TOKSOPLAZMOZA U PSA – przyczyny, objawy, leczenie
pixabay.com/photos/scared-dog-looking-animal-pet-2640475/
Czy wiesz, że Twój pies może być narażony na pasożyta Toxoplasma gondii? Ten mikroskopijny pierwotniak może mieć negatywny wpływ na zdrowie i samopoczucie Twojego psa. W tym artykule poruszamy temat toksoplazmozy – od biologii T. gondii po sposoby zarażenia, objawy, metody diagnostyki, aż po skuteczne strategie leczenia i zapobiegania.
Zastanawiasz się, dlaczego niektóre psy wykazują objawy kliniczne, a inne nie? Jakie są najczęstsze czynniki ryzyka i jak możesz chronić swojego psa przed tym niebezpiecznym pasożytem? Nasz artykuł dostarczy Ci wyczerpujących odpowiedzi na te pytania, a także pomoże zrozumieć, jakie działania możesz podjąć, aby zapewnić swojemu psu jak najlepszą ochronę. Zapraszamy do lektury!
Spis treści
Toxoplasma gondii – co to za pasożyt
Toxoplasma gondii to wewnątrzkomórkowy pasożyt z podgromady Coccidia, który potrafi zarazić każdy gatunek zwierząt stałocieplnych. Psy są zawsze żywicielem pośrednim tego pasożyta.
Do tej pory wyodrębniono trzy linie klonalne – typ I, II i III, do których należą pasożyty, różniące się między sobą zjadliwością w stosunku do ludzi oraz zwierząt. Typ I i III wykryto w mózgach psów z zaburzeniami neurologicznymi.
Jak dochodzi do zarażenia toksoplazmozą u psa?
Psy zarażają się przede wszystkim poprzez zjedzenie sporulowanych oocyst. Przenoszenie wertykalne występuje rzadko. Choć obecność T. gondii została potwierdzona w kleszczach Ixodes ricinus, to ich rola jako wektora nie jest nadal wyjaśniona.
Psy mogą odgrywać rolę przenosiciela mechanicznego dla sporulowanych oocyst. U psów nie dochodzi do rozwoju pasożyta w nabłonku jelit i najczęściej nie rozwijają się związane z zarażeniem objawy kliniczne.
Czynniki ryzyka zarażenia u psów
- Karmienie surowym lub niedogotowanym mięsem
- Psy żyjące na zewnątrz z możliwością polowania na dzikie zwierzęta
- Bliski kontakt z kotami
- Szczenięta zarażonych matek
- Psy z niedoborami odporności
- Psy w wieku powyżej roku życia, ze zwiększonym ryzykiem narażenia na ekspozycje
- Podczas krycia nasieniem zarażonego samca
Badania prowadzone przez Srokę i wsp. wykazały obecność przeciwciał IgG przeciw T. gondi u 53,6% psów z 69 przebadanych1. W badaniach 113 psów Śmielewska-Łoś i wsp. uzyskali poziom 63%. Co ciekawe przeciwciała występowały częściej u psów karmionych surowym mięsem w porównaniu do psów karmionych karmą komercyjną (65,2% vs 25,7%)2.
Jak dochodzi do rozwoju toksoplazmozy u psów?
Patogenezę toksoplamozy przypisuje się martwicy komórek wywołanej przez wewnątrzkomórkowy wzrost drobnoustrojów. Mimo to nie wiadomo, dlaczego niektóre psy mają przebieg kliniczny choroby, a niektóre nie. Wiadomo natomiast, że do kontrolowania zarażenia potrzebna jest odpowiedź immunologiczna.
Spożycie cyst tkankowych lub oocyst przez psa może doprowadzić do zmian martwiczych w jelitach i związanych z nimi węzłach chłonnych. Pasożyt rozchodzi się po organizmie wraz z krwią i limfą i trafia do innych narządów wewnętrznych, w których prowadzi do ognisk martwiczych.
