Kwasy omega 3 i 6 w diecie psa i kota – ŹRÓDŁA, DAWKOWANIE
Tłuszcz jest niezbędnym elementem diety psów i kotów. Jest źródłem energii oraz umożliwia wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, a także łagodzi stany zapalne.
Spis treści - kliknij strzałkę
Tłuszcze w diecie psów i kotów mają do zaoferowania znacznie więcej. Ich obecność wpływa na regulację hormonalną, są również ważnym źródłem komórek macierzystych, które wspomagają naprawę narządów oraz rekonwalescencję, podczas wielu chorób.
Tłuszcz pokarmowy w diecie psa i kota
Tłuszcz pokarmowy to mieszanka związków chemicznych o hydrofobowej naturze, które określa się mianem lipidów. Tłuszcz w diecie psa i kota stanowi główne źródło energii, magazynowanej w formie tłuszczu podskórnego i okołotkankowego. Mieszanina lipidów o płynnej konsystencji określana jest mianem oleju.
Wśród lipidów znajdują się:
- kwasy tłuszczowe
- estry glicerolu i kwasów tłuszczowych
- tłuszcze złożone
- prostaglandyny
- sterole
- witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (wit. A, wit. D3, Wit. E, wit. K)
- wszystkie związki pochodne o aktywności witamin
Kwasy omega 3 i 6 w diecie psa i kota
Kwasy tłuszczowe są podstawowym elementem budulcowym większości lipidów w organizmie, a także stanowią główne źródło energii.
Kwasy tłuszczowe można sklasyfikować w oparciu o obecność podwójnego wiązania w łańcuchu węglowym na:
- kwasy nasycone – zawierają wyłącznie pojedyncze wiązania
- kwasy jednonienasycone – zawierają jedno podwójne wiązanie
- kwasy wielonienasycone – zawierają więcej niż jedno podwójne wiązanie w łańcuchu węglowym
Szukasz kwasów tłuszczowych dla swojego psa lub kota?
Reklama
Kwasy tłuszczowe – tabela
Nazwa kwasu tłuszczowego | Struktura | Działanie |
Kwasy nasycone | ||
Mirystynowy | 14:0 | Źródło energii, acylacja białek |
Plamitynowy | 16:0 | Źródło energii, acylacja białek |
Stearynowy | 18:0 | Źródło energii, składnik błon komórkowych |
Kwasy jednonienasycone | ||
Oleopalmitynowy | 16:1 | Źródło energii |
Oleinowy | 18:1 n-9 | Źródło energii, element fosfolipidów |
Kwasy wielonienasycone | ||
Linolowy | 18:2 n-6 | Źródło energii, prekursor kwasu arachidonowego |
α-linolenowy | 18:3 n-3 | Źródło energii, prekursor kwasu eikozapentaenowego |
γ-linolenowy | 18:3 n-6 | Źródło energii, prekursor kwasu arachidonowego |
Arachidonowy | 20:4 n-6 | Źródło energii, substrat do syntezy cytokin i eikozanoidów, synteza hormonów sterydowych, składnik błon komórkowych |
Eikozapentaenowy (EPA) | 20:5 n-3 | Źródło energii, substrat do syntezy cytokin i eikozanoidów, składnik błon komórkowych, potrzebny do rozwoju siatkówki i tkanki nerwowej |
Dokozahesaenowy (DHA) | 22:6 n-3 | Źródło energii, składnik błon komórkowych, potrzebny do rozwoju siatkówki i tkanki nerwowej |
Źródło: A. Kurosad, K. Kung, Składniki pokarmowe, w: M. Ceregrzyn, R. Lechowski, B. Barszczewska, Podstawy żywienia psów i kotów. Podręcznik dla lekarzy i studentów weterynarii, wyd. edra Urban&Partner, Wrocław 2019, s. 96.
Najważniejszymi tłuszczami z punktu widzenia diety psa i kota są niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT) omega-3 i omega-6, które:
- wspierają poprawne trawienie i przyswajanie składników odżywczych
- wspierają zdrowie układu odpornościowego
- poprawiają stan skóry i sierści
- zmniejszają reakcje alergiczne
- dostarczają składniki odżywcze do komórek ciała
Zarówno n-3, jak i n-6 są kwasami niezbędnymi, ponieważ w organizmach ssaków nie ma możliwości ich syntezy. Psy i koty mają co prawda zdolność syntezy kwasu arachidonowego i EPA poprzez wydłużanie łańcuchów kwasów linolowego i α-linolenowego.
Powstawanie kwasów tłuszczowych omega 3 i omega 6 jest od siebie niezależne. Dla szeregu omega 6 związkiem wyjściowym jest kwas linolowy, a dla szeregu omega 3 związkiem wyjściowym jest kwas α-linolenowy
Omega 6 dla psa i kota
Kwasy tłuszczowe, w których łańcuchu pierwsze wiązanie podwójne występuje między szóstym a siódmym atomem węgla, określane są mianem n-6.
