Reklama

GIARDIA U PSA – zarażenie, objawy, leczenie

pixabay.com/images/id-7424802/

Giardia u psa to poważna choroba pasożytnicza, która może prowadzić do ostrej i przewlekłej biegunki. W tym artykule przybliżymy Ci, czym dokładnie jest giardioza u psa, jakie objawy powinny zaniepokoić każdego właściciela, a także jakie są metody leczenia i profilaktyki tej choroby.

Data aktualizacji: 23 listopada 2023

Giardia u psa – co to za choroba?

Giardioza u psa to choroba biegunkowa, wywoływana przez pierwotniaki Giardia duodenalis (syn. Giardia lamblia, Giardia intestinalis), występujące powszechnie na całym świecie.

Obecnie opisano aż 7 różnych genotypów, z których A, B, C, D i E mogą zarażać psy. Poza wewnątrzgatunkowymi różnicami genetycznymi te różne genotypy mają także inne cechy morfologiczne cyst. Najczęściej spotykanymi genotypami u psów są C i D.

Czy można się zarazić od psa giardią?

Nie wszystkie szczepy, które występują u psów mogą być zagrożeniem dla człowieka. Inwazje u ludzi powodują genotypy A i B. Należy jednak zaznaczyć, że genotyp A dzieli się na dwie grupy: A-1 (szczep polski) oraz A-2. U psów inwazje powodowane są zwykle przez genotypy A-1, B, C i D. Oznacza to, że nie wszystkie genotypy są groźne dla ludzi, jednak z uwagi na fakt, że do odróżnienia genotypów wymagane jest zastosowanie technik biologii molekularnej, rozpoznanie giardii u psa zawsze należy traktować jako zagrożenie dla człowieka.

Giardia u psa – cykl życiowy pasożyta

Giardia duodenalis po przejściu z fazy cysty do fazy trofozoitu posiada zdolność ruchową, co pozwala jej na dostanie się do nabłonka jelit, gdzie przyczepia się do kosmków jelitowych. Trofozoit ma kształt gruszki, posiada dwa jądra i 4 pary wolnych wici. U psów stadia te występują w jelitach od dwunastnicy do jelita krętego.

Trofozoity dzielą się binarnie na kolejne trofozoity, z których część osiedla dalsze odcinki jelita cienkiego. Z części potomnych trofozoitów powstają cysty, wydalane do środowiska.

Cysty, odporne na działanie środowiska zewnętrznego, wydalane są z kałem psa, gdzie stanowią zagrożenie dla innych zwierząt.

Giardia u psa – jak dochodzi do zarażenia?

Cysty giardii zdolne są do przetrwania w środowisku zewnętrznym od kilku do kilkunastu miesięcy. Do zarażenia dochodzi zwykle przez spożycie przez psa wody lub pokarmu zanieczyszczonego pierwotniakami. Soki żołądkowe i enzymy trzustkowe powodują uwolnienie z cyst ekscyzolitów, które dzielą się na trofozoity, co zamyka cykl życiowy pasożyta.

Okres od wniknięcia pasożyta do organizmu psa i osiągnięcia dojrzałości wynosi zwykle od 4. do 12. dni. Szczeniaki mogą wydalać nawet do 2000 cyst w 1 gramie kału!

Częstość występowania giardiozy u psów waha się w zależności od badanej populacji i wynosi od 10% u psów domowych, przez 30% do 50% u szczeniąt i aż 100% w skupiskach psów.

Giardia u psów – patogeneza

Po zarażeniu psa dochodzi do upośledzenia wchłaniania, spowodowanego przyczepieniem się pierwotniaków do rąbka szczoteczkowego enterocytów, co prowadzi do biegunki sekrecyjnej. Giardia uszkadza glikokaliks i mikrokosmki nabłonka jelitowego, hamuje działanie enzymów trawiennych i prowadzi do zapalenia w jelitach. Obecność pasożytów wzmaga przepuszczalność jelit. Zarażony pies zmienia się z bezobjawowego nosiciela w nosiciela, u którego dochodzi do ostrej bądź przewlekłej biegunki z upośledzeniem wchłaniania.

Objawy giardiozy u psa

Większość zarażonych psów jest nosicielami bezobjawowymi. Kliniczna giardioza występuje często u szczeniąt, psów z zaburzeniami odporności oraz psów, które żyją w dużych skupiskach.

Typowe objawy giardiozy u psa to:

Parcie na kał
Obfita, cuchnąca biegunka śluzowa
Biegunka tłuszczowa
Utrata masy ciała
Jadłowstręt
Popadanie w letarg
Depresja u psa
Odwodnienie
Wysuszenie i spadek elastyczności skóry
Gorączka

Metody rozpoznania gardii u psów

W przypadku większości psów, które nie wykazują objawów rozpoznanie ma charakter nieswoisty. U psów z objawami klinicznymi zaobserwować można powyższe.

