PCHŁY U KOTA
pixabay.com/photos/homeless-cat-flea-cat-dirty-cat-587857/
Cześć, podejrzewasz, że Twój kot może mieć pchły? Jeżeli ciągle się wydrapuje i wygryza, jest rozdrażniony, to może być pchli problem. Dobrze, że tu jesteś, ponieważ pchły przenoszą pasożyty, które mogą być groźne również dla Ciebie. W tym artykule zobaczysz na własne oczy, jak wyglądają pchły oraz ich jaja. Zrobiliśmy listę typowych chorób pasożytniczych, które mogą wywołać pchły, a także przygotowaliśmy kilka porad, jak poradzić sobie z pchłami na kocie i w domowym otoczeniu. Pomocnej lektury! Jeżeli masz już jakieś doświadczenie w walce z tymi owadami, to podziel się z nami w komentarzu.
Spis treści
Jak wygląda pchła kocia?
Pchły kocie, czyli Ctenocephalides felis, to niewielkie bezskrzydłe owady osiągające pomiędzy 2 a 4 mm długości. Samice pchły kociej mierzą od 2 do 3,25 mm długość, a samce od 2 do 2,5 mm. Ubarwienie ciała pchły kociej jest ciemne i brunatne. Wyglądem kocia pchła zbliżona jest do pchły psiej, jednak ma ona dłuższą i węższą głowę, a także krótszy o 1/3 pierwszy ząb policzkowy od drugiego i występowaniem jednej szczeciny na tylnym brzegu goleni trzeciej pary odnóży.
Tylne odnóża umożliwiające pchłom skakanie na duże wysokości. Z kolei aparat gębowy przystosowany jest do nakłuwania skóry i ssania krwi.
Samica kociej pchły
By Katja ZSM – Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=38976825
Kiedy żerują pchły kocie?
Największa aktywność tych owadów przypada w miesiącach letnich, gdy temperatury wynosi 18-27°C, a wilgotność od 70 do 90%.
Zaraz po przeobrażeniu się ze stadium poczwarki dorosłe samce i samice pcheł zaczynają poszukiwać żywiciela, na którym muszą przebywać cały czasy, by pobierać krew, niezbędną do przeżycia. Średnia długość życia pcheł na żywicielu to 3 tygodnie, po czym zostaję usunięte przez samego żywiciela. Sprawne pchły mogą jednak przeżyć na żywicieli nawet przez 5 miesięcy.
Larwa pchły kociej
By Daniel J. Drew – Gall L (2019). Invertebrate Zoology Division, Yale Peabody Museum. Yale University Peabody Museum. Occurrence dataset https://doi.org/10.15468/0lkr3w accessed via GBIF.org on 2019-07-07. https://www.gbif.org/occurrence/1576192027, CC0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=80233828
Cykl życiowy pchły kociej
Kocie pchły, żerujące na żywicielu pobierają dziennie od 4. do 10. posiłków. Dzięki temu są zdolne do składania na kocie średnio do 25. jaj dziennie, chociaż liczba ta może wynosić nawet 50 jaj. Zarówno jaja pcheł, jak i ich odchody odpadają od kota i trafiają do otoczenia np. w dywany, koce, ubrania i inne tekstylia, gdzie w sprzyjających warunkach, o których była mowa wyżej z jaj wylegają się larwy pchły L1, które w ciągu 5-11. dni mogą przeobrazić się od stadium L1 do L3. Średnio około 8. dnia po przeobrażeniu się larwy w poczwarkę, pchły znajdują się w kokonach, co chroni je przed wpływem niekorzystnych warunków środowiskowych.
Poczwarka pchły kociej
By Daniel J. Drew – Gall L (2019). Invertebrate Zoology Division, Yale Peabody Museum. Yale University Peabody Museum. Occurrence dataset https://doi.org/10.15468/0lkr3w accessed via GBIF.org on 2019-07-07. https://www.gbif.org/occurrence/1576192027, CC0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=80233836
W zależności od warunków środowiskowych, przy braku żywiciela, pchły mogą trwać w tym stadium nawet przez 180 dni. Wyklucie się dorosłej pchły z kokonu nie zachodzi samoistnie, lecz zależy od obecności odpowiednich bodźców. Na skutek bodźców, takich jak ruch, drgania, CO2, w momencie pojawienia się odpowiedniego żywiciela pchła może szybko wydostać się z kokonu i rozpoczyna żerowanie.
Jak wyglądają jaja pcheł u kota?
