Cukrzyca u kota – jakie daje objawy? Jak ją leczyć?
pixabay.com/photos/cat-kitten-pets-animals-housecat-2934720/
Spis treści
Cukrzyca to problem, który z roku na rok dotyka coraz większej liczby kotów. W latach 60-70. XX wieku zaledwie 1 na 1500 kotów był diagnozowany na cukrzycę. Podczas gdy w latach 90. był to już 1 na 250 kotów. Choroba ta występują u kotów najczęściej w typie 2 – insulinoniezależnym.
Definicja cukrzycy
Według WHO cukrzyca jest grupą chorób o złożonych przyczynach, związanych z niedostatecznym wytwarzaniem i/lub działaniem insuliny oraz stanem hiperglikemii. Pierwotna cukrzyca występuje w typie 1 i 2.
Cukrzyca typu 1 u kota
Cukrzyca typu 1 jest chorobą insulinozależną, spowodowaną niedoborem insuliny, na skutek niewystarczającego jej wydzielania przez trzustkę. Przyczyną tej choroby mogą być zakażenia, przeciwciała skierowane przeciwko komórkom β trzustki, a także uwarunkowania genetyczne. Choroba w tej odmianie znacznie częściej diagnozowana jest u psów niż u kotów.
Cukrzyca typu 2 u kota
Cukrzyca typu 2 ma związek z niekontrolowanym wydzielaniem insuliny oraz obniżoną wrażliwością lub opornością tkanek na jej działanie. Ten rodzaj choroby występuje w 80-95% wszystkich przypadków cukrzycy.
Cukrzyca wtórna u kota
Cukrzyca wtórna powstaje na skutek istnienia jakiejś pierwotnej przyczyny, mogą to być: zapalenie trzustki u kota, nowotwór trzustki, nadczynność tarczycy, akromegalia, stosowanie glikokortykosteroidów lub progestagenów. Cukrzyca wtórna określana jest mianem cukrzycy typu 3 i łącznie z typem 1 występuje u ok. 15-20% kotów.
Szukasz karmy dla kota z cukrzycą?
Reklama
Cukrzyca u kota – przyczyny
Od czego kot ma cukrzycę? Etiologia tej choroby jest złożona, a wśród wielu czynników wskazać należy na predyspozycje genetyczne, płeć, zabieg kastracji, otyłość, brak aktywności fizycznej, występowanie niektórych chorób oraz stosowanie niektórych leków.
Cukrzyca u kotów z podatnością genetyczną
Według naukowców istnieje relacja pomiędzy rasą kota a podatnością na zachorowanie. Szczególnie narażone są koty burmańskie.
Innym czynnikiem genetycznym może być mutacja w sekwencji genu kodującego receptor melanokortyny 4. U większości kotów z cukrzycą typu 2 choroba powstaje na skutek zmian w wielu genach.
Wpływ otyłości na występowanie cukrzycy u kotów
Otyłość związana jest z rozwojem insulinooporności, a w dalszej kolejności cukrzycy typu 2. U kotów z nadwagą ryzyko zapadnięcia na cukrzycę wzrasta 2-krotnie, a u otyłych aż 4-krotnie.
Kastracja a cukrzyca u kota
Kastracja u kotów prowadzi do wielu zmian metabolicznych. Usunięcie gonad ma związek ze wzrostem masy ciała, co zwiększa prawdopodobieństwo otyłości. Według badań ryzyko wystąpienia cukrzycy u kotów kastrowanych jest 2-9 krotnie wyższe niż u kotów niekastrowanych.
Podatność na cukrzycę a płeć
Badania dowodzą, że to kocury zapadają częściej na cukrzycę, co ma związek z ich predyspozycją do rozwoju otyłości w porównaniu do samic. Ponadto u zdrowych samców wrażliwość tkanek na insulinę jest o 37% niższa niż u zdrowych samic.
Glikokortykosteroidy i progestageny
Zarówno pierwsze, jak i drugie są antagonistami insuliny i mogą prowadzić do rozwoju insulinooporności, ale za pomocą innych mechanizmów.
Choroby, które mogą prowadzić do cukrzycy u kota
Rozwój insulinooporności, a następnie cukrzycy typu 2, jako choroby wtórnej może być spowodowany przez różne pierwotne choroby, m.in.:
- Akromegalia
- Zapalenie trzustki
- Choroby nerek
- Choroby wątroby
- Zespół Cushinga
- Zakażenia bakteryjne układu moczowego, jamy ustnej, skóry, dróg żółciowych
- Nadczynność tarczycy
- Guz komórek chromochłonnych
Insulinooporność u kota
Insulinooproność to obniżona odpowiedź tkanek obwodowych na działanie insuliny, co prowadzi zwykle do podniesienia jej poziomu we krwi. W jej wyniku dochodzi do upośledzenia transportu i zużycia glukozy w mięśniach oraz komórkach tłuszczowych.
