Kaszel kenelowy u psa – objawy, leczenie, szczepienie
Kaszel kenelowy to choroba, która może dotyczyć każdego psa, chociaż szczególnie narażone są szczenięta, psy starsze i z obniżoną odpornością. Czy kaszel kenelowy jest groźny?
Spis treści - kliknij strzałkę
Czym jest kaszel kenelowy u psa
Kaszel kenelowy u psów to transmisyjna lub zakaźna choroba układu oddechowego, która występuje pod takimi nazwami, jak zakaźne zapalenie oskrzeli i tchawicy psów oraz zespół zakaźnych schorzeń układu oddechowego psów (CIRDC).
Kaszel kenelowy to ostra choroba zakaźna, która atakuje górne drogi oddechowe psów, a w wyniku powikłań może dojść u psa do bakteryjnego zapalenia płuc (BZP) lub odoskrzelowego zapalenia płuc.
Kaszel kenelowy został opisany po raz pierwszy w latach 60. XX wieku, wtedy też zidentyfikowany pierwszy czynnik chorobotwórczy – adenowirus psi typu 2 (CAV-2). Przez kolejne dekady identyfikowano następne źródła zakażeń, zarówno wirusowe, jak i bakteryjne.
Kaszel kenelowy u psa – przyczyny
Wśród zidentyfikowanych wirusów i bakterii, które wywołują kaszel kenelowy u psów opisano jak dotąd:
- Adenowirus psi typu 2 (CAV-2) – wirus replikuje się w nabłonku oddechowym oraz w migdałkach psów, powodując ostre zapalenie krtani i tchawicy. Siewstwo tego wirusa trwa od 1 do 2 tygodni od zakażenia;
- Herpeswirus psi typu 1 (CHV-1) – zakażenia eksperymentalne dowiodły, że wirus wywołuje nieżyt nosa, zapalenie oskrzeli i tchawicy, zapalenie rogówki i spojówek. Jego obecność uważana jest za czynniki nasilający objawy ze strony układu oddechowego. Jego rola jako czynnika CIRDC nie jest jasna;
- Wirus influenzy psów (CIV) – to otoczkowy RNA wirus, który rozprzestrzenia się od 7 do 10 dni od zakażenia, wywołuje umiarkowane objawy kliniczne, chyba że jest wikłany zakażeniem bakteryjnym;
- Wirus parainfluenzy psów (CPiV) – to otoczkowy RNA wirus, który replikuje się w nabłonku górnych dróg oddechowych psów, wywołując bezobjawowe, jak i łagodne zakażenia, pod warunkiem, że nie dochodzi do współzakażenia. Siany jest do środowiska przez 8-10 dni, uważany jest za istotny czynnik kaszlu kenelowego u psów;
- Koronawirus oddechowy psów (CRCoV) – to otoczkowy RNA wirus, który wywołuje podkliniczne lub łagodne zakażenie układu oddechowego. Występuje zwykle u psów poniżej 1. roku życia, nie jest jednak ważnym czynnikiem etiologicznym CIRDC;
- Pneumowirus psi (CnPnV) – to otoczkowy RNA wirus, którego chorobotwórczość nie została jeszcze przebadana, ale wydaje się, że ma on związek z zakażeniami CPiV oraz CIV;
- Bokawirus – rola tego wirusa w etiologii CIRDC pozostaje nieznana;
- Bordetella bronchiseptica – to gram-ujemna bakteria, która jest główny czynnikiem CIRDC, atakującym drogi oddechowe psów;
- Mycoplasma cynos – to jedyny gatunek mykoplazmy mający powinowactwo do układu oddechowego psów. Jego rola w wywoływaniu choroby jest tematem dyskusji;
- Streptococcus equi subsp. zooepidemicus – to bakteria górnych dróg oddechowych koni, która została zidentyfikowana u psów z zakażeniem układu oddechowego, z krwistymi wypływami z nosa i w konsekwencji z krwistymi wymiotami.
