Wibrysy – kocie wąsy o ważnych funkcjach SPRAWDŹ
pixabay.com/images/id-3777201/
Kocie wibrysy to włosy czuciowe. Ich wysoka tkliwość na wibracje powietrza czy ciśnienie czyni je szeroko wyspecjalizowanych narzędziem badającym otoczenie.
Spis treści - kliknij strzałkę
Kocie wąsy
Wibrysy to rodzaj grubych włosów zlokalizowany głównie na głowie kota. Wibrysy najczęściej rozumiane są jako długie kocie wąsy, jednak znajdziemy je także na szyi i kończynach zwierzęcia. Włosy czuciowe, którymi są wibrysy, nie wchodzą w skład okrywy, lecz stanowią jeden z elementów kociego zmysłu dotyku. Twarde włosy dotykowe są silnie unaczynione i unerwione, osadzone w skórze najgłębiej, gdyż znajdują się blisko zatoki żylnej. Włosy te są dwa razy grubsze i zdecydowanie dłuższe od standardowych włosów. Ich grubość i sztywność nie oznacza zmniejszonej elastyczności, jest wręcz przeciwnie. Wibrysy kształtem przypominają stożek, który jest szerszy u nasady i zwęża się ku końcowi. Długość kocich wąsów jest bardzo zróżnicowana, najdłuższe znajdują się oczywiście na policzkach i według nomenklatury naukowej nazywane są wibrysami policzkowymi.
Rodzaje wąsów
W przeważającej większości wibrysy zlokalizowane są na głowie. Wąsy kota na twarzy to:
- wibrysy policzkowe
- wibrysy nadoczodołowe i podoczodołowe
- wibrysy jarzmowe
- wibrysy wargi górnej i dolnej
- wibrysy bródkowe
Pozostałe wibrysy znajdują się na szyi, tylnych łapach, nadgarstkach i między palcami. Każde poszczególne rodzaje wąsów są wyspecjalizowane do odrębnej analizy. Włosy zatokowe na wargach dostarczają informacji o pulsie złapanej ofiary, te na łapach oceniają rodzaj i temperaturę podłoża, a wibrysy policzkowe służą między innymi do określania szerokości czy odległości. Żaden wibrys u kota nie posiada gruczołów potowych, nie linieje, a kot pozbawiony ich całkowicie (uszkodzenie lub brak cebulki włosa) może nawet odczuwać ból fantomowy.
Podaruj swojemu kociakowi to, co dobre
Reklama
Wibrysy u kota
Wibrysy u kota są rodzajem włosa, ale nie podlega takiemu samym regularnym procesowi wymiany co reszta kocich włosów, zatem nie linieją tylko się zużywają . Czy koty gubią wąsy? Tak i potwierdzi to każdy opiekun futrzaków. Kocie wibrysy, przez swoją grubość są bardzo dobrze widoczne na zabawkach, podłodze czy domowych tekstyliach, lecz nie powinny być znajdowane za często. Kot może gubić wąsy ze starości, w czasie intensywnej zabawy, walki lub przy okazji penetrowania ciasnych zakamarków. Kocie wąsy nie wypadają wszystkie jednocześnie, nawet z powodu posuniętego wieku kota. Gubienie wąsów jest zatem procesem bardzo indywidualnym, zależnym od każdego włosa z osobna.