Kwasy tłuszczowe omega-6 znajdują się w wielu produktach żywnościowych dla psa i kota. Są to: kwas linolowy (LA), kwas arachidonowy (AA) oraz kwas gamma-linolenowy (GLA). Ich powszechność powoduje, że są zdecydowanie łatwiejsze w pozyskaniu z pożywienia niż kwasy omega-3.
Omega 6 źródła
Związkiem wyjściowym dla szeregu n-6 jest kwas linolowy. Jego naturalnym źródłem są oleje roślinne, np.:
- olej ze słonecznika
- olej z rzepaku
- olej krokosza barwierskiego
Niedobór kwasu linolowego powoduje nadmierne złuszczanie naskórka.
Omega 3 dla psa i kota
Kwasy tłuszczowe, w których łańcuchu wiązanie podwójne występuje między trzecim a czwartym atomem węgla, określane są mianem n-3.
Kwasy tłuszczowe omega-3 nie są tak łatwe w pozyskaniu z diety, jak omega-6, dlatego wskazana jest ich suplementacja psom oraz kotom. Kwasy omega-3 to: kwas eikozapentaenowy (EPA), kwas dokozaheksaenowy (DHA) oraz kwas alfa-linolenowy (ALA). Wszystkie one mają działanie łagodzące stany zapalne oraz regulujące równowagę hormonalną.
Zwierzęta w procesie ewolucji dostosowały się do przekształcania bardziej dostępnego kwasy ALA w EPA i DHA, jednak przekształcanie to nie jest na tyle efektywne, by zapewnić wystarczające ich poziomy w organizmie psa lub kota. Z tego powodu korzystne może być uzupełnianie diety o kwasy EPA i DHA.
Omega 3 źródła
Związkiem wyjściowym w szeregu n-3 jest kwas α-linolenowy, który występuje powszechnie w olejach roślinnych i orzechach. Bardzo dobre źródła kwasów omega 3 to oleje z ryb morskich oraz olej lniany.
Najlepszym źródłem EPA i DHA są tłuszcze pochodzenia morskiego. Dobrym źródłem EPA będą oleje z ryb, olej z kryla morskiego oraz olej z małży. Najbogatszym źródłem DHA jest z kolei olej z alg morskich i tuńczyka. Szczególnie warto kupować ryby morskie, takie jak sardela, sardynka, losoś z naturalnych łowisk.
Dodatek EPA i DHA w diecie psa i kota ma korzystny wpływ, podczas leczenia stanów zapalnych skóry lub stawów.
Szukasz kwasów tłuszczowych dla swojego psa lub kota?
Reklama
Jakich olejów unikać w diecie psa i kota
Decydując się na tłuszcze roślinne należy unikać tych, które wyprodukowano z roślin genetycznie modyfikowanych. Modyfikacja genetyczna roślin, co prawda zwiększa produktywność plonów, odbywa się to jednak dzięki zwiększeniu odporności roślin na pestycydy i herbicydy, dzięki czemu opryskuje się je silniej, gdzie w normalnych warunkach rośliny zostałyby tymi opryskami zniszczone. Środki ochrony przed szkodnikami czy chwastami zawierają substancje toksyczne. Stosując takie rośliny w diecie psów i kotów potencjalnie możemy narazić je na działanie chemikaliów.
Wprowadzając suplementację tłuszczami zwierzęcymi należy unikać tych, które pochodzą od zwierząt karmionych paszą zbożową, stosowaną w intensywnej hodowli mięsa i ryb. Ryby karmione tego typu paszą rosną szybciej, ale w efekcie są zdecydowanie bardziej ubogie w kwasy omega-3. W przypadku ryb równie istotna jest jakość wody. Substancje szkodliwe pobierane z wodą odkładają się w tłuszczu ryb, dlatego przed zakupem oleju z ryb należałoby sprawdzić, czy producent wykonuje niezależne testy na obecność metali ciężkich oraz innych zanieczyszczeń.
Ile tłuszczu powinno być w diecie psa i kota
W USA Amerykańskie Stowarzyszenie Inspektorów Pasz (AAFCO) opracowało wytyczne, według których całkowita zawartość tłuszczu w pożywieniu psów i kotów powinna wynosić:
– minimum 8,5% dla psów podczas wzrostu i reprodukcji
– minimum 5,5% dla psów dorosłych
– minimum 9% dla kotów podczas wzrostu i reprodukcji
– minimum 9% dla kotów dorosłych
Czy można przedawkować kwasy omega?
W USA Krajowa Rada ds. Badań (NRC) określiła, że spożycie 2800 miligramów łącznie EPA i DHA na 1000 kilokalorii jest bezpieczną górną granicą dla psów. Można to przeliczyć na około 950 miligramów EPA i DHA dla 5-kilogramowego psa. NRC nie przedstawiło zaleceń dla żywienia kotów, jednak specjaliści zalecają podobne wartości1.
