Grzybica u kota – objawy, rozpoznanie, leczenie
Image by Freepik
Grzybica skóry u kota, czyli dermatofitoza w 95% przypadków spowodowana jest przez Microsporum canis. Jakie leczenie stosuje się u kotów z tym problemem?
Spis treści - kliknij strzałkę
Podstawowy podział chorób grzybiczych u kotów obejmuje dermatomikozy – grzybice skórne, powierzchowne oraz systemomikozy – grzybice narządowe. W niniejszym artykule mowa będzie tylko i wyłącznie o dermatofitozach u kotów.
Grzybica u kota – przyczyny
Grzybice skóry u kotów wywoływane są głównie przez grzyby mycelialne – dermatofity. Wśród dermatofitów sklasyfikowano około 40 gatunków grzybów, należących do rodzajów:
- Microsporum
- Trichophyton
- Epidermophyton
Wśród kotów niemal w 95% przypadków za grzybicę odpowiada Microsporum canis. Największą podatność na zakażenie wykazują młode kocięta poniżej pierwszego roku życia oraz koty długowłose – w szczególności kot perski.
Źródłem zakażenie mogą być chore koty, ozdrowieńcy oraz nosiciele bezobjawowi, a do zakażenia może dojść poprzez bezpośredni kontakt np. podczas zabawy, na wystawach, czy w hotelach dla kotów.
Bezobjawowe nosicielstwo występuje bardzo często u kotów długowłosych powyżej 2. roku życia. W Polsce ten rodzaj nosicielstwa stwierdzono u 13 do 46% zdrowych kotów.
Kot może być również nosicielem biernym, przenosząc zarodniki grzyba na okrywie włosowej.
Źródłem zakażenia mogą być również świnki morskie, króliki, wszy, pchły, muchy, świerzbowce, a także drobne gryzonie.
Wtórne zakażenie grzybicą u kota może mieć miejsce poprzez kontakt z różnymi przedmiotami – dywany, ubrania, meble, podłogi, zabawki, sprzęt do pielęgnacji, transportery etc. Grzyby bytujące w złuszczonym naskórku lub włosach przetrwać mogą nawet do kilku lat.
Koty mogą zarazić się grzybicą również od człowieka.
Grzybica u kota – jakie koty są na nią narażone?
Istnieje wiele czynników, które wpływają na to, czy zakażenie dermatofitami ujawni się w postaci grzybicy u kota. Grzyby są pasożytami, które u głównego gospodarza wywołują raczej nieznaczne zmiany skórne, a nawet nie wywołują żadnych objawów klinicznych.
Szczególnie narażone na grzybice są:
- Młode koty do 2. roku życia
- Koty z zaburzeniami odporności
- Koty przechodzące FIV, FeLV
- Koty z nowotworami
- Koty żywione niezbilansowanym pokarmem
- Kotki w ciąży / w czasie laktacji
- Koty z chorobami systemowymi: cukrzyca, nadczynność tarczycy
Zakażeniu sprzyja również wysoka temperatura przy dużej wilgotności, złe warunki higieniczne oraz pasożyty zewnętrzne, powodujące uszkodzenie skóry u kota.
Jak dochodzi do zakażenia grzybicą u kota?
Grzyby nie docierają do głębszych warstwa naskórka. Ich rozwój następuje w zewnętrznych skeratynizowanych warstwach naskórka.
Bramą wejścia są zadrapania na powierzchni skóry. Do zakażenia dochodzi poprzez wtarcie zarodników w naskórek.
Okres inkubacji wynosi od 7 do 14. dni. W tym czasie dochodzi do kiełkowania grzybni, co zapobiega jej złuszczeniu ze skóry. Jej rozgałęzienia wrastają wzdłuż włosów przez warstwę rogową do torebek włosowych i rozpadają się tam na zarodniki w formie wielowarstwowych pochewek wokół włosów. Uwalniane enzymy proteolityczne i keratolityczne powodują miejscowy stan zapalny w powierzchniowej warstwie skóry. Grzyb nie atakuje zwykle cebulek, włos rośnie prawidłowo, ale ułamuje się nad powierzchnią. W związku z tym powstają widoczne okrągłe ogniska z ułamanym włosem, otoczone pierścieniem wału demarkacyjnego.
Jeżeli kot ma silny układ odpornościowy, to po kilku tygodniach obszar ten porośnie zdrowym włosem, a zakażenie może toczyć się dalej bezobjawowo. Jeśli kot jest jednak w stanie osłabienia odpornościowego zmiany mogą się rozszerzać.
Grzybica u kota objawy
- Typowym objawem grzybicy u kota jest pojawienie się dużych ognisk ułamanych włosów tuż nad powierzchnią skóry.
- Skóra w tych miejscach staje się zgrubiała i pokryta szarym nalotem lub łupieżem.
