JAMNIK – hodowla, szczeniaki, wychowanie
Photo by James Watson on Unsplash
Jamnik to pies myśliwski o zaciętym charakterze, który obecnie sprawdza się doskonale również jako pies do towarzystwa. Sprawdź czy jamnik to pies dla ciebie.
Spis treści - kliknij strzałkę
Jamnik – podstawowe informacje o rasie
🌅 Kraj pochodzenia | Niemcy |
🐶 Numer wzorca FCI | 148 |
➡ Waga | 3 – 9 kg |
❤ Długość życia | 12 – 14 lat |
💢 Charakter | inteligentny, zawzięty, oddany rodzinie, zrównoważony |
Jamnik – pochodzenie i historia
Jamniki to rasa psów, które dokładne pochodzenie nie jest znane. Według niektórych kynologów psy w podobnym typie, widniejące na egipskich sarkofagach, mogą mieć związek z jamnikami. Mimo, że krótkonożność była cechą wielu psów, których szczątku znajdowano, podczas wykopalisk, to nie wykazywało one innych cech, charakterystycznych dla jamników.
Jedno jest pewne, wspólnym przodkiem wszystkich psów myśliwskich, w tym także jamników, jest Canis familiaris intermedius (Woldrich 1878).
Współczesna ślady jamników
Jednymi z najstarszych współczesnych śladów prowadzących do przodków jamników są starogermańskie prawa rodowe z V-IX wieku, w których opisano grzywnę jaka należy się właścicielowi psa, który poluje pod ziemią, od osoby, która zabiłaby psa.
We Francji o bassetach, czyli jamnikach, mowa w księdze La Venerie, napisanej w 1561 roku i dedykowanej królowi Karolowi IX. W księdze tej znajdują się zapiski o jamnika o krzywych łapach i krótkiej sierści oraz o jamnikach o prostych łapach i długiej sierści.
Pierwsze ikonograficzne utrwalenie jamnika pochodzi z XIII wieku i widnieje na nim pies, wyganiający lisa z nory.
Pierwsze wzmianki o jamniku obecnego pokroju pochodzą od Friedricha L. Walthera, który omawiał te psy w swoim dziele z 1817 roku. Niemcy pod tym względem byli bardzo drobiazgowi. Dla przykładu prof. Leopold Fitzinger, w książce wydanej w 1876 roku, Der hund und seine rassen, opisuje aż 12 odmian jamnika.
Od jakich psów pochodzą jamniki?
Współcześni badacze są zgodni co do tego, że jamniki pochodzą o jednej, a być może dwóch niemieckich ras psów gończych, w wyniku dobierania osobników z achondroplazją – wadą rozwojową chrząstek, powodującą karłowatość kończyn.
Jamnik – droga do uznania rasy
Pierwsze wartościowe informacje na temat współczesnych jamników pochodzą z XVIII wieku. Na początku XIX wieku pojawiły się informacje o jamnikach szorstkowłosych, a w 1836 roku Reichenbach opisał trzy rasy, łącznie z jamnikami szorstkowłosymi.
W 1881 roku utworzono w Londynie Angielski Klub Jamnika – pierwszą organizację, która zajmowała się tylko i wyłącznie psami tej rasy. Należy jednak pamiętać, że to w Niemczech i o wiele wcześniej pracowano nad ustaleniem wzorca rasy.
Pierwsza wystawa w Hamburgu w 1863 roku dała początek uniformizacji rasy. W 1879 roku na ogólnokrajowym zjeździe kynologów niemieckich ustanowiono pierwszy wzorzec rasy. W 1880 roku w Niemczech otworzono pierwszą księgę rodowodową dla jamników, do której zgłoszono 334 jamniki z 54 hodowli.
W 1888 roku powstał Niemiecki Klub Jamnika. Psy urodzone na początku XX wieku były już w pełni ustabilizowane w oparciu o wzorzec i dzisiaj również mogłyby występować na wystawach i konkursach użyteczności.
Ostatnia duża zmiana we wzorcu rasy miała miejsce w 1964 roku w Thuin. W 1967 roku FCI uznał, że istnieją trzy rasy jamnika:
- Jamnik długowłosy
- Jamnik szorstkowłosy
- Jamnik krótkowłosy
Każda z tych trzech ras ma swoje trzy odmiany wielkości:
- Jamnik standardowy
- Jamnik miniaturowy
- Jamnik króliczy
Łącznie jest wiec 9 ras jamników i każda z nich ma prawo do wniosku na Międzynarodowego Championa Piękności.
