Nosówka u psa – OBJAWY, LECZENIE, ZAPOBIEGANIE
Image by nikitabuida on Freepik
Nosówka u psa to choroba z możliwym śmiertelnym przebiegiem, której można zapobiec poddając szczenięta serii szczepień. Co zrobić, gdy pies zachoruje?
Spis treści - kliknij strzałkę
Nosówka u psa – definicja
Nosówka to silnie zaraźliwa, ogólnoustrojowa choroba zakaźna psów, która u nieszczepionych psów wywołuje silne hamowanie wytwarzania przeciwciał i komórek odpornościowych. Wieloukładowe zmiany, prowadzą na skutek nosówki do rozprzestrzenienia się wirusa do centralnego układu nerwowego (CUN), w następstwie czego dochodzi do uszkodzenia i rozpadu otoczki mielinowej, która chroni i izoluje komórki nerwowe. Proces demielinizacji komórek może doprowadzić do częściowego lub całkowitego przerwania przewodzenia nerwowego.
Etiologia psiej nosówki
Nosówka u psa wywołana jest przez wirus CDV (canine distemper virus). Jest to wirus RNA zawierający otoczkę, zbudowany z pojedynczej nici o ujemnej polaryzacji, powodujący zwykle śmiertelne zakażenie u zwierząt z rzędu Carnivora. Otoczka wirusa zawiera białka H i F, które odpowiadają za wnikanie wirusa do komórek organizmu zwierzęcia.
Epidemiologia psiej nosówki
Wirus CDV atakuje zarówno psy, jak i koty. Podatne są na niego również hienowate, łasicowate, szopowate, niedźwiedziowate, pandowate, skunksowate oraz łaszowate.
W środowisku zewnętrznym wirus CDV zostaje inaktywowany, dlatego do zakażenia dochodzi przede wszystkim poprzez kontakt bezpośredni z zakażonym zwierzęciem.
Nosówka u psów ma charakter sezonowy, ze zwiększoną intensywnością w okresie zimy. Idealne warunki do rozwoju choroby występują w temperaturze poniżej 4 st. C.
Nosówka u psa – kiedy dochodzi do zakażenia?
Szczególnie podatne na nosówkę są szczenięta w wieku od 3 do 6 miesięcy, kiedy następuje spadek odporności biernej, a odporność poszczepienna nie jest jeszcze odpowiednio wysoka.
Okres inkubacji nosówki u zarażonego psa może być różny, co zależy od wieku psa oraz jego odporności i mieści się w przedziale od 1 do 4 tygodni.
Nosówka może przyjąć kilka postaci od bezobjawowej do ciężkiej, w której śmiertelność wynosi aż 50%.
Pies nosiciel jest siewcą między 7 a 97. dniem od chwili zakażenia. Wirus wydzielany jest poprzez jamę ustną, nos, wraz z kałem oraz moczem. Do zarażenia może również dojść przez łożysko matki. Chora suka może zarazić płody, które wykazują objawy zarażenia po 4-6 tygodniach od urodzenia.
Wirus nosówki wnika do organizmu psa drogami oddechowymi poprzez pobranie cząsteczek zawieszonych w powietrzu. W pierwszej kolejności wirus replikuje się w tkance limfatycznej dróg oddechowych. Po 24 godzinach wirus atakuje makrofagi oraz monocyty nabłonka oddechowego i migdałków. Między 3 a 6 dniem od zakażenia wirusa rozprzestrzenia się naczyniami limfatycznymi oraz z krwią do tkanki krwiotwórczej. Jest to początek zakażenia ogólnoustrojowego, które dotyka:
- Śledziony
- Grasicy
- Węzłów chłonnych
- Szpiku kostnego
- Tkanki limfatycznej błony śluzowej układu pokarmowego
- Nabłonka układu moczowego
- Wątrobowych komórek Kupffera
- Limfocytów i makrofagów blaszki właściwej przewodu pokarmowego
Między 8 a 10. dniem od zarażenia dochodzi do gorączki oraz zakażenia wszystkich tkanek, w tym czasie wirus przedostaje się do płynu mózgowo rdzeniowego oraz centralnego układu nerwowego.
