Padaczka u psa – jakie są pierwszej objawy padaczki u psa?
pixabay.com/images/id-5211791/
Padaczka u psa może być uogólniona lub częściowa. Ataki, które trwają dłużej niż 10 minut mogą doprowadzić do nieodwracalnych zmian w układzie nerwowym psa.
Spis treści - kliknij strzałkę
Padaczka u psa – co to za choroba
Padaczka u psa to choroba mózgu, która charakteryzuje się powracającymi napadami drgawek, które wynikają z nieprawidłowej czynności przodomózgowia.
Synonimami, określającymi tą chorobę są także: drgawki, ataki drgawkowe, czy drgawki padaczkowe.
Gdy atak padaczki trwa dłużej niż 10 minut mowa o stanie padaczkowym, który może powodować ciężkie zmiany w układzie nerwowym psa, a nawet śmierć.
Zanim lekarz zdiagnozuje padaczkę u psa musi dojść przynajmniej do dwóch niesprowokowanych ataków w odstępie dłuższym niż 24 godziny.
Typową cechą padaczki są powtarzające się napady epileptyczne, w następstwie zmienionej pobudliwości i obniżonego progu drgawkowego mózgu. Przyczyn zmienionej pobudliwości może być wiele.
Padaczka u psa – przyczyny
Na poziomie komórek ciała padaczka powstaje w wyniku braku równowagi pomiędzy mechanizmami pobudzającymi i hamującymi, co skutkuje napadowym pobudzeniem neuronów korowych. W literaturze przedmiotu wskazuje się, że obecnie nie ma jednej przyjętej teorii, która wyjaśniałaby powstanie tego zjawiska. Wiadomo jednak, że napady mogą wynikać ze strukturalnych bądź czynnościowych uszkodzeń mózgu, a także ze zmian w komórkowych szlakach metabolicznych.
Wobec tego można przyjąć za Gancarzem, że padaczka nie stanowi konkretnej jednostki chorobowej, ale obejmuje pewną grupę zespołów chorobowych.
Rodzaje padaczki u psa
Istnieje wiele klasyfikacji padaczek u psów, bazujących przede wszystkim na systemach podziału, które stosuje się u ludzi.
W oparciu o kryterium przyczyny powstania ataku, wystąpić może:
- Padaczka objawowa u psa(symptomatyczna) – zwana jest również padaczką wtórną, która powstaje na skutek uszkodzeń strukturalnych mózgu np. poprzez uraz, zapalenie lub nowotwór, czy inne choroby podstawowe;
- Padaczka pierwotna – idiopatyczno-genetyczna – jej przyczyna nie została dotąd w pełni poznana, ale przyjmuje się, że ma ona podłoże genetyczne i trwa zwykle przez całe życie psa;
- Padaczka kryptogenna – mimo intensywnych badań nie zidentyfikowano w jej przebiegu choroby podstawowej, a przyczyna genetyczna wydaje się mało prawdopodobna;
- Padaczka reaktywna u psa – jest wynikiem procesów patologicznych, zlokalizowanych poza czaszką, najczęściej na skutek intoksykacji lub zespołów metabolicznych.
Rasy psów z padaczką idiopatyczną
Epilepsja może dotknąć każdego psa bez względu na rasę. Szacuje się, że problem ten dotyka od 0,5 do 5% populacji psów. Są jednak takie rasy, u których występują pewne predyspozycje do padaczki idiopatycznej. Szacuje się, że 75% psów z padaczką, które zachorowały w ciągu pierwszych 5 lat życia ma właśnie padaczkę idiopatyczną. Wśród nich mowa o takich rasach jak:
- Beagle
- Owczarek belgijski
- Berneński pies pasterski
- Border collie
- Golden retriever
- Labrador retriever
- Keeshound
- Owczarek szetlandzki
- Pudel miniaturowy i standardowy
- Angielski springer spaniel
- Szpic fiński
- Wilczarz irlandzki
- Wyżeł węgierski
- Wyżeł włoski
Padaczka u psa – objawy
Kolejny podział padaczek u psów ma związek z objawami, które dają podstawy do określenia miejsca, w którym dochodzi do pobudzenia.
Padaczka ogólna dotyczy całego ciała i jest skutkiem pobudzenia w obydwu półkulach mózgu psa. Ten rodzaj padaczki przebiega zwykle z utratą świadomości, pies może się również ślinić, bezwiednie oddawać mocz i kał. Drgawki uogólnione mogą powstać pierwotnie lub poprzez uogólnienie drgawek miejscowych.
