SETER IRLANDZKI – hodowla, szczeniaki, wychowanie
pixabay.com/photos/irish-red-setters-dogs-pets-setters-7073065/
Seter irlandzki to pogodny ekstrawertyk, który późno dojrzewa, ale za to potrafi w pełni cieszyć się życiem. Niegdyś nazywany był przez Celtów Modder rhu, czyli rudy pies.
Spis treści - kliknij strzałkę
Podstawowe informacje o seterze irlandzkim
🌅 Kraj pochodzenia | Irlandia |
🐶 Numer wzorca FCI | 120 |
➡ Waga | 18 – 25 kg |
❤ Długość życia | 12 – 13 lat |
💢 Charakter | Seter irlandzki, według wzorca rasy, jest psem pełnym temperamentu, ciekawskim, przyjacielskim zarówno wobec ludzi, jak i zwierząt. |
Seter irlandzki - pochodzenie i historia rasy
Seter irlandzki to krzyżówka irlandzkiego spaniela wodnego z seterem angielskim, springer spanielem i pointerierem. Przypuszcza się, że mahoniową szatę może jednak zawdzięczać hiszpańskiemu setting spanielowi. Skrzyżowanie z chartami spowodowało, że psy te zyskały bardziej harmonijną budowę.
Początkowo maść seterów irlandzkich nie miała większego znaczenia. W hodowlach rodziły się setery o mahoniowym jednolitym umaszczeniu, jak i z białymi znaczeniami na głowie, piersi i palcach, a także białe setery z łatami w różnych odcieniach.
W 1793 roku rodzina de Freyne, prowadząc hodowlę seterów irlandzkich, wyselekcjonowała wyłącznie mahoniowe psy znane do dziś. W 1885 roku we pierwszym wzorcu rasy uznano, że seter irlandzki może mieć tylko i wyłącznie mahoniową szatę z ewentualnymi białymi znaczeniami.
Seter – źródła nazwy
Setery irlandzkie, angielskie i szkockie, to długowłose wyżły, których wspólna nazwa pochodzi od angielskiego „to set”, czyli położyć, co ma związek z typowym dla seterów zachowaniem, gdy podczas polowania psy po namierzeniu zwierzyny przysiadają, w oczekiwaniu na myśliwych.
Uznanie rasowe setera irlandzkiego
Setery irlandzkie pojawiły się już na pierwszej angielskiej wystawie psów rasowych w 1859 roku. W 1860 roku w Birmingham utworzono dla nich osobny ring. Klub Rasy setera irlandzkiego powstał w 1882 roku, a pierwszy wzorzec tej rasy psów opracowano w 1885 roku.
Seter irlandzki został oficjalnie uznany przez FCI 22 grudnia 1954 roku.
Seter irlandzki polski w Polsce
Seter irlandzki pojawił się w Polsce na przełomie XIX i XX wieku, niestety w czasie II wojny światowej wiele z psów zginęło. W latach 70. XX wieku udało się odbudować rasę dzięki płk Stanisławowi Nowickiemu i to właśnie na ten okres przypada największa popularność setera w Polsce.
Jak wygląda seter irlandzki?
Seter irlandzki to pies harmonijnej i eleganckiej budowy. Na dobrze umięśnionej, lecz nie grubej szyi osadzona jest długa i sucha głowa. Kufa i czaszka są równej długości. Stop jest wyraźny. Pies ma uszy średniej wielkości, osadzone z tyłu, wiszące przy polikach. Oczy setera irlandzkiego są barwy ciemnego orzecha lub ciemnego brązu. Nos o szerokich nozdrzach o jednej z trzech barw: czarnej, ciemnym mahoniu lub ciemnym orzechu. Tułów jest proporcjonalny do ciała psa z muskularnymi lędźwiami. Tył wieńczy nisko osadzony ogon. Ogon setera irlandzkiego jest średniej długości, mocny u nasady, noszony na linii grzbietu lub niżej. Ciało dźwigają długie i mocne nogi. Kończyny zakończone są małymi, zwartymi łapami o mocnych, ściśle przylegających palcach.
pixabay.com/photos/dog-irish-setter-mischievous-7128745/
Seter irlandzki – gdzie szukać hodowli?
Pierwszym i najpewniejszym miejscem znalezienia hodowli setera irlandzkiego jest analiza strony internetowej Związku Kynologicznego w Polsce. Tam znajdziesz wszystkie zrzeszone hodowle podlegające rejestracji.
ZKwP swoją siedzibę główną ma w Warszawie, ale ma również 48 oddziałów na terenie całej Polski. Wystarczy odszukać najbliższy oddział, w którym otrzymasz informacje o działających hodowlach w twojej okolicy.