W niektórych przypadkach pies może zwalczyć wirusa poprzez reakcję immunologiczną organizmu, która prowadzi do wytwarzania przeciwciał. Wirus może jednak przetrwać w błonie naczyniowej oka, CUN, narządach limfatycznych, a nawet w opuszkach łap. Jego przetrwanie może doprowadzić do rozwinięcia się odmiany nerwowej nosówki u psa.
Nosówka u psa – objawy
Nosówka u psa może charakteryzować się szeroką listą objawów ze strony układu pokarmowego, oddechowego i nerwowego.
W 50% przypadków psy przechodzą nosówkę w stanie podklinicznym, gdzie obserwuje się zakażenie o umiarkowanym przebiegu z gorączką, zapaleniem górnych dróg oddechowych oraz utratą węchu i zespołem suchego oka.
Wśród ogólnych objawów nosówki u psa obserwuje się dwufazową gorączkę. Pierwszy pik trwa między 3 a 6. dniem choroby, a drugi w okolicach 10 dni po zakażeniu.
W przypadku przebiegu nosówki w jej ostrej odmianie wirus zaczyna być obecny we wszystkich wydzielinach psa. W ostrym przebiegu może dojść do wykwitów skórnych, wypływu surowicy z nosa, oczu, zapalenia spojówek, jadłowstrętu, wymiotów oraz suchego, a następnie mokrego kaszlu. Rozwijają się dalsze objawy ze strony układu pokarmowo-jelitowego, a finalnie może również dojść do zakażeniu CUN.
Objawy kliniczne nosówki u psa
- Biegunka
- Wymioty
- Wydzielina z nosa i oczu
- Gorączka
- Duszności
- Suchy kaszel
- Jadłowstręt
- Odwodnienie
- Zmiany osteosklerotyczne
- Niedorozwój szkliwa
- Braki w uzębieniu
- Zapalenie spojówek
- Zapalenie błony naczyniowej oka
- Zapalenie siatkówki i naczyniówki oka
- Ślepota
- Wykwity skórne
- Ataki padaczki
- Przeczulica skóry
- Niezborność ruchowa
- Niedowłady
- Chodzenie w kółko
- Nagłe skurcze różnych grup mięśni
Nosówka u psa – postaci choroby
Po tym, gdy pojawiły się pierwsze objawy kliniczne choroba zaczyna przybierać bardziej konkretny przebieg, w zależności od układu, w którym zaczął rozwija się wirus. Wobec tego mówić można o kilku postaciach nosówki u psa:
- Nerwowa nosówka u psa – psy z objawami nerwowej nosówki wykazują objawy silnej demielinizacji i zwykle umierają w ciągu 2-4 tygodni od zakażenia. Zwierzęta, którym uda się przeżyć mogą do końca życia wykazywać nagłe, mimowolne skurcze różnych grup mięśni; Objawy neurologiczne rozwijają się zwykle do 3 tygodni po ustaniu objawów ogólnoustrojowych i mogą dotyczyć: przeczulicy skóry, sztywności szyi i kręgosłupa, oczopląsu, chodzenia w koło, przechylania głowy, niezborności ruchowej, napadów padaczki, zaników pamięci, niedowładów i porażeń kończyn.
- Płucna nosówka u psa – w przebiegu nosówki, która namnaża się intensywnie w układzie oddechowym u psów dochodzi do pojawienia się surowiczej lub śluzowo-ropnej wydzieliny z nosa; zapalenia płuc; martwicowego zapalenia oskrzeli.
- Jelitowa nosówka u psa – w przebiegu choroby w tym układzie dochodzi do nieżytowego zapalenia jelit, wymiotów, biegunek, jadłowstrętu, co może prowadzić do odwodnienia.
- Dermatologiczna nosówka u psa – objawy dermatologiczne występują zwykle w nosówkowym zapaleniu skóry, które przejawia się powstaniem pęcherzyków i krost na skórze. Zmiany te widoczne są na udach, brzuchu i wnętrzu małżowin usznych.