Zalecana dawka dla zachowania dobrego stanu zdrowia psa lub kota wynosi od 220 do 330 miligramów połączonego EPA i DHA na 10 kg masy ciała – wartości tej nie należy utożsamiać z wagą pełnej dawki oleju2.
Najlepszym źródłem kwasów omega-3 (EPA i DHA) są oleje z ryb oraz z alg morskich. Suplementacja omega-6 nie jest potrzebna, ponieważ kwasy te występują dosyć powszechnie w dużych ilościach w pożywieniu.
Stosunek omega 6 do omega 3
Stosunek kwasów omega-6 do omega-3, który jest optymalny do zapewnienia zdrowia powinien wynosić między 5:1, a 10:13.
EPA i DHA – lecznicze dawkowanie dla psa
Wskazanie | Dzienne dawka połączonego EPA i DHA dla psa o wadze 10 kg |
Hiperlipidemia | 675 mg |
Przewlekła choroba nerek | 790 mg |
Choroby układu krążenia | 645 mg |
Choroba zwyrodnieniowa stawów | 1745 mg |
Stany zapalne i problemy z odpornością | 700 mg |
Górna granica bezpieczeństwa zalecana przez NRC | 2080 mg |
Źródło: G. Richter, Księga zdrowia psa i kota. Zintegrowana opieka i żywienie, Wyd. Galaktyka, Łódź 2018, s. 46.
Nadmiar omega 3 – kiedy nie podawać?
Psy chorujące na wątrobę oraz wykazujące inne problemy zdrowotne, w których zalecane jest ograniczenie tłuszczu raczej nie powinny być dodatkowo suplementowane kwasami tłuszczowymi – decyzję o tym powinien podjąć lekarz weterynarii po konsultacji. Nadmiar omega 3 może wywołać wymioty, biegunkę, doprowadzić do zmniejszonej agregacji płytek krwi, czy wpłynąć negatywnie na działanie układu odpornościowego.
Olej z kryla dla psa – czy warto go stosować?
Olej z kryla wykorzystywany jest coraz częściej przez producentów karm i suplementów w branży zoologicznej. Kryl żyje w wodach arktycznych, dzięki czemu jest wolny od zanieczyszczeń i metali ciężkich, które często występują w hodowlach przemysłowych. Olej z kryla dla kota i psa, to jedno z najlepszych źródeł kwasów omega-3 połączonych z antyoksydantami.
Olej kokosowy dla psa – czy warto go podawać?
Olej kokosowy to przede wszystkim źródło tłuszczów nasyconych, jest to więc źródło energii. Podając psu zbilansowaną karmę zupełnie nie ma potrzeby dodawać do niej oleju kokosowego.
Kwasy omega 3 i 6 w diecie psa i kota - podsumowanie
Tak, jak w przypadku każdego składnika odżywczego ilość tłuszczu powinna być dostarczana we właściwym poziomie, dopasowanym do gatunku zwierzęcia, jego wieku i stanu zdrowia. Nadmiar tłuszczu może prowadzić do otyłości, zaburzeń żołądkowo-jelitowych czy problemów z trzustką. Z kolei niedobór wielonienasyconych kwasów tłuszczowych może doprowadzić do zaburzeń rozrodu, problemów z gojeniem się ran, matową sierścią, łuszczeniem naskórka.
Minimalna zawartość tłuszczu określona przez FEDIAF (2012) w diecie psów powinna wynosi 13,75 g / 1000 kcal. Z kolei najwyższa dopuszczalna zawartość tłuszczu w karmie dla psów według NRC powinna wynosić 82,5 g / 1000 kcal.
Dawkowanie EPA i DHA zostało przedstawione w tabeli powyżej.
Bibliografia
G. Richter, Księga zdrowia psa i kota. Zintegrowana opieka i żywienie, Wyd. Galaktyka, Łódź 2018.
A. Kurosad, K. Kung, Składniki pokarmowe, w: M. Ceregrzyn, R. Lechowski, B. Barszczewska, Podstawy żywienia psów i kotów. Podręcznik dla lekarzy i studentów weterynarii, wyd. edra Urban&Partner, Wrocław 2019.
1 G. Richter, Księga zdrowia psa i kota. Zintegrowana opieka i żywienie, Wyd. Galaktyka, Łódź 2018, s. 16-17.
2 Tamże, s. 46.
3 Tamże, s. 16-17.
dr Mateusz Karatysz
Opiekun buldożki Daisy, borykającej się od wielu lat z problemami zdrowotnymi. Dziennikarz, popularyzator świadomych adopcji zwierząt oraz produktów, które pomagają opiekunom w samodzielnym rozwiązywaniu problemów pojawiających się, podczas opieki nad zwierzętami. Twórca serwisu www.zoonews.pl
Sprawdź inne porady żywieniowe dla psów i kotów
