Witaminy dla psa – JAKIE? Skutki niedoboru i nadmiaru
Antibiotic photo created by 8photo – www.freepik.com
Witaminy dla psa to istotne zagadnienie, o którym warto pamiętać, ponieważ zarówno niedobór, jak i nadmiar witamin może być szkodliwy dla zdrowia psa.
Spis treści - kliknij strzałkę
Witaminy dla psa – dlaczego są takie ważne?
Witaminy odpowiadają za prawidłowe funkcjonowanie organizmu psa, a ich niedobory mogą prowadzić do licznych zaburzeń. Witaminy dla psa dostarczane są z pożywieniem, a ich podstawowy podział obejmuje:
- Witaminy dla psa rozpuszczalne w wodzie
- Witaminy dla psa rozpuszczalne w tłuszczach
Witaminy w diecie psa odpowiadają m. in. za prawidłowy rozwój szczeniąt, utrzymanie odporności organizmu czy regulację procesów metabolicznych. Ich niedobór oraz nadmiar może mieć dla psa szkodliwe skutki.
W dalszej części artykułu omówione zostaną witaminy A, D, E, K, C, B1, B2, B9, B12, Cholina i Karnityna.
Witaminy dla psa rozpuszczalne w wodzie
Witaminy, które rozpuszczają się w wodzie mogą zostać przyswojone dzięki biernemu wchłanianiu przez organizmu bądź za pomocą aktywnych systemów transportowych.
Witaminy dla psa rozpuszczalne w wodzie to witaminy z grupy B oraz witamina C.
Witaminy dla psa rozpuszczalne w tłuszczach
Witaminy, które rozpuszczają się w tłuszczach, wchłaniają się wraz z nimi, a zaburzenia trawienne i wchłaniania tłuszczów wpływają niekorzystnie na przyswajanie witamin.
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach to witamina A, D, E i K.
Witaminy dla psa – WIT. A
Witamina A pochodzi z karotenoidów (przeważnie z β-karotenu) syntetyzowanych przez rośliny. Witamina ta odgrywa ważną rolę w procesie widzenia, wzrostu oraz różnicowania komórek, morfogenezy i funkcji immunologicznej. Poza wpływem na proces widzenia izomery witaminy A (trans i 9-cis kwas retinowy) wpływają na wiele tkanek. Niedobór lub nadmiar witaminy A może zaburzyć rozwój płodu. Witamina A wpływa korzystnie na funkcjonowanie psów z cukrzycą, w sytuacji wystąpienia stresu oksydacyjnego np. zatrucia oraz w reakcjach układu odpornościowego.
Niedobór witaminy A u psa może prowadzić do osłabienia apetytu, spadku masy ciała, niezborności, zapalenia spojówek, ślepoty nocnej, zmian skórnych, zapalenia płuc oraz zwiększania podatności na zakażenia. Niedobór witaminy A może również prowadzić do zaniku nerwu ślimakowego u szczeniąt, a w konsekwencji do głuchoty.
Nadmiar witaminy A u psów może prowadzić do braku apetytu, otępienia, zaniku strefy wzrostu kości długich, osteoporozy, problemów z okrywą włosową, stłuszczenia wątroby, zapalenia jelit.
Źródła witaminy A dla psów to m.in.:
- Oleje rybne
- Wątroba
- Jaja
Zawartość witaminy A w karmach dla psów obniża się w trakcie przechowywania.
Witaminy dla psa – WIT. D
Witamina D to grupa związków, wśród których kluczowe są Witamina D2 dla psów (ergokalcyferol) i Witamina D3 dla psów (cholekalcyferol).
Witamina D u psa ulega wchłanianiu w jelicie cienkim, a proces ten zależy od obecności soli kwasów żółciowych. U psów witamina D może być syntezowana w skórze pod wpływem promieni UVB, jednak proces ten, ze względu na szatę psa, nie jest wystarczający, by pokryć zapotrzebowanie organizmu psa. Witaminy D spełnia rolę w profilaktyce przeciw nowotworom okrężnicy, może również wpływać na wytwarzanie insuliny przez komórki trzustki.
Niedobór witaminy D u psów może prowadzić do zaburzeń mineralizacji kośćca oraz kulawizn. U szczeniąt niedobór witaminy D może prowadzić do krzywicy.