Po dokonaniu wyboru warto zasięgnąć opinii o wybranej hodowli wśród miłośników rasy, na wystawach, zlotach czy na forach społecznościowych, skupiających miłośników rasy setera irlandzkiego.
Ostatnim krokiem jest skontaktowanie się z hodowcą i udanie się na miejsce. Dobra hodowla setera irlandzkiego nigdy nie ma nic do ukrycia i zaprasza nabywców do obejrzenia swoich zwierząt. Hodowca nie tylko odpowie na wszystkie pytania, ale również sprawdzi, czy szczenię trafi w odpowiednie ręce, przeprowadzając wywiad z kupującym. Nie zdziw się zatem jeśli to hodowca zacznie zadawać Ci pytania.
Seter irlandzki chów czy hodowla?
Nie każda osoba, w której domu urodzą się szczenięta setera irlandzkiego jest hodowcą. Nie można również stwierdzić, podczas zakupu psa, czy wyrośnie on na sukę hodowlaną, bądź reproduktora. Nie wiadomo przecież czy dorosły pies będzie spełniał wszystkie wymagania stawiane przed psami hodowlanymi.
Celem chowu jest stworzenie seterom irlandzkim prawidłowych warunków do rozwoju, życia i ewentualnego rozrodu.
Celem hodowli setera irlandzkiego jest genetyczne doskonalenie zwierząt w oparciu o wiedzę genetyczną, pracę hodowlaną, anatomię, fizjologię, etologię, zoohigienę, biochemię i biofizykę. Do hodowli mogą być użyte wyłącznie psy funkcjonalne i klinicznie zdrowe.
Początkujący hodowcy mogą w tym zakresie prosić o pomoc kierownika i członków sekcji setera irlandzkiego swojego oddziału ZKwP.
Seter irlandzki z hodowli – na co zwrócić uwagę?
Przed wyborem setera irlandzkiego z hodowli sprawdź historię rodziców psa. Do hodowli powinny być wybierane jedynie te psy, które spełniają kryteria, dające szanse na rozwój rasy. Selekcja hodowlana zawsze powinna być dokonywana przez specjalistów. Szczenięta ok. 6. tygodnia życia powinny przejść przegląd hodowlany i zostać opisane przez specjalistów z oddziału ZKwP. Pamiętaj, że nawet pozytywny opis nie daje gwarancji, że dorosłe psy będą spełniały wymogi do bycia zwierzętami hodowlanymi. Finalna selekcja dokonywana jest dopiero na wystawach psów rasowych.
Minimalne wymagania, jakie musi spełnić pies to minimum trzy oceny doskonałe (samce) lub bardzo dobre (suki), otrzymane na trzech różnych wystawach od trzech różnych sędziów.
Seter irlandzki - wady dyskwalifikujące szczenięta
Wśród wad całkowicie dyskwalifikujących setera irlandzkiego z dalszej hodowli wzorzec rasy wskazuje odstępstwa od wzoru w tym każdy samiec rasy musi mieć dwa normalnie rozwinięte jądra, w pełni wyczuwalne w mosznie.
Seter irlandzki - możliwe dziedziczenie chorób
Seter irlandzki, jak wiele innych ras psów narażony jest na wady warunkowane przez geny recesywne i dominujące. Częste choroby psów tej rasy to:
- Przetrwały prawy łuk aorty
- Atopia
- Pierwotny łojotok
- Rybia łuska
- Niedoczynność tarczycy
- Rozszerzenie-skręt żołądka
- Przetoka okołoodbytnicza
- Dysplazja
- Idiopatyczne zapalenie wielostawowe
- Gór gruczołów łojowych
- Chłoniak nieepiteliotropowy
- Granulocytopatia seterów irlandzkich
- Zaburzenia rozwojowe móżdżku
- Padaczka
- Entropion
- Jaskra
- Zaćma
- Niedowidzenie i porażenie czterokończynowe
- Porażenie krtani
Szczeniaki setera irlandzkiego – charakter
Seter irlandzki, według wzorca rasy, jest psem pełnym temperamentu, ciekawskim, przyjacielskim zarówno wobec ludzi, jak i zwierząt. Należy do ekspertów w kwestii pracy przed strzałem na otwartej przestrzeni, ale nie tylko. To rasa psa skora do pracy i szybko ucząca się dzięki inteligencji. Rasa ta uwielbia nie tylko polować, ale i biegać. Warto wykorzystać zdolności psa w psich sportach (tropienie, mantrailing, szukanie trufli, pływanie, canicross, dogtrekking, agility czy flybal), ale dopiero po ukończeniu 1. roku życia. Intensywny wysiłek wcześniej może znacząco wpłynąć na zdrowie stawów. W ruchu pies porusza się płynnie i swobodnie. Kończyny mają daleki wykrok i siłę odbicia, ale mimo to krok jest prowadzony nisko.