Kaszel kenelowy u psa – epidemiologia
CIRDC występuje na całym świecie. Występowanie kaszlu kenelowego jest większe w dużych skupiskach psów. Ogniska choroby mogą pojawić się również w parkach, na psich wybiegach etc.
Jest to najczęściej występująca choroba układu oddechowego u psów, bez względu na prowadzone szczepienia. Dotyczy psów w każdym wieku i nie wzbudza naturalnej odporności.
Trzema głównymi czynnikami kaszlu kenelowego u psów są:
- CAV-2
- CPiV
- Bordetella bronchiseptica
Inne wirusy i bakterie identyfikowane w przebiegu tej choroby uważa się za zakażenia wtórne.
Jak dochodzi do zarażenia kaszlem kenelowym
Kaszel kenelowy roznosi się przez kontakt bezpośredni, drogą pośrednią oraz drogą kropelkową, gdy pies kaszle. Choroba szybko roznosi się pomiędzy psami, które w dużych grupach przebywają na małej przestrzeni np. na wystawach, w schroniskach, w hotelach dla zwierząt. Nie oznacza to jednak, że kaszlem kenelowym pies nie może zarazić się, podczas spaceru od innego psa – owszem, może załapać kaszel kenelowy również w taki sposób.
Największe nasilenie infekcji kaszlem kenelowym obserwowane jest latem, gdy psy spotykają się w większych grupach, np. na wybiegach. Sam kaszel kenelowy nie jest groźny, jednak infekcja, która trwa nawet trzy tygodnie może być dla psa męcząca.
Okres inkubacji może trwać od 2 do 14 dni. Replikacja wirusa odbywa się w pęcherzykach płucnych, jamie nosowej, gardle, krtani, tchawicy, oskrzelach oraz nabłonku oskrzelików. Wirus lokalizuje się głównie w krtani, tchawicy i oskrzelach.
Siewstwo wirusa może rozpocząć się już przed pojawieniem się objawów klinicznych, ale największe nasilenie występuje wraz z objawami.
Bakteria bordetella przenoszona jest przez kontakt bezpośredni, drogą kropelkową oraz pośrednio. Siewstwo rozpoczyna się 2 do 10 dni od zakażenia, ale może utrzymywać się okresowo przez wiele miesięcy.
Kaszel kenelowy u psa - objawy
Objawy kaszlu kenelowego w lekkim przebiegu to suchy, ostry kaszel, który stopniowo się nasila. Temperatura ciała psa pozostaje zazwyczaj w normie, pies nie traci werwy, ma apetyt i jest skory do zabawy.
Podczas kaszlu pies wyciąga szyję, by ułatwić sobie oddychanie, a brzuch może być wciągnięty. Kaszel utrzymuje się zazwyczaj do trzech tygodni. Przy kasłaniu przez psa może dojść również do oderwania się wydzieliny z górny dróg oddechowych w postaci jasnej piany.
W przypadku ciężkiego przebiegu choroby u psa pojawić się może gorączka dochodząca do 40 stopni Celsjusza, wodnisty wyciek z nosa i spojówek oraz suchy uporczywy kaszel z wymiotami.
Objawy kliniczne u psów z niepowikłanym przebiegiem choroby |
· Surowiczy wypływ z nosa |
· Zapalenie spojówek |
· Podniesiona ciepłota ciała |
· Suchy / męczący kaszel |
Objawy kliniczne u psów z powikłanym przebiegiem choroby |
· Podniesiona ciepłota ciała |
· Depresja |
· Jadłowstręt |
· Przyspieszony oddech |
· Kaszel |
· Śluzowo-ropna wydzielina z nosa / oczu |
Jak przebiega kaszel kenelowy u psa
Choroba rozwija się szybko, a jej przebieg zależy od ogólnej odporności psa. Wirusy prowadzą do zapalenia, które w lekkim przebiegu nie jest groźne dla psa. Zapalenie może jednak prowadzić do dostania się do organizmu psa innych bakterii, które mogą pogorszyć przebieg choroby. W ciężkich przypadkach psy mogą mieć silne duszności, mocny kaszel i wysoką gorączkę.