Uogólniona padaczka może przebiegać w jednej z dwóch postaci:
- Grand mal – dużych napadów, czyli drgawek toniczno-klonicznych
- Petit mal – małych napadów, czyli braku kontaktu z otoczeniem, którym mogą towarzyszyć objawy ruchowe bądź ich brak
Ataki padaczkowe częściowe odpowiadają aktywności miejscowego ogniska w rejonie, w którym powstaje dana aktywność motoryczna (ogniska korowe lub podkorowe).
W zależności od obrazu klinicznego można wyróżnić następujące postaci drgawek częściowych:
- Drgawki ruchowe u psa – uznaje się, że źródło napadu pochodzi z półkuli przeciwległej do tej, z której pochodzą objawy motoryczne, np. ruchy mimiczne, rytmiczne mrugnięcia;
- Drgawki autonomiczne u psa – występują z objawami z układu przywspółczulnego i objawami żołądkowymi np. wymioty;
- Drgawki behawioralne u psa – to nagłe epizody anormalnych zachowań, jak agresja, halucynacje, wymioty, histeria.
Atak padaczki u psa – 4 fazy, które należy rozpoznać
Epilepsja u psa występuje w czterech fazach:
- Faza prodromalna – to zwiastun zbliżających się drgawek, który może pojawić się wyraźnie u niektórych psów i trwać od kilku godzin do nawet kilku dni. W fazie tej pies może stać się nadpobudliwy bądź przeciwnie – popaść w osowiałość;
- Aura – to kolejna faza, która uważana jest za początek właściwego napadu drgawek, gdyż w obrazie elektroencefalograficznym pojawiają się wyraźne zmiany. Faza ta trwa krótko, od kilku sekund do kilku minut i cechują ją zmiany w zachowaniu zbliżone do tych z pierwszej fazy, dlatego często opiekun może ich nie rozróżnić.
- Napad drgawek – sam napad jest atakiem toniczno-klonicznym, podczas którego pies może stracić przytomność i przez ok. 30 sekund leży ze sztywno wyprostowanymi kończynami, naprężony i z wstrzymanym oddechem! Po fazie tonicznej następuje faza kloniczna, w której pies zaczyna ruszać przednimi łapami, jakby biegł lub pływał. Napad trwa ok. 1-2 minuty, a w tym czasie obie fazy mogą występować naprzemiennie.
- Faza popadaczkowa – po ustąpieniu drgawek pies zacznie odpoczywać, po czym wróci do normalnej aktywności lub będzie przechodził stan dezorientacji, któremu może towarzyszyć ślepota, trwająca od kilku minut do nawet 6 godzin!
Co zrobić gdy pies ma atak padaczki?
Pierwszy atak padaczki u psa może być dla opiekuna bardzo ciężkim przeżyciem. Mimo wszystko należy starać się zachować spokój. Jeżeli pies przechodzi atak to nie zbliżaj rąk do jego kufy, gdyż pies może bezwiednie ugryźć. Pies podczas ataku powinien zostać odseparowany od źródeł głośnych dźwięków, jeśli jest to możliwe, to należy zredukować źródło światła, ale nie do pełnej ciemności.
W czasie ataku sprawdź, ile on trwał. Możesz poprosić drugą osobę, by nagrała atak, co może być przydatne dla lekarza weterynarii.
Poproś inne osoby, zwłaszcza ze zwierzętami, by odeszły.
Jeżeli atak trwa do 5 minut, to należy czekać, aż się zakończy, jeżeli atak przedłuża się i trwa 10 minut i więcej, to należy przetransportować psa do najbliższej lecznicy weterynaryjnej.
Padaczka u psa – rozpoznanie
Ataki padaczkowe mogą przydarzyć się psom wszystkich ras, w każdym wieku i każdej płci. Jednak u psów ras dużych wzrasta ryzyko wystąpienia stanu padaczkowego przy padaczce idiopatycznej.
W rozpoznaniu kluczowe jest ustalenie czy ataki padaczkowe pojawiają się w wyniku zmian wewnątrzczaszkowych, czy problem znajduje się poza czaszką.
Po przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu lekarz przeprowadzi badanie ogólne z uwzględnieniem rozmiaru i kształtu czaszki, objawów urazów ciała, zaników mięśniowych, przykurczów oraz innych zmian układu mięśniowo-szkieletowego, badanie dna oka oraz układu sercowo-naczyniowego.
Nieprawidłowości są zwykle dostrzegalne u psów, które przeszły atak w ciągu 24 godzin. Po upływie kolejnych 24 godzin należy przeprowadzić kolejne badanie neurologiczne, by uzyskać pełny obraz stanu pacjenta.