W diagnostyce lamblii zastosowanie mają:

Badania mikroskopowe
Testy immunologiczne
Wykrywanie kwasów nukleinowych pasożyta w próbce kału

Gastroskopia dwunastnicy umożliwia wykrycie pasożyta w pobranej próbce kału, ale złożoność tego badania nie uzasadnia jego stosowania u psów.

Badanie w mikroskopie optycznym umożliwia obserwację trofozoitów, jednak czułość tej techniki jest bardzo niska, a Giardia duodenalis może być pomylona z innymi pierwotniakami. Czułość tego badania można zwiększyć poprzez zagęszczenie próbki kału przez wirowanie i flotację cukrową.

Cysty mogą być również wykrywane poprzez immunofluorescencję bezpośrednią – badanie to daje wysoką czułość.

Porównywalną czułość dają szybkie testy na bazie ELISA, które wykrywają pierwotniaki w próbkach kału.

Badanie PCR pozwala rozróżnić poszczególne genotypy, co może mieć znaczenie dla bezpieczeństwa człowieka – genotypy A i B są niebezpieczne dla człowieka.

Giardia u psa – leczenie

W literaturze przedmiotu określone są najczęściej stosowane leki i ich dawkowanie w przypadku pozytywnego wyniku badań na giardię u psa¹:

Metronidazol – zalecana dawka 25 mg/kg, co 12 godzin, przez 5 dni;
Fenbendazol – zalecana dawka 50 mg/kg, co 24 godziny, przez 5 dni, choć w większości przypadków skuteczne jest podawanie przez 3 dni;
Albendazol – zalecana dawka 25 mg/kg, co 12 godzin, przez 2 dni;
Połączenie febantelu, pyrantelu i prazikwantelu przez 3-5 dni;
Tinidazol – 44 mg/kg, co 24 godziny, przez 6 dni;
Ipronidazol – 126 mg/l, w wodzie do picia, przez 7 dni;
Kwinakryna – 9 mg/kg, co 24 godziny, przez 6 dni;
Sylimaryna – 3,5 mg/kg, co 24 godziny, podawana w połączeniu z metronidazolem lub fenbendazolem. Może poprawiać powrót do zdrowia u psów wykazujących objawy kliniczne, ale sama z siebie nie wykazuje działania przeciwpasożytniczego.

Giardioza u psa – profilaktyka

Zakażeniu lambliozą psa można skutecznie zapobiegać. Lamblioza u psa to choroba kontaktowa, a więc, by jej zapobiec:

zawsze usuwaj odchody swojego psa, a po sprzątnięciu zdezynfekuj ręce
nie spuszczaj psa ze smyczy, jeśli nie masz pewności, że pies nie skorzysta z dostępnego, nieznanego źródła wody
upewnij się, że twój pies zawsze ma dostęp do świeżej wody, a jego miski są czyste
na długie spacery zawsze zabieraj własną wodę
myj ręce po zabawie z psem
zawsze myj produkty przed spożyciem, mogły one mieć styczność z zakażoną wodą lub glebą
wprowadzając nowe zwierzę do domu wykonaj u niego testy koproantygenowe
bądź bardzo czujny jeśli masz szczeniaka (najczęściej chorują psy poniżej 12. miesiąca życia), psiego seniora lub psa długotrwale leczonego immunosupresyjnie, to te grupy są najbardziej narażone na zakażenia giardią ze względu na obniżoną odporność

Giardioza u psa – zapobieganie ponownemu zakażeniu

Wyleczenie lambliozy u psa nie oznacza, że lamblie w kale nie pojawią się po raz kolejny. Aby skutecznie zapobiegać ponownemu zachorowaniu, należy dbać o higienę psa i czystość jego akcesoriów. Działając zapobiegawczo przed lamblią u psa:

codziennie myj i dezynfekuj miski na wodę i pokarm
regularnie wymieniaj i pierz zabawki oraz koce należące do psa, minimalna temperatura prania to 60℃
myj łapy, pysk i krocze psa, by pozbyć się potencjalnych cyst pasożyta lamblia z tych okolic szamponem z chlorheksydyną
przebadaj inne zwierzęta zamieszkujące twój dom, w celu wyeliminowania potencjalnych źródeł zakażenia
nie pozwalaj pić swojemu psu z ogólnodostępnych źródeł wody (kałuże, jeziora, miski z wodą w sklepach, w gabinetach weterynaryjnych)
w ciepłe dni zawsze zabieraj ze sobą własną butelkę z wodą dla psa
zachowaj czujność przy kontakcie swojego psa z innymi psami na spacerach, szczególnie jeśli piją one ze wspólnego wodopoju
podejmij leczenie psa, jeśli ma on skłonność do koprofagii