Wibrysy – funkcje kocich wąsów
Po co kotu wąsy? Przede wszystkim do poruszania się, ale nie tylko. Wibrysy pełnia wiele funkcji od orientacji przestrzennej (także w ciemności), po komunikację osobniczą. Kocie wąsy doskonale sprawdzają się w:
- ocenie odległości, szerokości i wysokości
- informują o jakości, wielkości i kształcie przedmiotów
- wyczuwają drgania powietrza, ciśnienie i temperaturę
- informują o rodzaju i teksturze podłoża
- pomagają w polowaniu i zabawie (wyczuwają zbliżającą się ofiarę czy zabawkę, śledzą ją)
- są bardzo ważnym elementem mowy ciała, pełnią funkcje społeczne (uczestniczą w witaniu się osobników i ich rozpoznaniu)
pixabay.com/images/id-2596506/
Wibrysy u kota a jego wzrok
Koty to dalekowidze, nie potrafią zobaczyć przedmiotów z bliskiej odległości, ale potrafią ją „wyczuć” wąsami przy jednoczesnym wspomaganiu węchu. Wibrysy pozwalają kotu na bardzo szybką reakcję. Wąsy kota wysyłają impuls bezpośrednio do mózgu, a dokładniej do kory czuciowej somatosensorycznej. W niej zachodzi analiza bodźców czuciowych, pobudzeń kinetycznych i wzrokowych z reakcją ruchową. Koty dotykają wielu przedmiotów ze swego otoczenia właśnie wibrysami, ocenia ich wielkość i kształt, tak kot tworzy własną mapę topograficzną otoczenia. Wibrysy wspomagają zatem narząd wzroku, zwłaszcza w nocy. Wibrysy chronią oczy przed urazami, wysunięte do przodu zawczasu zaalarmują o gałązce czy źdźble trawy, którego trzeba uniknąć, zamykając oczy i wykonać odpowiedni unik. Koty dobrze radzą sobie nawet w chwili utraty wzroku, kompensując sobie jego utratę, używając „do patrzenia” wąsów.
Wibrysy u kota a jego nastrój
Wibrysy u kota pełnią funkcje komunikacyjne zarówno w obrębie gatunku, jak i poza nim. Ich położenie pomaga interpretować opiekunom nastrój kota. Wąsy kota położone swobodnie, dość blisko siebie, poziomo, ale nie leżące na pyszczku oznaczają, że kot jest zrelaksowany. Wąsy napięte, rozstawione, skierowane do przodu to znak, że kot właśnie coś analizuje, jest czujny lub podekscytowany. Kocie wąsy, które są położone na pysku kota, oznaczają gotowość do ataku lub strach. Położenie i napięcie wąsów trzeba analizować w połączeniu z mową ciała, ogona i dźwiękami, jakie wydaje kot, bo tylko tak otrzymamy jasny koci komunikat.
Czy wibrysy odrastają?
Czy wąsy kota odrastają? Bez obaw, wibrysy u kota odrastają, jeśli ich cebulka nie została uszkodzona lub wyrwana wraz z włosem. Na przyrost nowego wąsa trzeba poczekać od 60 do 90 dni. Jeśli jednak kot gubi je zbyt często, bezwzględnie udaj się do weterynarza. Nadmiernego wypadania wibrysów nie należy traktować jako zjawiska naturalnego, podobnie jak nadto łamliwych wąsów. Stan i kondycja wąsów może być wynikiem niewłaściwej diety lub poważnej choroby.
Wibrysy – czy można je obcinać?
Absolutnie nie! Nie wolno ich obcinać, skracać i wyrywać. Wibrysy u kota to narzędzie zmysłu, a ich brak lub uszkodzenie jest upośledzaniem, lub znacznym ograniczaniem wielu umiejętności niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania zwierzęcia. Kot bez wibrysów staje się niepełnosprawny, a co za tym idzie także bezbronny. Nie jest w stanie polować lub jest nieskuteczny, wpada na przedmioty i płaszczyzny, traci gracje i płynność ruchów, może spaść z wysoka czy utknąć w za ciasnej szczelinie. Dziki kot może głodować lub stać się łatwym celem ataku innego drapieżnika. Jego zmysł czucia po prostu nie działa, narażając go na wypadki, urazy i niestety rychłą śmierć.