W Niemczech trwają też prace, których celem jest uznanie psów o różnych wielkościach za oficjalnie odrębne rasy z zakazem krzyżowania pomiędzy nimi.
Jamnik w Polsce
Pierwsze hodowle jamników zakładano w Polsce już w dwudziestoleciu międzywojennym. W 1929 roku na Powszechnej Wystawie w Poznaniu pokazano 3 jamniki. W 1932 roku na wystawie we Lwowie pokazano już 12 jamników, a rok później 21. Niestety po II wojnie światowej nie odnaleziono żadnego jamnika z udokumentowanym pochodzeniem. W latach 50. i 60. XX wieku zaczęły kształtować się pierwsze czołowe hodowle psów tej rasy w Polsce m.in. „Podkowa” z Podkowy Leśnej oraz „z Bursaków” z Gdańska. Początek jamnikom długowłosym po II wojnie światowej dały hodowle jamników krótkowłosych.
Jak wygląda jamnik?
Image by bristekjegor on Freepik
Jamnik, zgodnie ze wzorcem rasy, to pies niski, krótkonożny, o wydłużonej, ale zwartej sylwetce, bardzo dobrze umięśniony. Budowa ciała jamnika pozwala psu na szybkie i zwinne poruszanie się na i pod powierzchnią ziemi.
Prześwit pod psem powinien wynosić 1/3 wysokości psa w kłębie, a długość tułowia powinna pozostawać w proporcji 1 do 1,7-1,8 względem wysokości w kłębie.
Głowa jamnika widziana z góry powinna być wydłużona, widziana z boku powinna zwężać się ku końcowi. Kufa psa powinna być długa i mocna; nozdrza dobrze rozwarte; oczy średniej wielkości, migdałowate; uszy osadzone wysoko, sięgające kącika warg. Szyja jamnika powinna być długa i muskularna; grzbiet prosty lub lekko opadający ku tyłowi; klatka piersiowa długa i dobrze ożebrowana; ogon osadzony nie za wysoko, noszony na wysokości linii grzbietu, lekko opadający.
Jamnik - gdzie szukać hodowli?
Pierwszym i najpewniejszym miejscem znalezienia hodowli jamników jest analiza strony internetowej Związku Kynologicznego w Polsce. Tam znajdziesz wszystkie zrzeszone hodowle podlegające rejestracji.
ZKwP swoją siedzibę główną ma w Warszawie, ale ma również 48 oddziałów na terenie całej Polski. Wystarczy odszukać najbliższy oddział, w którym otrzymasz informacje o działających hodowlach w twojej okolicy.
Po dokonaniu wyboru warto zasięgnąć opinii o wybranej hodowli wśród miłośników rasy, na wystawach, zlotach czy na forach społecznościowych, skupiających miłośników rasy.
Ostatnim krokiem jest skontaktowanie się z hodowcą i udanie się na miejsce. Dobra hodowla jamników ZKwP nigdy nie ma nic do ukrycia i zaprasza nabywców do obejrzenia swoich zwierząt. Hodowca nie tylko odpowie na wszystkie pytania, ale również sprawdzi, czy szczenię trafi w odpowiednie ręce, przeprowadzając wywiad z kupującym. Nie zdziw się zatem jeśli to hodowca zacznie zadawać Ci pytania.
Jamnik - chów czy hodowla?
pixabay.com/images/id-1519374/
Nie każda osoba, w której domu urodzą się szczenięta jamnika jest hodowcą. Nie można również stwierdzić, podczas zakupu psa, czy wyrośnie on na sukę hodowlaną bądź reproduktora. Nie wiadomo przecież czy dorosły pies będzie spełniał wszystkie wymagania stawiane przed psami hodowlanymi.
Celem chowu jest stworzeniem jamnikom prawidłowych warunków do rozwoju, życia i ewentualnego rozrodu.
Celem hodowli jamników jest genetyczne doskonalenie zwierząt w oparciu o wiedzę genetyczną, pracę hodowlaną, anatomię, fizjologię, etologię, zoohigienę, biochemię i biofizykę.