Opiekunem setera irlandzkiego powinna być osoba wysportowana, skłonna poświęcić psu sporo czasu i uwagi. Zaangażowanie to zaprocentuje w przyszłości wielkim oddaniem i lojalnością psa. Opiekun musi zadbać o konsekwentne wychowanie, dzięki czemu seter irlandzki wyrośnie na karnego i sympatycznego kompana. Niestety przy dobrej zabawie seter zapomina o bożym świecie i trudno doprosić się wtedy o jego uwagę.
Seter irlandzki to pies, który nie nadaje się do życia w bloku, rasa ta doceni dom z ogrodem, w pobliżu jeziora. Poza tym nie nadaje się na pierwszego psa dla osób niedoświadczonych, jest też rasą skorą do ucieczek, głównie za tropem lub z nudy. Seter irlandzki w wieku dojrzałym nadal zachowuje werwę młodzieńca.
Czy seter irlandzki to pies dla mnie?
Zanim podejmiesz ostateczną decyzję, zadaj sobie kilka pytań:
- Czy dysponuję czasem, by zapewnić psu co najmniej trzy aktywne spacery dziennie, z których przynajmniej jeden będzie treningiem sportowym?
- Czy stać mnie na utrzymanie dużego psa?
- Czy posiadam odpowiednią wiedzę o wychowaniu i opiece nad takim psem jak seter irlandzki?
Seter irlandzki – pies czy suka?
Podejmując decyzję o zakupie szczeniaka setera irlandzkiego pamiętaj, że psy obu płci różnią się nie tylko cechami wyglądu zewnętrznego, ale także charakterem1.
Kupując samca setera irlandzkiego pamiętaj, że pies będzie chłodniejszy w kontaktach i bardziej samodzielny. Psy potrzebują więcej czasu na zabawy, mają również silną potrzebę pozostawiania większej ilości śladów zapachowych. Samce bywają z natury bardziej dominujące wobec innych psów, mają też większą skłonność do niszczenia przedmiotów.
Suczka setera irlandzkiego będzie bardziej wrażliwa, subtelniejsza i przymilna. Suczki są bardziej towarzyskie i podatne na naukę posłuszeństwa. Szybciej uczą się również zachowania porządku w domu.
Warto pamiętać, że sterylizacja zmniejsza różnice zachowań płciowych.
pixabay.com/photos/irish-setter-dog-animals-fur-red-3903321/
Szczeniaki setera irlandzkiego – na co zwrócić uwagę przed zakupem?
Oglądając szczenięta setera irlandzkiego w miocie, zwróć uwagę na kilka ważnych oznak dobrego stanu zdrowia2:
- Czubek głowy młodego setera nie powinien mieć wyczuwalnego ciemiączka.
- Oczy powinny być osadzone symetrycznie, a powieki nie powinny wywijać się ani na zewnętrz ani do oka. Oczy muszą być czyste, bez żadnego wycieku.
- Powieki i uszy powinny być bez krost i zgrubień, a kanały słuchowe powinny być czyste, bez intensywnej wydzieliny. Jeżeli pies potrząsa ciągle głową albo sztywnieje przy dotyku uszu, to może oznaczać problemy z uszami.
- Nos powinien być zimny i wilgotny, a otwory nozdrzy powinny być wyraźne, by pies mógł oddychać z łatwością.
- Naciśnięcie tchawicy nie powinno wywołać ataku kaszlu.
- Brzuch powinien być gładki – bez uwypuklonej przepukliny na wysokości pępka.
- Na skórze psa nie może być żadnych plackowatych wyłysień, łupieżu czy łuszczącego się naskórka.
Socjalizacja szczeniąt setera irlandzkiego
Prawidłową socjalizację możesz wykonać, korzystając ze Złotej Dwunastki Margaret Hughes:
- Poznaj psa z 12 powierzchniami, po których może chodzić: trawa, drewno, dywan, piasek, beton etc.
- Baw się ze szczeniakami setera irlandzkiego przynajmniej 12 różnymi przedmiotami
- Szczenięta setera powinny mieć systematyczny kontakt przynajmniej z 12 różnymi osobami.
- Poznaj szczeniaki z 12 różnymi miejscami w domu.
- Zaprezentuj szczeniakom 12 różnych domowych odgłosów: pralka, odkurzacz, mikser, telewizor, dzwonek do drzwi, budzik telefonu etc.
