jest brak opisu w zleceniu badania, o zaobserwowaniu w kale obiektów, które mogą być tasiemcem. Jeżeli próbka jest duża, a członów będzie mało, to mogą one zostać przeoczone w badaniu.
Świeże człony tasiemca można rozpoznać poprzez rozpłaszczenie członów płciowych za pomocą szkiełka nakrywkowego. Pod lupą poszukuje się na obu brzegach otworów płciowych. W przypadku członów macicznych możliwe jest wyciśnięcie z nich jaj w formie pakietów.
Co zrobić, gdy kot ma tasiemca – leczenie
Jeżeli kot miał pchły bądź wszoły, a w ciągu kilku tygodni zaczęły pojawiać się objawy, które zostały opisane powyżej, to można przypuszczać, że doszło do zarażenia tasiemcem.
Podstawą do rozpoczęcia leczenia jest uprzednie badanie kału, którego celem jest znalezienie członów tasiemca i jaj.
Leczenie zarażonego kota przebiega zgodnie z zaleceniami lekarza. Lekarz może zalecić podanie tabletek, pasty, zastrzyku bądź kropel do zwalczania tasiemców. Ponowne podanie leku powinno odbyć się po upływie okresu prepatentnego dla tasiemca, czyli po 3. tygodniach.
U kotów można stosować prazykwantel doustnie, podskórnie lub domięśniowo w dawce 5-10 mg/kg. Z kolei epsiprantel podawany jest u kotów doustnie w dawce 2,75 mg/kg1.
W zwalczaniu tasiemca bardzo ważne jest równoległe pozbycie się larw pcheł bądź wszołów. Pcheł należy pozbyć z kota za pomocą preparatów na pasożyty zewnętrzne np. kropel spot-on. Należy również dokładnie odkurzyć pomieszczenia, w których przebywa kot, ponieważ ponad 80-90% jaj pcheł pozostaje w otoczeniu.
Po przeprowadzeniu odrobaczenia, po upływie zalecanego przez lekarza czasu, należy wykonać powtórne badanie kału, by sprawdzić, czy udało się pozbyć tasiemca u kota.
Mimo wszystko najlepszym sposobem zabezpieczenia kota przed tasiemcem jest profilaktyka i wiedza o tym, jak często odrobaczać kota.
Profilaktyka
Podstawowym sposobem zabezpieczenia kota jest systematyczne podawanie mu kropli spot-on przeciw pasożytom zewnętrznym. Alternatywnie mogą to być tabletki lub obroża.
Ważne jest także zwalczanie pcheł i wszołów w środowisku, w którym przebywał zapchlony kot. Należy tak postępować, ponieważ poczwarki pchły pozostające w kokonie mogą przeżyć w środowisku nawet do 6. miesięcy. Z uwagi na to, że powyższe stadium rozwojowe nie jest wrażliwe na środki owadobójcze, kluczowa jest higiena w otoczeniu – częste odkurzanie tekstyliów oraz wszystkich kątów.
FAQ na temat tasiemca u kota
Czu tasiemiec u kota jest groźny dla człowieka?
Przypadki zarażenia się człowieka tasiemcem pchlim są rzadkie, z uwagi na sposób zarażenia. By do niego doszło, pchła nosicielka musi trafić do przewodu pokarmowego. Takie połknięcie jest oczywiście możliwe. W Polsce opisano już przypadki zarażenia od zwierząt u dorosłych i dzieci.
Tasiemiec bąblowcowy
Szczególnie niebezpieczny dla człowieka jest tasiemiec bąblowcowy. Jego nosicielami pośrednimi są owce i świnie, a nosicielem ostatecznym psowate. Psy mogą zarazić się po zjedzeniu surowego mięsa z rzeźni. Ludzie mogą połknąć jaja poprzez kontakt z kałem psów lub poprzez bezpośredni kontakt z psem, na którego ciele znajdują się jaja. Bąblowiec atakuje narządy wewnętrzne, tworząc wypełnione płynem pęcherze, które się rozrastają.
Czy istnieją domowe sposoby na tasiemca u kota?
Niestety nie. Kot, który został zarażony musi zostać zbadany przez lekarza weterynarii i przejść leczenie zgodne z zaleceniami specjalisty.
Konsultacja merytoryczna lek. wet. Magdalena Małachowska
Źródła
J. L. Gundłach, A. B. Sadzikowski, Parazytologia i parazytozy zwierząt, PWRiL, Warszawa 2004.
1 W. Zygner, Problematyczna diagnostyka i zwalczanie inwazji Dipylidium caninum u psów i kotów, magwet.pl/25365,problematyczna-diagnostyka-i-zwalczanie-inwazji-dipylidium-caninum-u-psow-i-kotow, (dostęp: 11.06.2023).
Esccap, Odrobacanie psów i kotów, wydanie szóste – maj 2021, esccap.pl/wp-content/uploads/2021/06/GL1-Odrobaczanie-psów-i-kotów_-06_2021.pdf, (dostęp: 11.06.2023).
Redakcja
Przeczytaj inne artykuły o pasożytach u kotów i psów