Początkujący hodowcy mogą w tym zakresie prosić o pomoc kierownika i członków sekcji jamnika swojego oddziału ZKwP.
Jamnik – wady dyskwalifikujące
- Agresja bądź wyraźna lękliwość
- Przodozgryz, tyłozgryz, zgryz naprzemienny
- Źle ustawione kły żuchwy
- Brak jednego lub więcej kłów, siekaczy
- Brak innych przedtrzonowców lub trzonowców za wyjątkiem 2xP1, ewentualnie 1xP2
- Skrócona klatka piersiowa
- Wszelkie wady ogona
- Bardzo luźna łopatka
- Koziniec stawów nadgarstkowych
- Czarny kolor bez podpalania, biały kolor z lub bez podpalania
- Wnętrostwo
Czy jamnik to pies dla mnie?
Zanim podejmiesz ostateczną decyzję zadaj sobie kilka pytań:
- Czy dysponuję czasem, by zapewnić psu trzy spacery, z których przynajmniej jeden będzie trwał ok. godzinę?
- Czy stać mnie na utrzymanie tak aktywnego psa, jak jamnik?
- Czy moje warunki lokalowe są wystarczające, by dzielić je z jamnikiem?
- Czy posiadam odpowiednią wiedzę o wychowaniu i opiece psa takiego, jak jamnik?
Jamnik – pies czy suka?
pixabay.com/images/id-7080100/
Podejmując decyzję o zakupie szczeniaka jamnika pamiętaj, że psy obu płci różnią się nie tylko cechami wyglądu zewnętrznego, ale także charakterem1.
Kupując samca jamnika pamiętaj, że psy potrzebują więcej czasu na zabawy, mają również silną potrzebę pozostawiania większej ilości śladów zapachowych. Samce bywają z natury bardziej agresywne wobec innych psów, mają też większą skłonność do niszczenia przedmiotów.
Suczka jamnika będzie potrzebowała więcej miłości i jednocześnie będzie jej więcej okazywała. Suczki są bardziej towarzyskie i podatne na naukę posłuszeństwa. Szybciej uczą się również zachowania porządku w domu.
Warto pamiętać, że sterylizacja zmniejsza różnice zachowań płciowych.
Szczeniaki jamnika – na co zwrócić uwagę przed zakupem?
Oglądając szczenięta jamnika w miocie zwróć uwagę na kilka ważnych oznak dobrego stanu zdrowia2:
- Czubek głowy jamnika nie powinien mieć wyczuwalnego ciemiączka
- Oczy powinny być osadzone symetrycznie, a powieki nie powinny wywijać się ani na zewnętrz ani do oka.
- Uszy powinny być pokryte sierścią, bez krost i zgrubień, a kanały słuchowe powinny być czyste. Jeżeli pies potrząsa ciągle głową, albo sztywnieje przy dotyku uszu, to może oznaczać problemy z uszami.
- Nos powinien być zimny i wilgotny, a otwory nozdrzy powinny być wyraźne, by pies mógł oddychać z łatwością.
- Naciśnięcie tchawicy nie powinno wywołać ataku kaszlu.
- Brzuch powinien być gładki – bez uwypuklonej przepukliny na wysokości pępka.
- Na skórze psa nie może być żadnych plackowatych wyłysień, łupieżu czy łuszczącego się naskórka.
Przed zakupem psa sprawdź, jakie badania powinien przeprowadzić hodowca i poproś o ich wyniki. Badania na obecność typowych chorób w obrębie rasy określa regulamin ZKwP.
Szczeniaki jamnika – to sprawdź w trakcie zakupu u hodowcy
Jeżeli decyzja o zakupie szczeniaka jamnika już zapadła, to sprawdź jeszcze:
- Czy szczeniak jamnika skończył 7-8 tygodni
- Czy pies potrafi samodzielnie jeść
- Czy jest dostatecznie silny, by poradzić sobie bez matki
Hodowca wraz ze szczenięciem ma obowiązek przekazać Tobie:
- Książeczkę zdrowia psa z wpisanymi szczepieniami i odrobaczeniami
- Udzielić informacji, jaką karmą karmiony był szczeniak
- Przekazać metrykę, na podstawie której będziesz mógł wyrobić rodowód dla psa
Socjalizacja szczeniąt jamnika
Image by aleksandarlittlewolf on Freepik
Prawidłową socjalizację możesz wykonać, korzystając ze Złotej Dwunastki Margaret Hughes:
- Poznaj psa z 12 powierzchniami, po których może chodzić: trawa, drewno, dywan, piasek, beton etc.