Cukrzyca u kota objawy
Jak poznać, że kot ma cukrzycę? Rozpoznanie objawów cukrzycy może być trudne, dlatego wszelkie odstępstwa od zachowań kota powinny być zawsze konsultowane z lekarzem weterynarii.
Wśród typowych objawów klinicznych, które mogą wskazywać na cukrzycę u kota, w literaturze przedmiotu wskazuje się:
- Wzmożone pragnienie
- Wielomocz
- Wilczy apetyt
- Spadek masy ciała na skutek zmniejszenia masy mięśni
W przypadku zignorowania objawów może dojść do wystąpienia ketozy i kwasicy metabolicznej.
pixabay.com/photos/animal-cat-feline-pet-sleep-800760/
Zmiany w zachowaniu kota
Pierwszym z widocznych objawów problemu jest utrata chęci do aktywności fizycznych. Kot, na skutek spadku masy mięśniowej staje się osłabiony, co widać np. w sposobie jego poruszania się – nie jest już żwawy i sprężysty. Kot staje się wręcz powolny i ospały, po krótkiej aktywności musi robić dłuższe przerwy.
Sierść kota chorego na cukrzyce zaczyna stawać się matowa, co może być pokłosiem rezygnacji z codziennej toalety.
Diagnostyka
W przebiegu cukrzycy występuje hiperglikemia, a więc podwyższony stan glukozy we krwi. U zdrowych kotów we krwi na czczo glukoza nie powinna przekraczać 171 mg/dl. Problem u kotów polega na tym, że hiperglikemia związana jest ze stresem, w wyniku którego pomiar może pokazać nawet powyżej 300 mg/dl. Sama podróż do lecznicy może indukować podniesienie poziomu glukozy we krwi.
Wobec powyższego w diagnozowaniu cukrzycy u kotów wykonuje się inne badania:
- Wykrywanie poziomu glukozy w moczu – glukoza wykrywana jest za pomocą specjalnych pasków testowych ze skalą 1+ do 4+. Wykrycie glukozy na czczo wskazuje na hiperglikemię
- Oznaczenie stężenia fruktozaminy w surowicy – stężenie to odzwierciedla stężenie glukozy we krwi w okresie 2-3 tygodni przed badaniem, co rozwiązuje problem efektu stresu, podczas wizyty u lekarza. U zdrowych kotów stężenie fruktozaminy powinno wynosić od 174 do 400 μmol/l. U kotów z cukrzycą stężenie przekracza zwykle 400 μmol/l
- Oznaczenie poziomu hemoglobiny glikowanej – badanie to odzwierciedla stężenie glukozy z około 70 dni przed wykonaniem oznaczenia. U zdrowych kotów jej wartość powinna wynosić od 0,9 do 2,5%. Wyniki w przedziale 1,2-4,7% mogą wskazywać na cukrzycę.
Rozpoznanie cukrzycy u kota
U kotów rozpoznanie cukrzycy stawia się, gdy występuje trudność z utrzymaniem prawidłowego stężenia glukozy we krwi w trakcie terapii insulinowej, co objawia się poliurią, polidypsją i polifagią, mimo stosowania dawek insuliny powyżej 1,5 U/kg m.c.
Cukrzyca u kota leczenie
Czy kota można wyleczyć z cukrzycy? Podstawowym celem leczenia kota z cukrzycą jest wyeliminowanie objawów klinicznych choroby, uzyskanie właściwej masy ciała, zminimalizowanie poposiłkowej hiperglikemii oraz uchronienie kota przed hipoglikemią (zbyt niski poziom glukozy we krwi).
Przeciętne stężenie glukozy we krwi kota leczonego powinno być mniejsze niż 250 mg/dl.
Cele te realizuje się za pomocą insuliny, diety, leków przeciwcukrzycowych oraz leczenia chorób współistniejących.
U kotów z podkliniczną cukrzycą wskazane jest zastosowanie diety oraz wyeliminowanie czynników diabetogennych.
