Atopowe zapalenie skóry u psa. Jak je rozpoznać i leczyć?
Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest złożoną chorobą, której przebieg zależy od wielu czynników, takich jak środowisko życia, indywidualna wrażliwość zwierzęcia, obecność alergenów, predyspozycje rasowe, a nawet wiek czy płeć. Niezdiagnozowane i nieleczone prowadzi do utrudniających normalne funkcjonowanie objawów, które mają negatywny wpływ na ogólny dobrostan zwierzęcia. Jakie są zatem najczęstsze objawy atopii u psa i jak minimalizować skutki tej choroby?
Spis treści - kliknij
Atopowe Zapalenie Skóry u psa - które rasy są najbardziej podatne?
Szacuje się, że na atopię cierpi nawet 10% światowej populacji psów. Jej przewlekły, nieuleczalny, najczęściej całoroczny charakter stanowi często źródło frustracji i niespełnionych oczekiwań zarówno u właściciela, jak i lekarza.
Atopowe zapalenie skóry opisane zostało u ponad 60 ras psów i ich mieszańców. Za najbardziej predysponowane do tego schorzenia uznaje się: golden i labrador retrievery, owczarki niemieckie, buldogi angielskie, francuskie, mopsy, boksery, dalmatyńczyki, setery irlandzkie, shih tzu, sznaucery miniaturowe oraz wiele psów z grupy terierów. Niektóre badania pokazują również większą częstotliwość występowania schorzenia u samic.
W większości przypadków pierwsze objawy pojawiają się między 6 miesiącem, a 3 rokiem życia – jednym z powodów takiej rozbieżności są różnice międzyrasowe np. u 67% shar pei objawy występują przed ukończeniem 1 roku życia, u innych ras jest to zaledwie 20%.
Typowe objawy atopowego zapalenia skóry u psa
Uwagę właścicieli zwrócić powinien świąd oraz jego rezultaty (drapanie, ocieranie o przedmioty, nadmierne wylizywanie), pojawiające się wykwity skórne takie jak np.: rumień, grudki oraz strupy. Przerzedzenie sierści i zmiany skórne wynikające z samouszkodzenia są efektem uporczywego świądu, co z czasem może prowadzić do przebarwień i zliszajowacenia skóry.
Atopowe zapalenie skóry u psa - gdzie mogą występować zmiany?
Za najczęstszą lokalizację atopii u psa podaje się okolicę pyska (skórę wokół warg i oczu) brzucha, wewnętrzne powierzchnie małżowin usznych, powierzchnie zginaczowe stawów łokciowych, nadgarstkowych, skokowych, jak również skórę przestrzeni międzypalcowych i okolicy odbytu. W dużej mierze zależy to jednak od konkretnego osobnika i rasy np. u bokserów najczęstszym objawem jest zapalenie przewodu słuchowego zewnętrznego oraz pokrzywka, natomiast u buldogów francuskich zmiany dotyczą powiek, okolic pod pachami oraz powierzchni zginaczowych. U west highland white terierów mamy do czynienia z rozległymi zmianami, drożdżakowymi infekcjami oraz łojotokiem. W dalszym rozwoju choroby dołączają się wtórne infekcje o podłożu bakteryjnym i/lub grzybicznym (ropne zapalenie skóry, drożdżakowe zapalenie skóry), które znacznie wikłają proces chorobowy.
Ostateczne rozpoznanie atopowego zapalenia skóry u psa
Ze względu na nieuleczalność AZS terapia ma na celu ograniczenie świądu i stanu zapalnego skóry do poziomu, który nie będzie wyzwalał u chorego osobnika objawów klinicznych. Osiągnąć można to jedynie przy zastosowaniu terapii miejscowej, ogólnoustrojowej oraz przy identyfikacji i wykluczeniu lub ograniczeniu ekspozycji na uczulający alergen.
