PADALEC ZWYCZAJNY – ochrona, wygląd, opis gatunku
Autorstwa Hedwig Storch – Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=19404163
Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, co łączy węża z jaszczurką? Odpowiedź brzmi: padalec zwyczajny! Ten fascynujący gatunek, który na pierwszy rzut oka może wyglądać jak wąż, to tak naprawdę beznoga jaszczurka. I co więcej, jest jedynym przedstawicielem padalcowatych w Polsce! Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak padalec przetrwał ewolucję, jakie są jego ulubione przekąski i dlaczego warto go chronić, to przeczytaj cały artykuł. Odkryjemy razem tajemnice tego niesamowitego stworzenia, które zasługuje na więcej niż tylko przelotne zainteresowanie.
Spis treści - kliknij strzałkę
Padalec zwyczajny – systematyka gatunku
Padalec zwyczajny, czyli Anguis fragilis to beznoga jaszczurka z rzędu łuskonośnych z rodziny padalcowatych, która występuje w niemal całej Europie. W obrębie jego gatunku wyróżnia się dwa podgatunki padalców:
- fragilis fragilis
- fragilis colchica
Dalsze badania prowadzone w 2010 roku przez Gvodžíka wykazały, że są to jednak trzy odrębne gatunki.
Królestwo | Zwierzęta |
Typ | Strunowce |
Podtyp | Kręgowce |
Gromada | Zauropsydy |
Rząd | Łuskonośne |
Rodzina | Padalcowate |
Rodzaj | Anguis |
Gatunek | Padalec zwyczajny |
Padalec zwyczajny – występowanie
Padalec obejmuje swoim zasięgiem występowania niemal całą Europe. W północnej części Kontynentu jego zasięg pokrywa się z zasięgiem żmii zygzakowatej i sięga do Finlandii oraz środkowej Szwecji. Południowej i wschodnie granice występowania padalca wychodzą poza Europę do Afryki i Azji Mniejszej.
Padalec nie występuje w Europie jedynie na północny Skandynawii, w Irlandii oraz na południu Hiszpanii. W Polsce jest to jedyny przedstawiciel padalcowatych.
Jak wygląda padalec?
Padalec zwyczajny przez brak odnóży przypomina z wyglądu węża. Jest to stosunkowo mała jaszczurka, której długość ciała sięga do 50 cm – samice mogą być większe od samców. W praktyce trudno jednak spotkać tak długie padalce, gdyż ich ogony po odrzuceniu nie odrastają już w pierwotnej długości.
Ciało padalca jest zwykle brązowe w różnych odcieniach tego koloru. Na bokach ciała i na grzbiecie mogą pojawić się u padalca ciemne linie od głowy po sam koniec ogona. Strona brzuszna jest zwykle jaśniejsza u samców, u samic może być ona nawet czarna.
Występują również padalce turkusowe, u których na ciemnym tle pojawiają się błękitne kropki, ułożone w rzędy lub rozłożone nieregularnie.
Młode padalce są zwykle jasnoszare na grzebiecie i ciemne po bokach i na brzuchu. Ich wierzch jest jasnozłoty z podłużną ciemną linią.
Głowa padalca przechodzi płynnie w tułów – brak jest wyraźnego wyodrębnienia. Na głowie znajdują się otwory uszne. Oczy mają nieprzezroczyste powieki, ciemne źrenice i czerwonożółte tęczówki. Kończyny występują w formie szczątkowej. Ogon stanowi 2/3 długości ciała padalca. Ogon jest zaokrąglony i kończy się kolczastym wyrostkiem. Padalce mają zdolność do łatwego odrzucania kruchego ogona w przypadku zagrożenia.
Autorstwa © Hans Hillewaert, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=6944011
Padalec zwyczajny – tryb życia
Padalec żeruje o zmroku oraz wcześnie rano. Padalce poruszają się pomału przez co stają się często ofiarami drapieżników np. gniewoszy plamistych.
Padalec wykazuje aktywność od lutego do października, a następnie zapada w sen zimowy. Może on zimować z innymi jaszczurkami, wężami oraz płazami. W schronieniu może jednorazowo zimować nawet do 100 padalców.
Mimo iż główny czas aktywności tej jaszczurki przypada na noc, to niekiedy można ją również spotkać w ciągu dnia, przeważnie wygrzewającą się rano na nasłonecznionej polanie.
Padalce żerują na polanach, skrajach lasów, lasach liściastych o bogatym podszyciu, w spróchniałych drzewach, pod kamieniami, w gęstych trawach, w ściółce i mchu.
W Polsce padalce żerują do wysokości 1100 m n.p.m. – w Tatrach i na Babiej Górze.
Ile żyje padalec?
Padalec w niewoli może żyć nawet przez 30 lat. W naturalnym środowisku padalce żyją zwykle nie więcej niż 15 lat.
Padalec zwyczajny – rozmnażanie
W Polsce okres rozrodczy padalców przypada na kwiecień i maj. Padalce osiągają dojrzałość płciową w wieku ok. 4 lat, gdy mierzą ok. 25 cm. Ciążą u padalców trwa ok. 3 miesiące. Po czym samica wydaje na świat od 8 do 12 młodych padalców w osłonkach jajowych. Młode padalce mierzą od 3 do nawet 10 cm i są zdolne do samodzielnego egzystowania zaraz po opuszczeniu jaj.
Padalec zwyczajny – żywienie
Padalce żywią się przede wszystkim dżdżownicami, ślimakami, owadami, wijami i pająkami. Swoje ofiary padalec przytrzymuje za pomocą ostrych i zakrzywionych zębów.
Padalec zwyczajny – ciekawostki
- Padalec zjada swoje ofiary w ciągu 10-15 minut.
- Padalce nie widzą barw, również odróżniania odcieni szarości jest słabo rozwinięte.
- Padalec to jaszczurka jajożyworodna.
- Samice padalców zachodzą w ciążę zwykle raz na dwa lata.
Padalec zwyczajny – ochrona gatunkowa
Padalec zwyczajny podlega w Polsce częściowej ochronie od 8 października 2014 roku.
Redakcja
Poznaj gatunki węży