W literaturze wskazuje się, że przebieg choroby jest łagodniejszy u psów, które były szczepione.
Najczęściej obserwowanym przebiegiem jest choroba samoograniczająca się, gdy nie dochodzi do powikłań. Chore psy pozostają aktywne, nie tracą apetytu, może pojawić się u nich wypływ z nosa, kichanie i kaszel.
Objawy związane z zakażeniem Bordetella bronchiseptica mogą być różne w zależności od szczepu bakterii, odporności psa oraz występowania współzakażeń. Okres inkubacji wynosi od 2. do 10. dni, a objawy pojawiają się w ciągu 3-10. dni od zakażenia. U psa może wystąpić zapalenie tchawicy i oskrzeli oraz nieżyt nosa z surowiczą lub śluzowo-ropną wydzieliną, kichanie i napadowe kaszle. U niektórych psów występuje również odoskrzelowe zapalenie płuc.
Powikłania obserwuje się u psów z zaburzeniami odporności oraz u szczeniąt, u których współwystępuje zakażenie wirusowe i bakteryjne, co prowadzi do zapalenia płuc lub odoskrzelowego zapalenia płuc.
Kaszel kenelowy u psa – rozpoznanie choroby
W zdecydowanej większości przypadków rozpoznanie stawia się w oparciu o obraz kliniczny choroby. Zazwyczaj nie przeprowadza się testów diagnostycznych, poza przypadkami powikłanymi lub ogniskami choroby np. w schroniskach.
W diagnostyce serologicznej można używać testu neutralizacji surowicy, który może wykazać obecność przeciwciał przeciwko CAV-2, CPiV, CIV oraz CHV-1.
Jak leczyć kaszel kenelowy u psa
W lekkim przebiegu kaszlu kenelowego niektórzy lekarze mogą zalecić brak podejmowania jakichkolwiek działań. Pies może zwalczyć chorobę samodzielnie. Z reguły jednak lekarz może przepisać leki przeciwkaszlowe i wspierające odporność.
W średnim i ciężkim przebiegu choroby niezbędne mogą okazać się antybiotyki oraz leki osłonowe dla układu pokarmowego. W przypadku bakterii może wystąpić ich oporność na antybiotyki i wtedy konieczne jest wykonanie posiewu i antybiogramu.
Szczepienie psa na kaszel kenelowy
Skuteczną profilaktyką są szczepienia przeciwko kaszlowi kenelowemu. Obecnie najpopularniejszą formą jest szczepionka, która zawiera antygen bakterii Bordetella bronchiseptica. Szczepionkę aplikuje się poprzez wkroplenie do nosa szczepionki, która trafia do układu oddechowego i tam buduje odporność miejscową. Jedna dawka szczepionki na kaszel kenelowy daje roczną odporność, która buduje się w ciągu 72 godzin od zaszczepienia psa.
Domowe sposoby na kaszel kenelowy u psa
Inną niż szczepienie formą profilaktyki przeciw kaszlowi kenelowemu jest ograniczanie kontaktu psa z innymi psami, które mogą być chore. By chronić psa przed kaszlem kenelowym warto również wyrobić w sobie kilka nawyków: każdego dnia wietrzyć miejsce, w którym przebywa pies; dbać o czystość podłoża, na którym leży pies, stosując preparaty antybakteryjne. Kluczowa jest również dieta, podnosząca odporność psa.
Redakcja
Bibliografia:
R. Ruiz de Gopegui Fernandez, Choroby zakaźne psów. Praktyk kliniczna, wyd. Edra Urban&Partner, Wrocław 2017.
Przeczytaj inne poradniki o zdrowiu psów i kotów