- Oczna nosówka u psa – w przypadku objawów w obrębie oczu może dojść u psa do zapalenia spojówek; światłowstrętu; owrzodzenia i perforacji rogówki, a także podrażnienia gruczołów łzowych.
Nosówka u psa – diagnozowanie
Najbardziej powszechnym sposobem diagnozowania nosówki u psa jest test immunofluorescencji bezpośredniej (DIF), który wykonuje się na próbce pobranej z zeskrobiny spojówki, jamy nosowej bądź pochwy; koncentratu leukocytów; szpiku kostnego, PMR bądź płynów ciała. Test ten daje najlepsze wyniki, gdy jest wykonywany w ciągu 3 tygodni od zakażenia, gdyż po tym czasie wirus znika z nabłonków.
Do postawienia ostatecznej diagnozy zaleca się wykonanie testu RT-PCR, który wykonuje się na próbkach krwi, moczu, płynu mózgowo-rdzeniowego (PMR), migdałków bądź materiału ze spojówki – charakteryzuje się on najwyższą czułością.
Ostateczne rozpoznanie nosówki u psa może być wykonane w badaniu pośmiertnym na próbkach z PMR, błony śluzowej nosa, migdałków, śledziony, węzłów chłonnych, płuc, pęcherza moczowego. W tym celu wykonuje się badanie immunohistochemiczne.
Leczenie nosówki u psa
Leczenie nosówki u psa odbywa się poprzez zwalczanie manifestujących się objawów antybiotykami oraz wspomagającą poprzez:
- Usuwanie wydzieliny z nosa i oczu
- Płynoterapię
- Nebulizację
W zapobieganiu objawom kurczu powiek, kurczu twarzy, zeza, spastycznego kręczu szyi oraz mioklonii podaje się toksynę botulinową w mięśnie objęte wirusem.
W leczeniu stosuje się również rybawirynę, interferon, flawonoidy oraz fukoidynę, ampicylinę, cefaleksynę lub doksycylinę, a także diazepam, lewetiracetam, fenobarbital.
Leczeni może być prowadzone tylko i wyłącznie przez lekarza weterynarii po postawieniu diagnozy.
Nosówka u psa – jak jej zapobiec
Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania nosówce u psów są szczepienia. Lekarz weterynarii może zalecić szczepionkę opartą o szczep Onderstepoort, Snyder Hill czy Rockborn bądź szczepionkę rekombinowaną, która zawiera wirus ospy kanarków i hemaglutyniny wirusa CDV.
Szczepionka rekombinowana uważana jest za najbezpieczniejszą do stosowania w okresie okołoporodowym, gdyż wektor wirusowy nie może się skutecznie replikować.
Pierwsze szczepienie powinno odbyć się w 6. tygodniu życia psa i powinno być powtarzane co 3-4 tygodnia, aż do osiągnięcia 16 tygodni. Powtórne szczepienie należy wykonać po roku, a kolejne co 3 lata.
Mimo szczepień pojawiają się doniesienia lekarzy iż młode psy w wieku od 5 do 9 miesięcy zapadają na nosówkę. Nie ma jeszcze jasnej odpowiedzi, czy ma to związek ze zmianami zachodzącymi w obrębie nowych szczepów wirusów, charakteryzujących się odmienną budową antygenową od szczepów szczepionkowych.
Redakcja
Bibliografia:
R. Ruiz de Gopegui Fernandez, Choroby zakaźne psów. Praktyk kliniczna, wyd. Edra Urban&Partner, Wrocław 2017.
Ł. Adaszek, J. Kutrzuba. M. Kalinowski, M. Garbal, S. Winiarczyk, Przypadki nerwowej postaci nosówki u szczepionych psów – czy można mówić o nowym wariancie wirusa?, „Życie weterynaryjne”, 7/2012, s. 597-600.
Poznaj inne artykuły o zdrowiu zwierząt