Częstym miejsce bytowania Toxoplasma gondii są:
- Serce
- Wątroba
- Mięśnie szkieletowe
- Oczy
- Mózg
Po ok. 3 tygodniach od zarażenia tachyzoity mogą umiejscawiać się w cystach tkankowych i przechodzić w postać bradyzoitów. W tej postaci mogą one pozostawać w ciele gospodarza do końca jego życia, powodując nawroty choroby.
Objawy toksoplazmozy u psa
U psów pasożyt ten daje zwykle objawy ze strony układu oddechowego, jelit i układu mięśniowo-nerwowego. U młodych szczeniąt i osłabionych psów dorosłych choroba może przebiegać w postaci uogólnionej.
Postać uogólniona
- Niespecyficzne objawy: jadłowstręt, letarg, gorączka, powiększone węzły chłonne
- Objawy oddechowe: kaszel, duszności
- Objawy pokarmowe: wymioty, biegunka, żółtaczka
- Sercowe: zaburzenia rytmu serca, zastoinowa niewydolność serca
Postać mięśniowo-nerwowa
- Objawy mięśniowe: kulawizny, nadwrażliwość, zaniki mięśni, sztywność mięśni
- Objawy neurologiczne: napady padaczki, deficyty nerwów czaszkowych, drżenia, niezborność ruchowa, niedowłady, porażenia
Postać oczna
- Zapalenie siatkówki, zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej, zapalenie tęczówki i ciała rzęskowego, zapalenie nerwu ocznego, zapalenie spojówki i rogówki
Diagnostyka
Samo jednorazowe wykrycie przeciwciał IgG nie może świadczyć o aktywnym zarażeniu. W diagnostyce toksoplazmozy u psów stosuje się testy ELISA lub test immunofluorescencji pośredniej. Poza tym pomocna może być również diagnostyka molekularna, za pomocą której wykrywa się kwas nukleinowy pasożyta.
Najczęściej stosuje się jednak metodę Real Time PCR, polegającą na wykrywaniu fragmentu DNA pasożyta. Materiał może zostać pobrany z węzłów chłonnych, mięśni, a także płynu mózgowo-rdzeniowego.
Jak leczyć psa z toksoplazmozą?
Głównym celem leczenia jest przerwanie replikacji T. gondii, gdyż zabicie pasożyta nie jest w pełni możliwe. Lekiem z wyboru jest klindamycyna, która cofa objawy w ciągu 24-48 godzin od rozpoczęcia leczenia. U psów z zapaleniem mięśni objawy mogą cofać się przez tygodnie. U psów z objawami neurologicznymi, z uwagi na nieodwracalność tych zmian, objawy mogą nie ustąpić całkowicie. W przypadku zapalenia naczyniówki i siatkówki oka konieczne może być wprowadzenie dodatkowo glikokortykosteroidów3.
Zapobieganie
Zapobieganie zarażeniom polega na ograniczeniu częstości występowania zakażeń u kotów, podawaniu ugotowanego mięsa, należy również unikać transfuzji nieprzebadanej krwi.
Redakcja
Źródła
R. Ruiz de Gopegui Fernandez, Choroby zakaźne psów, wyd. edra Urban & Partner, Wrocław 2017.
1 Sroka J., Wojcik-Fatla A., Szymańska J., Dutkiewicz J., Zajac V., Zwolinski J.: The occurrence of Toxoplasma gondii infection in people and animals from rural environment of Lublin region – estimate of potential role of water as a source of infection. Ann. Agric. Environ. Med., 17, 125-132, 2010, cyt. za.: D. Jańczak, Toksoplazmoza i neosporoza psów – choroby zapomniane czy zaniedbane? „Magazyn weterynaryjny” 2008/12.
2 Śmielewska-Łoś E., Rypuła K., Pacoń J.: The influence of feeding and maintenance system on occurrence of Toxoplasma gondii infections in dogs. Pol. J. Vet. Sci., 5, 231-235, 2002, cyt. za.: D. Jańczak, Toksoplazmoza i neosporoza psów – choroby zapomniane czy zaniedbane? „Magazyn weterynaryjny” 2008/12.
3 R. Ruiz de Gopegui Fernandez, Choroby zakaźne psów, wyd. edra Urban & Partner, Wrocław 2017.
Przeczytaj inne artykuły