- Zmiany zlokalizowane są przede wszystkim na głowie, w okolicach uszu i skroni, a rzadziej na bokach ciała, kończynach, ogonie czy grzbiecie.
- Grzybica pazurów może prowadzić do pokrycia ich białymi plamami i kruszenia / odłamywania.
- Niekiedy canis może doprowadzić do zapalenia ucha wewnętrznego u kota.
- Przy zakażeniach wtórnych może dojść do pojawienia się sączących wykwitów.
Grzybica u kota – rozpoznanie
Rozpoznanie grzybicy u kota odbywa się poprzez rozpoznanie objawów klinicznych oraz mikologiczne badanie hodowlane, które trwa od 7 do 28. dni.
W diagnostyce stosuje się również badanie zeskrobiny pod lampą Wooda. Jednak tylko 50% zakażeń M. canis wykazuje fluorescencję pod lampą. Badanie może również zafałszować nierozgrzana lampa, a nawet użyte wcześniej leki, które mogą pozbawić grzyby fluorescencji.
W rozpoznaniu stosuje się również badanie mikroskopowe zeskrobin poddanych działaniu 10% oleju parafinowego lub wodorotlenku potasu. Zaobserwować można wtedy łańcuszkowo ułożone artrospory i segmentowe nitki grzybni.
Niekiedy stosuje się również badanie histologiczne pobranej miejscowo skóry ze zmianami.
Grzybica u kota – leczenie
W przypadku gdy zmiany skórne u kota są ograniczone lekarz weterynarii zalecić może miejscowe leczenie maściami, płynami, szamponami lub aerozolami, zawierającymi pochodne imidazolu, ewentualnie chlorheksydynę. Chorobowo zmienione miejsca należy przed podaniem preparatu ostrzyc, by zwiększyć dostępność leków. Ostrzyżone włosy najlepiej spalić, by nie roznosić grzybów dalej.
Miejscowe leczenie może nie dać pożądanych efektów i wtedy konieczne może być sięgnięcie przez lekarza po antybiotyk. Lekiem pierwszego wyboru bywa gryzeofulwina, podawana minimum 4-6 tygodni. Co do zasady należy ją podawać jeszcze przez 2 tygodnie po ustąpieniu zmian. Inną możliwością jest podawanie kotu z grzybicą przez 2-3 tygodnie ketokonazolu, ale lek ten jest zwykle gorzej tolerowany przez koty.
Dodatkowo stosuje się likwidację pierwotnych i wtórnych źródeł zakażenia oraz poprawę warunków higienicznych i żywienia kota. Otoczenie, w którym bytuje kot musi zostać dokładnie zdezynfekowane. Tekstylia powinny zostać odkażone przez gotowanie, podobnie szczotki, zabawki, miski etc.
W przypadku wystąpienia poprawy po 6-8. tygodniach należy pobierać próbki co 2 tygodnie, aż do uzyskania 3. negatywnych wyników.
Leczenie może trwać od 6 do 20. tygodni w przypadku uogólnionej grzybicy.
Grzybica pazurów u kotów może być leczona od 6 do 12. miesięcy.
Jak zapobiec grzybicy u kota?
Kluczową rolę w rozwoju grzybicy u kotów odgrywają niedobory białka i nienasyconych kwasów tłuszczowych. Istotnym czynnikiem jest również niedobór mikroelementów: żelazo, miedź, cynk, a także witamin – w szczególności witaminy A i niektórych z grupy B. Z tego punktu widzenia prawidłowa dieta i suplementacja może wzmocnić odporność kota i ochronić go przed grzybicą.
Czy można zarazić się grzybicą od kota?
Microsporum canis to grzyb zoofilny, który atakuje przede wszystkim koty. Zarazek ten szerzy się pomiędzy kotami w kontakcie bezpośrednim oraz pośrednim. Grzyb ten przenosi się również na psy, a także na ludzi.
Bibliografia
T. Frymus, Wirusowe, bakteryjne, grzybicze i prionowe choroby kotów, O. W. Fundament, Warszawa 2019.
S. Paterson, Choroby skóry kotów, Wyd. SIMA WLW, Warszawa 2004.
Z. Gliński, K. Kostro, S. Wołoszyn, Choroby zakaźne zwierząt, część II – grzybice, Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Lublinie, Lublin 2000.
dr Mateusz Karatysz
Opiekun buldożki Daisy, borykającej się od wielu lat z problemami zdrowotnymi. Dziennikarz, popularyzator świadomych adopcji zwierząt oraz produktów, które pomagają opiekunom w samodzielnym rozwiązywaniu problemów pojawiających się, podczas opieki nad zwierzętami. Twórca serwisu www.zoonews.pl
Przeczytaj inne artykuły o zdrowiu psów i kotów