- Poznaj psy z 12 szybko poruszającymi się obiektami: rower, samochód, hulajnoga, tramwaj etc.
- Poddaj szczenię setera irlandzkiego 12 różnym wyzwaniom: wchodzenie do pudełka, do samochodu, na balkon, zabawa w basenie z płytką wodą etc.
- Przyzwyczaj psa do dotykania na 12 różnych sposób: głaskanie, branie na ręce, przewracanie na plecy, kładzenie na kolanach, dotykanie uszów, otwieranie pyska etc.
- Zapoznaj psa z jedzeniem z 12 misek o różnych fakturach i kształtach: talerzyk, miska porcelanowa, metalowa etc.
- Podaj psu jedzenie w 12 różnych pomieszczeniach.
- Przedstaw szczeniaka (szczepionego) co najmniej 12 różnym szczeniętom i psom dorosłym.
- Pozostawiaj psa co najmniej 12 razy samego na czas od 5 do 45 minut.
Wyprawka dla setera irlandzkiego
Jeżeli decyzja o zakupie szczeniaka setera irlandzkiego już zapadła, to czas zaplanować wyprawkę. W wyprawce powinny znaleźć się:
- Obroża dla psa
- Smycz dla psa
Kompletując wyprawkę dla swojego psa nie zapomnij również o:
- Miskach dla psa
- Legowisku ortopedycznym
- Zabawkach dla psa
- Woreczkach na odchody
- Szczotce do sierści dla psa
- Szamponach i odżywkach
- Adresówce dla psa
- Paście i szczoteczce do zębów
Kompletując wyprawkę dla swojego psa, nie zapomnij o akcesoriach sezonowych:
- Macie chłodzącej
- Butelce podróżnej z miską
- Obroży na kleszcze
Kiedy szczepić szczenię setera irlandzkiego
Na podstawie danych statystycznych opracowano schemat szczepień, w którym pierwszą dawkę szczepionki podaje się w wieku 6 tygodni, a kolejne trzy dawki w odstępach 3 tygodni. Na tej podstawie określić można dosyć szczegółowo kalendarz szczepień setera irlandzkiego.
- 6-7 tydzień życia – szczepienie przeciwko nosówce i parwowirozie
- 9-10 tydzień życia – szczepienie przeciwko nosówce, parwowirozie, chorobie Rubartha, kaszlowi kenelowemu i leptospirozie
- 12-13 tydzień życia – zakres ten sam, jak w 9-10 tygodniu
- 15-16 tydzień życia – szczepienie przeciwko wściekliźnie
Sezonowo, jeśli nie stosujesz obroży przeciw pasożytom zewnętrznym, warto podać psu tabletki lub krople na skórę, które ochronią psa. Odrobaczanie psa wykonuje się co kwartał.
Pytania czytelników
Ile kosztuje seter irlandzki?
Seter irlandzki kosztuje od 3500 do 5000 złotych.
Ile rośnie seter irlandzki?
Seter irlandzki rośnie do 62-67 cm wysokości w kłębie.
Jak dbać o setera irlandzkiego?
Najważniejsze jest zapewnienie psu aktywności typowych dla psa myśliwskiego: tropienie, bieganie, pływanie. Seter irlandzki jest psem żywiołowym i aktywnym, wymaga codziennego wysiłku fizycznego, umysłowego i urozmaiconych kontaktów społecznych. Jeśli chodzi o pielęgnację długiej sierści, nie jest ona kłopotliwa.
Czy setera irlandzkiego trzeba strzyc?
Seter irlandzki nie powinien być strzyżony. Jego okrywa wymaga korekcji jedynie przed wystawą. Włos na głowie, uszach, brzuchu i ogonie się degażuje.
Czy seter ma sierść, czy włos?
Seter irlandzki ma sierść z umiarkowanej długości włosem okrywowym. Nie powinien on być falowany i kędzierzawy. Na głowie, przedniej stronie kończyn, na końcach uszu włos jest krótki i delikatny. Pióro ogona i frędzle na brzuchu powinny być proste i przylegające.
Redakcja
Bibliografia
1 B. Fogle, Psy. Wielka encyklopedia, Tom 1, Wyd. Axel Springer Polska, s. 10-11.
2 B. Fogle, Psy. Wielka encyklopedia, Tom 1, Wyd. Axel Springer Polska, s. 12-13.
A. Gough, A. Thomas, Predyspozycje rasowe do chorób u psów i kotów, Wyd. SIMA WLW, Warszawa 2006.
zkwp.pl/wzorce/120.pdf
fci.be/en/nomenclature/IRISH-RED-SETTER-120.html
Poznaj inne rasy psów