Nadmiar witaminy D u psów może prowadzić do ostrego oraz przewlekłego zatrucia. Zatrucie ostre może dawać objawy w postaci biegunki, wymiotów, osowienia, odwodnienia, zaniku mięśni. Przewlekłe zatrucie może prowadzić u szczeniąt do spowolnienia wzrostu czy mineralizacji kości długich.
Źródła witaminy D dla psów to m.in.:
- Ryby morskie
- Oleje z ryb morskich
- Wątroba
- Jaja
W karmach dla psów stosuje się zwykle syntetyczną witaminę D, która nie jest wrażliwa na długotrwałe przechowywanie.
Witaminy dla psa – WIT. E
Witamina E to grupa związków o właściwościach przeciwutleniających.
Witamina E u psa ulega wchłanianiu w jelicie cienkim przy czym proces absorbcji jest dosyć niski i wynosi od 35 do 50%. Jedną z ważniejszych funkcji witaminy E jest ochranianie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych błon biologicznych przed reaktywną formą tlenu i innych wolnych rodników. Najnowsze badania wskazują, że witamina E może mieć znaczenie w terapiach nowotworowych.
Niedobór witaminy E u psa może prowadzić do osłabienia mięśni, upośledzenia spermatogenezy u samców oraz niepłodności, częstszego porodu martwych szczeniąt przez samice, zwyrodnienia siatkówki, obrzęków podskórnych, duszności, a nawet śpiączki.
Witamina E uważana jest za mało toksyczną, jednak nie ma badań, dotyczących dopuszczalnych dawek witaminy E u psów.
Witaminy dla psa – WIT. K
Witamina K obejmuje grupę witamin, które wykazują podobną aktywność przeciwkrwotoczną tj. Wit. K1, K2 i K3.
Witamina K u psa wchłaniana jest z pomocą kwasów żółciowych i soku trzustkowego w jelitach, a trafia do wątroby, gdzie znajduje się jej główny magazyn.
Witamina K zapobiega kalcyfikacji ścian tętnic i tkanek miękkich, zapobiega osteoporozie, a także wspomaga gojenie kości. Witamina K2 ma również właściwości neuroprzekaźnika.
Niedobór witaminy K może prowadzić do krwawień oraz pojawienia się skazy krwotocznej.
Brak jest badań, które wskazywałyby na toksyczność witaminy K u psów, jednocześnie nie ma informacji o konieczności dodawania witaminy K do diety psów.
Witaminy dla psa – WIT. B1
Witamina B1 jest rozpuszczalna w wodzie. Jej największa koncentracja występuje w wątrobie, sercu i nerkach, i to właśnie przez nerki następuje jej wydalenie. Witamina B1 u psa wchłaniana jest najintensywniej w jelicie czczym.
Niedobór witaminy B1 u psa może wynikać z jej małej ilości w karmie bądź z pobrania dużej ilości składników, które są jej antagonistami: tiaminazy, polihydroksyfenole. Tiaminazy występują np. w surowych rybach, małżach, drożdżach jednak można je zlikwidować w procesie gotowania. Polihydroksyfenole występują w liściach i owocach kawowca, głogu, karczochach, pokrzywie, herbacie i owocach.
Objawami niedoboru tej witaminy u psa może być utrata apetytu, zahamowanie wzrostu, słabość mięśni oraz objawy neurologiczne.
Źródła witaminy B1 dla psów to m.in.:
- Drożdże
- Wątroba
- Produkty mięsne
W gotowych karmach dla psów znajduje się zwykle odpowiednia ilość tej witaminy.
Witaminy dla psa – WIT. B2
Witamina B2, czyli ryboflawina jest niezbędna w procesach metabolizmu energii. Jej niedobór wpływa na status kwasu foliowego, witaminy B6, niacyny oraz witaminy D i K.
Niedobór witaminy B2 u psów występuje rzadko, jednak w przypadku ostrego niedoboru może dojść do spadku apetytu, słabości, obniżonej aktywności, hipotermii, zwolnienia oddechu, zapaści, śpiączki i śmierci.
Ryboflawina nie jest toksyczna, brak opisów zatrucia u psów.
Źródła witaminy B2 dla psów to m.in.:
- Produkty zwierzęce
W większości karm dla psów znajduje się ryboflawina syntetyczna.