- Baw się ze szczeniakami jamnika przynajmniej 12 różnymi przedmiotami
- Szczenięta jamnika powinny bawić się systematycznie przynajmniej z 12 różnymi osobami
- Poznaj szczeniaki z 12 różnymi miejscami w domu
- Zaprezentuj szczeniakom 12 różnych domowych odgłosów: pralka, odkurzacz, mikser, radio etc.
- Poznaj psy z 12 szybko poruszającymi się obiektami: rower, samochód, pociąg, tramwaj etc.
- Poddaj szczenię jamnika 12 różnym wyzwaniom: wchodzenie do pudełka, zabawa z basenie z płytką wodą etc.
- Przyzwyczaj psa do dotykania na 12 różnych sposób: głaskanie, branie na ręce, przewracanie na plecy, kładzenie na kolanach etc.
- Zapoznaj psa z jedzeniem z 12 misek o różnych fakturach i kształtach: talerzyk, kubeczek, miska porcelanowa, metalowa etc.
- Podaj psu jedzenie w 12 różnych pomieszczeniach
- Przedstaw szczeniaka (szczepionego) co najmniej 12 różnym szczeniętom i psom dorosłym
- Pozostawiaj psa co najmniej 12 razy samego na czas od 5 do 45 minut
Wyprawka dla jamnika
Jeżeli decyzja o zakupie szczeniaka jamnika już zapadła, to czas zaplanować wyprawkę. W wyprawce powinny znaleźć się:
- Obroża dla psa
- Szelki dla psa
- Kaganiec dla psa
- Smycz dla psa
Kompletując wyprawkę dla swojego pieska nie zapomnij również o:
- Miskach dla psa
- Legowisku dla jamnika
- Zabawkach dla szczeniaka jamnika
- Woreczkach na odchody
- Szczotce do sierści dla psa
- Szamponach i odżywkach
- Adresówce dla psa
- Paście i szczoteczce do zębów
Kiedy szczepić szczenię jamnika
Na podstawie danych statystycznych opracowano schemat szczepień, w którym pierwszą dawkę szczepionki podaje się w wieku 6 tygodni, a kolejne trzy dawki w odstępach 3 tygodni. Na tej podstawie określić można dosyć szczegółowo kalendarz szczepień jamnika
- 6-7 tydzień życia – szczepienie przeciwko nosówce i parwowirozie
- 9-10 tydzień życia – szczepienie przeciwko nosówce, parwowirozie, chorobie Rubartha, kaszlowi kenelowemu i leptospirozie
- 12-13 tydzień życia – zakres ten sam, jak w 9-10 tygodniu
- 15-16 tydzień życia – szczepienie przeciwko wściekliźnie
Pytania czytelników
Ile razy dziennie karmić jamnika?
Dorosły jamnik może być karmiony 2-3 razy dziennie.
Czy jamnik ma włosy?
Tak, jamniki mają włosy. Występują jamniki długowłose, krótkowłose i szorstkowłose.
Jak często kąpać jamnika?
Jeżeli jamnik nie brudzi się zbyt mocno, to lepiej nie kąpać go częściej niż raz na 3 miesiące.
Czy jamnik może chodzić w szelkach?
Tak, jamnik może być prowadzony w szelkach, co wydaje się bezpieczniejszym rozwiązaniem dla tej rasy, z uwagi na problemy z kręgosłupem.
Czy mały jamnik może chodzić po schodach?
Generalnie nie ma przeciwwskazań, by jamniki chodziły po schodach. Należy jednak pamiętać, że choroby kręgosłupa mogą występować częściej u psów, u których kręgosłup jest mocniej obciążany, a chodzenie po schodach jest taką formą obciążenia.
Redakcja
Bibliografia:
1 B. Fogle, Psy. Wielka encyklopedia, Tom 1, Wyd. Axel Springer Polska, s. 10-11.
2 B. Fogle, Psy. Wielka encyklopedia, Tom 1, Wyd. Axel Springer Polska, s. 12-13.
K. Ściesiński, Jamniki, A.W. Egros, Warszawa.
zkwp.pl/wzorce/148.pdf
Poznaj inne rasy psów