Jaja pcheł są zwykle białego lub szarego koloru, jednak trudno znaleźć je na kocie, gdy po złożeniu odpadają od kota do otoczenia.
By Auguste Le Roux – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3158051
Pchły u kota – objawy
Objawy kliniczne zapchlenia zależą od częstości kontaktu z pchłami, czasu trwania infestacji, obecności wtórnych zakażeń oraz stopnia nadwrażliwości.
Typowymi objawami pcheł u kota są:
- Niepokój
- Silny świąd
- Drapanie się
- Niekiedy wychudzenie i niedokrwistość
„U zwierząt, u których dochodzi do powstania reakcji immunologicznej w odpowiedzi na kontakt ze śliną pcheł stwierdza się obecność świądu, wyłysień, połamanych włosów wśród sierści, grudek oraz rumieniowatych plam i strupów. W grzbietowej części okolicy lędźwiowej i wokół ogona umiejscowione są zazwyczaj zmiany charakterystyczne dla wilgotnego zapalenia skóry. Zmiany te mogą swym zasięgiem objąć również okolice udowe i brzucha. Często obserwuje się również wtórne ropne pourazowe zapalenie skóry, ropne zapalenie skóry oraz łojotok. W przypadkach przewlekłych dochodzi do ścieńczenia skóry oraz przerostu warstwy kolczystej naskórka (akantozy), nadmiernego rogowacenia naskórka i lichenizacji skóry”1.
Czy pchły są niebezpieczne dla kota?
Pchła kocia może być wektorem chorób, z których część może być niebezpieczna dla człowieka:
- Tasiemiec Dipylidium caninum to pasożyt, który występuje najczęściej u psów i kotów. Jest to raczej krótki pasożyt, którego długość może wynieść 80 cm. Żywicielami pośrednimi tasiemca są pchły oraz wszoły, które z kolei przenoszą larwy tasiemca (cysticerkoidy). Inwazje pcheł lub wszołów prowokują u kotów odruch wygryzania i wylizywania, który prowadzi do połknięcia zarażonych owadów. Prawdopodobieństwo zarażenia się tasiemcem od kota istnieje, choć nie jest zbyt duże. Do zarażenia dochodzi najczęściej drogą pokarmową, przez zjedzenie pchły lub wszoła, które są nosicielami larw tasiemca. Najczęściej do zarażenie dochodzi wśród dzieci, które pozostają w bliskim kontakcie z kotami, a następnie wkładają nieumyte ręce do budzi.
- Bartoneloza, choroba kociego pazura, spowodowana jest przez bakterie Bartonella henselae, których nosicielem jest kot. Człowiek najczęściej zaraża się po ugryzieniu czy zadrapaniu przez zwierzę. Charakterystyczne objawy to grudka lub krosta w miejscu zadrapania oraz powiększenie okolicznego węzła chłonnego. Za szerzenie się choroby odpowiedzialne są pchły, ponieważ to one zarażają koty między sobą.
- Alergiczne pchle zapalenie skóry – wiąże się z uczuleniem kotów na alergeny zawarte w ślinie pcheł. Nawet nieduża inwazja, może objawiać się bardzo silnym świądem. Na grzbiecie, wzdłuż linii kręgosłupa, na ogonie czy w pachwinach spotyka się strupy i wyłysienia. Może to prowadzić do powierzchniowego ropnego zapalenia skóry.
Jak sprawdzić czy kot ma pchły?
Jeżeli Twój kot wykazuje objawy, które opisano wcześniej, to możesz podejrzewać inwazję pcheł. W takiej sytuacji należy przejrzeć skórę psa, rozdzielając sierść. Przy dużej infestacji możesz zobaczyć dorosłe pchły u kota. Zwykle jednak inwazję pcheł u kota rozpoznasz po odchodach.
W przypadku obecności pcheł na kocie znajdziesz charakterystyczne małe czarne kulki, przypominające ziarenka piasku. Pojawiają się one najczęściej u nasady ogona, za uszami, na głowie. Roztarcie ich na wilgotnej bibule czy ligninie spowoduje czerwone zabarwienie. Są to odchody pcheł.
Jak pozbyć się pcheł u kota
Zastanawiasz się, jak wytępić pchły u kota? Walka ta toczy się zwykle na dwóch frontach.
- Konieczne jest zabezpieczenie kota przed pchłami za pomocą dostępnych preparatów. Dla kotów polecaną formą są krople spot-on na pchły, które aplikuje się bezpośrednio na skórę karku zwierzęcia, uprzednio rozchylając włos. Ważnym jest, aby na 2-3 dni przed i po zastosowaniu preparatu nie kąpać zwierzęcia. Należy również pamiętać, że część substancji czynnych dedykowana zwalczaniu stawonogów u psów: permetryna, flumetryna i deltametryna jest śmiertelnie niebezpieczna dla kotów, co jest niezwykle ważne w przypadku posiadania w domu zarówno psa, jak i kota.