Witaminy dla psa – WIT. B9
Witamina B9 – kwas foliowy powinien być dostarczany psom w codziennej diecie, ponieważ nie jest magazynowany w organizmie. Niedobór witaminy B9 u psów może prowadzić do spowolnienia wzrostu, braku apetytu, niedokrwistości, leukopenii. Kwas foliowo w diecie suk zmniejsza ryzyko wystąpienia u szczeniąt rozszczepienia podniebienia.
Nie opisano toksyczności kwasu foliowego.
Witaminy dla psa – WIT. B12
Witamina B12, czyli kobalamina to witamina, której niedobór jest bardzo rzadki i występuje przede wszystkim przy diecie wegetariańskiej oraz w wyniku wrodzonego zaburzenia wchłaniania, które zostało opisane u sznaucerów olbrzymich.
Witaminy dla psa – cholina
Cholina zaliczana jest do witamin z grupy B chociaż nie spełnia ona ścisłej definicji witaminy. Jej obecność niezbędna jest do wytwarzania fosfolipidów, które są odpowiedzialne za budowanie ścian komórkowych i transport kwasów tłuszczowych.
Niedobór choliny u wielu ssaków prowadzi do zahamowani wzrostu i stłuszczenia wątroby. U psów zaobserwowano dodatkowo zanik tarczycy.
Źródła choliny dla psów to m.in.:
- Wątroba
- Jaja
- Tłuste mięsa
Do karm dla psów cholina dodawana jest w postaci chlorku choliny.
Witaminy dla psa – karnityna
Karnityna to niezwykle ważna substancja, która odpowiada za wytwarzanie energii dla tkanek. Niedobór karnityny u psów prowadzi do rozwoju kardiomiopatii rozstrzeniowej.
Witamina C dla psa
Organizm psa wytwarza witaminę C samodzielnie, dlatego nie ma potrzeby, by podawać psu witaminę C przez cały rok. W okresach osłabionej odporności, podobnie jak u ludzi suplementowanie witaminy C dla psa może być jednak wskazane.
Witaminy dla szczeniaka
pixabay.com/images/id-1207816/
Witaminy dla szczeniaka jeszcze w okresie płodowym, a więc również dla suki w ciąży to np. witamina A, która odpowiada za prawidłowy rozwój płodu oraz Witamina E, której niedobór zwiększa ryzyko urodzenia martwych szczeniąt. Niedobór witaminy B1 u szczeniąt może zahamować wzrost psa, dlatego warto sprawdzić, czy znajduje się ona w pokarmie szczeniaka.
Witaminy dla psa seniora
Witamina C oraz witamina E dla psa seniora spowalniają procesy starzenia komórek, dlatego warto zadbać o ich właściwe dostarczanie z pożywieniem bądź suplementację.
Witaminy dla psa na sierść
Witaminy na sierść dla psa to np. witamina A, D3 i B1, B2, B6, B12 oraz cholina. Taka mieszanka witamin występuje często w składzie suplementów na dobrą kondycję skóry i sierści u psów.
Witaminy dla psów na stawy
Wsparciem w profilaktyce przeciw chorobom stawów u psów mogą być witaminy C oraz E, które zmniejszają pojawianie się wolnych rodników w organizmie psa, co minimalizuje występowanie stanów zapalnych.
Witaminy dla yorków
Wśród witamin dla yorków szczególnie polecane są zestawy, które wpływają na piękną i zdrową sierść, w skład których wchodzą witaminy A i E oraz cynk, biotyna i kwas pantotenowy.
Witaminy dla psa na wzmocnienie
Witaminy dla psa na wzmocnienie zależą przede wszystkim od niedoborów. By prawidłowo dobrać witaminy dla psa skorzystaj z porady lekarza weterynarii.
Korzystając z witamin dostępnych w sklepach zoologicznych stosuj zawsze dawkowanie zgodne z zaleceniami z ulotki.
Przedawkowanie witamin może być również niebezpieczne do ich niedobór.
Redakcja
Bibliografia
A. Kurosad, K. Kungl, Witaminy, w: M. Ceregrzyn, R. Lechowski, B. Barszczewska (red.), Podstawy żywienia psów i kotów, Edra Urban&Partner, Wrocław 2019.
Przeczytaj inne poradniki o zdrowiu psów i kotów