Podaruj swojemu kociakowi to, co dobre
Reklama
Kocie wąsy – choroby
Stan wibrysów może świadczyć o zdrowiu lub chorobie kota. Zdrowy kot ma sztywne i jednocześnie sprężyste wibrysy. Poza tym są one twarde i zdecydowanie grubsze i dłuższe niż normalne włosy okrywy. Incydentalne wypadanie wibrysów nie powinno niepokoić opiekuna, ale zintensyfikowanie tego procesu jest sygnałem alarmowym. Wypadanie kocich wibrysów lub zmiana ich właściwości może świadczyć o chorobie. Wśród chorób powodujących zmiany w obrębie włosów czuciowych wymienić należy:
Grzybicę u kota
- Powoduje łysienie, łuszczenie się skóry, odbarwienia skóry, rumień, zaskórniki, świąd, przykry zapach, rogowacenie części włosów szczególnie na głowie i pysku, obejmuje także pazury i może zająć całe ciało zwierzaka.
Koci trądzik
- Powoduje stany zapalne w obrębie mieszków włosowych, pojawiają się grudy, strupki i krosty, mieszki włosowe pękają, a włosy szczególnie na brodzie są mokre i posklejane, proces łysienie plackowatego postępuje.
Łysienie u kota
- Łysienie może świadczyć o pasożytach, alergii pokarmowej lub wziewnej, a nawet o nowotworze czy chronicznym stresie przeżywany przez zwierzę, które nie tylko chorobowo się pielęgnuje, ale i okalecza.
Choroby o podłożu immunologicznym
- Choroby na tle odpornościowym powodują zmiany struktury wąsów i włosów. Jest to m.in.: niedoczynność tarczycy lub nadczynność kory nadnerczy.
Dolegliwości związane z zaburzeniami hormonalnymi
- Zaburzenia hormonalne powodują wzmożone wypadanie okrywy i wąsów. Poza chorobą tarczycą także cukrzyca może wywoływać zmiany w obrębie skóry i jej tworów.
Wibrysy – ciekawostki
Wibrysy kotów działają jak najwyższej kasy sejsmografy i barometry. Koty potrafią wyczuwać wąsami najdrobniejsze drgania powierzchni ziemi oraz nieznaczne zmiany ciśnienia atmosferycznego, przez co jako pierwsze wiedzą, że zbliża się trzęsienie ziemi lub huragan. Koty podejmują się ewakuacji, zanim jeszcze ogłoszone zostaną oficjalne alerty pogodowe. |
Wibrysy mogą siwieć. W zależności od pierwotnego koloru wibrysów, wraz z wiekiem zmieniają one swój kolor. Siwieją tak jak włosy na futrze. |
Każdy kot ma średnio od 18 do 24 wibrysów policzkowych, czyli klasycznych wąsów. Kocie wąsy są ułożone symetrycznie. |
Kocie wąsy uderzające o miskę z jedzeniem sprawią, że kot czuje dyskomfort podczas posiłku. Nie bez powodu ich miski są płaskie, o niskim progu. Miska o dużej średnicy sprawdzi się zdecydowanie lepiej niż dopasowana w punkt na szerokość wąsa. |
Wibrysy przekazują wrażenia dotykowe, w tym także ból. Jeśli masz w domu kociego lokatora i małe dzieci, uczul je, że nie wolno ciągnąć kota za wąsy! Jego to po prostu boli. |
Kocięta przychodzą na świat wyposażone w wibrysy. Zanim kociak zacznie widzieć i słyszeć odbiera otoczenie wyłącznie dotykiem i węchem. |
Nazwa wibrysy z łaciny to vibrysae, pochodzące od łacińskiego słowa vibrato, oznaczającego drganie. |
Koty są dalekowidzami, a „widzieć” z bliska pomagają im właśnie wibrysy, które dotykają przedmiotów określając ich położenie. |
Najdłuższe kocie wąsy mierzą 19 cm. Rekordzistą był kot rasy maine coone, który został dzięki swoim wąsom wpisany do Księgi Rekordów Guinnessa w 2001 roku. Rekord wyrównała kotka Missy również rasy maine coon w 2005 roku. |
Redakcja
Przeczytaj inne kocie porady