Kolejnym etapem jest przeprowadzenie badania morfologicznego, biochemii krwi, moczu, płynu mózgowo-rdzeniowego oraz np. badania toksykologiczne, jeżeli wywiad wskazuje na taką potrzebę. Konieczne może być również badanie USG i RTG. W celu potwierdzenia lub wykluczenia zmian w obrębie głowy najlepiej wykonać rezonans magnetyczny lub tomografię. Badaniem uzupełniającym jest EEG – jednak nie każdy specjalista ma dostęp do tego urządzenia.
Ataki padaczki mogą być wywoływane przez inne choroby:
- Nowotwór mózgu
- Zapalne choroby mózgu
- Urazy czaszki
- Zaburzenia gospodarki elektrolitowej
- Inne choroby metaboliczne
- Zatrucia
- Niedobór witamin z grupy B – przede wszystkim braki tiaminy
- Zwyrodnienia narządów np. stłuszczenie wątroby
- Wady rozwojowe np. wodogłowie
Często padaczka u psa pojawia się jako powikłanie po nosówce klasycznej. U psów należy również wykluczyć tężyczkę, toksoplazmozę i robaczycę przewodu pokarmowego oraz ziarniniakowe zapalenie opon mózgowych i mózgu.
Padaczka u psa – leczenie
Leczenie padaczki u psów jest zwykle długotrwałe i zależy od typu epilepsji, na jaką choruje pies. W przypadku padaczki wtórnej należy ustalić główną przyczynę i leczyć chorobę podstawową np. chorobę zakaźną, stłuszczenie wątroby etc. W leczeniu padaczki wtórnej stosuje się również leczenie objawowe, które ma na celu zminimalizowanie występowania ataków drgawkowych.
Leczenie padaczki pierwotnej – idiopatycznej trwa zwykle przez całe życie psa. Leczenie na stałe wprowadza się dopiero wtedy, gdy ataki pojawiają się częściej niż raz na kwartał.
Leki na padaczkę dla psa
Pierwszym lekiem z wyboru, jaki może zalecić lekarz jest fenobarbital. Inicjująca dawka to zwykle 2,5 mg/kg masy ciała doustnie dwa razy dziennie. Niektóre psy wymagają jednak dwa razy większej dawki. Szczyt stężenia leku pojawia się między 2. a 3. godziną od podania doustnego. Fenobarbital osiąga stałą koncentrację w surowicy w ciągu dwóch tygodni1.
Bromek potasu jest pierwszym alternatywnym lekiem przeciwdrgawkowym z wyboru po fenobarbitalu. Początkowa dawka wynosi 20-40 mg/kg masy ciała dziennie. Do utrzymania poziomu terapeutycznego wymagane jest podawanie leku przez 2-3 tygodnie. Stabilne stężenie leku osiąga się po 4. miesiącach2.
CBD na padaczkę dla psa
W leczeniu padaczki u psów zastosowanie ma również cannabidiol (CBD). W literaturze przedmiotu wskazuje się badanie, w którym 12 psów otrzymywało CBD w dawce 2,5 mg/kg m.c. co 12 godzin przez 12 tygodni jako dodatek do leczenia przeciwpadaczkowego. W badaniu brała również grupa 14 psów, która otrzymywała tylko leki przeciwpadaczkowe bez CBD.
W grupie z CBD doszło do 33% spadku częstości ataków padaczkowych, chociaż spadek aktywności padaczkowej o >50% był w obu grupach taki sam. U psów w grupie z CBD stwierdzono również wzrost aktywności fosfatazy alkalicznej, zaś u 2 psów z tej grupy pojawiła się niezborność3.
Redakcja
Bibliografia:
1,2 M. Lorenz, J. Kornegay, Neurologia weterynaryjna, Wyd. Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2008, s. 318-319.
3 J. Wilczak (red.), O żywieniu Twojego psa, Wyd. Dog and Sport, s. 104.
A. Fisher, K. Jurina, H. Potschka, K. Rentmeister, A. Tipold, H. Volk. T. Klopmann, Padaczka idiopatyczka u psów, Wyd. Galaktyka, Łódź 2016.
B. Gancarz, Choroby układu nerwowego zwierząt, Państwowe wydawnictwo rolnicze i leśne, Warszawa 1976.
M. Lorenz, J. Kornegay, Neurologia weterynaryjna, Wyd. Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2008.
M. Żychska, Patogeneza, klasyfikacja i etiologia padaczek u psów i kotów, „Życie weterynaryjne” 2016/91(9).
Przeczytaj inne artykuły o zdrowiu psów i kotów