Terapia insulinowa
Insulina to hormon, który odpowiada za utrzymanie prawidłowego poziomu glukozy we krwi. W wyniku jej działania dochodzi do obniżenia stężenia glukozy we krwi. Leczenie kotów polega na podawaniu insuliny lub jej analogu. Mimo że w leczeniu kotów stosowanych jest wiele rodzajów insuliny, to tylko dwie zostały zatwierdzone przez FDA w USA: wieprzowa insulina cynkowa o średniej długości czasu działania oraz ludzka rekombinowana insulina protaminowo-cynkowa.
Z uwagi na zmienne stężenie poziomu glukozy we krwi kotów w zależności od pory dnia oraz zmienności międzyosobniczej naukowcy zalecają stosowanie insuliny glargine – ludzkiej o przedłużonym działaniu. Innym analogiem insuliny, który został zastosowany u kotów jest detemir, co do której badania wykazały, że jest równie skuteczna, jak glargine.
Faktem jest jednak, że lekarz będzie kierował się własnym doświadczeniem z dotychczas stosowanymi insulinami.
Wraz z rozpoczęciem insulinoterapii opiekun kota powinien zacząć kontrole skuteczności leczenia poprzez badanie stężenia glukozy we krwi kota i ewentualnie związków ketonowych w moczu.
Dieta dla kota z cukrzycą
Głównym celem diety u kotów z cukrzycą jest osiągnięcie prawidłowej masy ciała zwierzęcia oraz ograniczenie hiperglikemii po posiłku. Koty z kliniczną postacią cukrzycy powinny być karmione 4 razy dziennie, by zapobiec epizodom hipoglikemii. Nowa dieta powinna być wprowadzana stopniowo przez 7-10 dni. Tradycyjnie wskazane są karmy o zwiększonej zawartości włókna, które pozwalają na obniżenie kaloryczności oraz ograniczenie poposiłkowej hiperglikemii.
Z uwagi na spadek masy mięśniowej kotów z cukrzycą karma powinna zawierać minimum 30% białka pochodzenia zwierzęcego. Karma powinna być również niskowęglowodanowa (<15% suchej masy).
Zastosowanie takiej karmy umożliwia obniżenie stosowanej dawki insuliny. Ponadto dostarczana w karmie arginina stymuluje wydzielanie insuliny.
Szukasz karmy dla kota z cukrzycą?
Reklama
Woda w diecie kotów z cukrzycą
U kotów chorujących na cukrzycę niezwykle istotny jest stały dostęp do wody do picia. Jest ona niezwykle ważna u kotów ze względu na diurezę osmotyczną.
Leki doustne w leczeniu cukrzycy u kotów
W przypadku kotów, u których podawanie insuliny nie przynosi efektów (cukrzyca insulinoniezależna) zastosowanie mają leki doustne. Należy jednak pamiętać, że cele terapii osiąga się jedynie u 5-30% leczonych w ten sposób kotów.
Doustne leki przeciwcukrzycowe działają poprzez stymulowanie wydzielania insuliny, zwiększenie wrażliwości tkanek na insulinę bądź spowolnienie jelitowego wchłaniania glukozy.
U kotów stosuje się głównie pochodne sulfonylomocznika oraz akarbozę.
Podsumowanie
Leczenie cukrzycy to proces długotrwały, który może nie skończyć się sukcesem. W przypadku leczenia ważna jest współpraca opiekuna kota z lekarzem weterynarii i stosowanie się do wytyczonych zasad postępowania terapeutycznego.
FAQ na temat cukrzycy u kota
Jak długo żyje kot z cukrzycą?
Odpowiedź na to pytanie zależy od rodzaju cukrzycy i podjętego leczenia. Jeżeli cukrzyca jest ustabilizowana, to kot może żyć tak długo, jak koty bez tej choroby.
Źródła
J. Gadomska, O. Gójska-Zygner, M. Wieczorek, S. Jaros, Cukrzyca u kotów. Część I. Etiologia i patogeneza, „Życie weterynaryjne” 2013/88(6).
J. Gadomska, O. Gójska-Zygner, M. Wieczorek, S. Jaros, Cukrzyca u kotów. Część II. Diagnostyka i leczenie, „Życie weterynaryjne” 2013/88(7).
dr Mateusz Karatysz
Opiekun buldożki Daisy, borykającej się od wielu lat z problemami zdrowotnymi. Dziennikarz, popularyzator świadomych adopcji zwierząt oraz produktów, które pomagają opiekunom w samodzielnym rozwiązywaniu problemów pojawiających się, podczas opieki nad zwierzętami. Twórca serwisu www.zoonews.pl
Przeczytaj inne artykuły o zdrowiu kotów i psów