Ostateczne rozpoznanie stawiane jest zawsze przez lekarza weterynarii na podstawie:
- wywiadu,
- badania klinicznego,
- kryteriów Favrota, w tym reakcji na glikokortykosteroidy (GKS),
- wykluczenia innych przyczyn zapaleń skóry i przewlekłego świądu.
Istotna wydaje się również występująca w przebiegu choroby nieprawidłowa budowa histologiczna naskórka, która umożliwia łatwiejsze przenikanie przez nią alergenów.
Jak poradzić sobie z atopowym zapaleniem skóry u psa?
W celu poprawy kondycji i regeneracji skóry zalecane jest stosowanie emulsji, szamponów czy żeli oczyszczających z martwego naskórka i stabilizujących pH, czy mających właściwości nawilżające, keratomodulujące czy wzmacniające barierę ochronną skóry.
Jednym z najczęstszych czynników wyzwalających jest infestacja pchłami a alergenem ślina tych pasożytów. W takiej sytuacji należy przeprowadzić terapię przeciwpchelną wszystkich zwierząt razem mieszkających jednocześnie, pamiętając jednak o cyklu rozwojowym – dorosłe osobniki żywią się, defekują i rozmnażają na żywicielu, postacie rozwojowe- jaja, larwy i poczwarki, znajdują się w otoczeniu (legowisko, szczeliny podłóg, wykładziny, dywany). Aby zapobiec następnym inwazjom należy wyeliminować wszystkie stadia rozwojowe w otoczeniu zwierzęcia. Należy również zauważyć, że do wywołania Atopowego pchlego zapalenia skóry wystarczy zaledwie dwukrotny kontakt ze śliną pcheł.
Ze względu na często towarzyszący Atopowemu Zapaleniu Skóry u psów przerost flory bakteryjnej lub drożdżaków, wprowadza się terapię miejscową na bazie szamponów i aerozoli z chlorheksydyną oraz środków do czyszczenia uszu. Przy ciężkich zakażeniach skóry wprowadza się leki o działaniu ogólnym – antybiotyki.
Każdy pies z Atopowym Zapaleniem Skóry całorocznym, powinno również przejść dietę eliminacyjną, która pokaże czy alergeny zawarte w pokarmie nie wpływają na zaostrzenie objawów atopii.
Z doświadczeń lekarzy klinicystów wynika, że najczęstszą przyczyną AZS są glikoproteiny roztoczy. Dbanie o czystość otoczenia, jak również stosowanie preparatów ograniczających ilość roztoczy kurzu domowego, w sposób znaczący zmniejsza nasilenie objawów.
Kolejnym elementem zwalczania atopii u psa jest zastosowanie środków przeciwświądowych – glikokortykosteroidów, ich dawka, rodzaj, czas stosowania zależy od nasilenia objawów, a decyzję o ich wdrożeniu może podjąć jedynie lekarz weterynarii.
Nie bez znaczenia jest również terapia wspomagająca oparta na suplementach dermatologicznych zawierających: biotynę, siarkę, cynk, kwasy omega czy witaminy A i z grupy B.
Podsumowując atopowe zapalenie skóry u psa
Podjęcie wielotorowego działania pozwala na poprawę dobrostanu życia zwierzęcia mimo istnienia przewlekłej choroby jaką jest atopowe zapalenie skóry. Decyzję o sposobie postępowania – terapia miejscowa, ogólna, suplementacja – zawsze podejmuje lekarz weterynarii w oparciu o wywiad, badanie kliniczne i dermatologiczne oraz analizę wyników diagnostycznych badań dodatkowych psa z objawami AZS.
dr n. wet. Tomasz Nowak
specjalista rozrodu zwierząt, specjalista chorób psów i kotów, specjalista radiologii weterynaryjnej. Właściciel poznańskiej kiliniki dla zwierząt MyPet.
Przeczytaj również inne materiały o zdrowiu zwierząt