Innym sposobem może być podanie kotu tabletek na pasożyty. Podawanie kotu tabletek może być trudne, niektóre koty potrafią przetrzymać tabletkę, by później ją wypluć. Zdarzają się jednak koty, które przyjmują tabletki. Zwykle 1 tabletka przeznaczona jest na 4 kg masy ciała kota. Tabletkę można również skruszyć i podać kotu z jedzeniem, ale wtedy należy upewnić się, że kot zjadł wszystko.
Popularnym sposobem jest również skorzystanie z obroży przeciwpchelnej dla kota. Ważne jest, aby była ona prawidłowo dopasowana do szyi, by preparat mógł rozchodzić się po skórze. Zazwyczaj obroża jest wodoodporna, jednak warto zaznajomić się z informacjami na ten temat, zamieszczonymi w ulotce.
- Niemal 95% przebywa w środowisku, dlatego niezwykle ważne jest mechaniczne usuwanie pcheł i postaci rozwojowych z otoczenia poprzez regularne odkurzanie pomieszczeń, w których przebywają zwierzęta: poduszek, foteli, kojców, dywanów, szpar w podłodze. Tekstylia należy prać co tydzień w temperaturze minimum 60°C.
W celu zwiększenia skuteczności, warto rozważyć zakupienie przeciwpchelnych preparatów w sprayu do stosowania w środowisku. Są to środki przeznaczone do stosowania w trudno dostępnych miejscach, których odkurzenie lub wypranie jest utrudnione lub niemożliwe.
Powyższe zabiegi stosujemy przez kilka tygodni. Aby nasze działania nie poszły na marne, należy również pamiętać o dalszym regularnym zabezpieczaniu wszystkich czworonogów przeciwko pasożytom zewnętrznym, aby uniknąć reinwazji.
Czy pchły z kota przechodzą na człowieka?
Pchła kocia żeruje przede wszystkim na psach i kotach. Należy jednak pamiętać o tym, iż pchły są żywicielami pośrednimi tasiemców, które zagrażają zdrowiu zarówno zwierząt, jak i ich opiekunów. W kontaktach z czworonogami zawsze należy przestrzegać podstawowych zasad higieny i myć ręce po każdym kontakcie z pupilem, co znacząco ogranicza wystąpienie chorób odzwierzęcych.
Pchły u kota domowe sposoby
Niektórzy opiekunowie kotów zalecają, by skorzystać z octu lub cytryny, które po rozcieńczeniu należy użyć, podczas wyczesywania sierści kota. Są to jednak delikatne sposoby, których skuteczność przy dużych inwazjach nie będzie odpowiednia.
Najskuteczniejszym sposobem wydaje się jednak systematyczna higiena otoczenia kota, samego kota oraz środki przeciwpasożytnicze, dostępne w sklepach zoologicznych.
Jak zapobiegać pchłom u kota?
Najlepszym zabezpieczeń przeciw pchłom dla kotów jest profilaktyczna ochrona za pomocą obroży przeciwpchelnych, które działają nawet do 6-8 miesięcy, bądź poprzez krople spot-on, które wymagają zwykle nakrapiania raz na miesiąc.
FAQ na temat pcheł u kota
Jak szybko pozbyć się pcheł u kota?
Najszybszym i najpewniejszym sposobem na pozbycie się pcheł u kota jest zastosowanie kropel na pchły lub tabletek na pasożyty, które można kupić w sklepie zoologicznym.
Co jaki czas trzeba odpchlić kota?
Profilaktycznie stosuje się obroże przeciwpchelne, które działają nawet do 8 miesięcy bądź krople lub tabletki, które mają krótsze działanie. Jeżeli zauważysz niepokojące objawy u kota, to warto udać się z nim do lekarza weterynarii.
Źródła
1 ESCCAP, Zwalczanie pasożytów zewnętrznych u psów i kotów, Wydanie siódme – styczeń 2022 r.
A. Buczek, Atlas pasożytów człowieka, Wyd. Koliber, Lublin 2005.
J. Gundłach, A. Sadzikowski, Parazytologia i parazytozy zwierząt, PWRiL, Warszawa 2004.
Redakcja
Przeczytaj inne artykuły o zdrowiu psów i kotów
