KOCI KATAR – objawy, leczenie, szczepienie
pixabay.com/images/id-3273776/
Koci katar to zespół kilku chorób, spowodowanych przez różne wirusy. Dla niektórych kotów koci katar może być śmiertelny, inne mogą przejść chorobę bezobjawowo.
Spis treści - kliknij strzałkę
Koci katar – co to za choroba?
Koci katar to tak naprawdę zespół wirusowo-bakteryjny, który może być spowodowany przez różne wirusy. Koci katar objawia się w postaci zapaleń jamy nosowej, spojówek, gardła oraz kolejnych odcinków górnych i dolnych dróg oddechowych.
Szczególnie narażone na ciężki przebieg kociego kataru są młode kocięta, dorosłe koty z osłabionym układem odpornościowym oraz koty geriatryczne.
Do zakażenia kocim katarem dochodzi zwykle w dużych skupiskach kotów: w hodowlach, w lecznicach weterynaryjnych, schroniskach, a także na wystawach kotów czy w kocich hotelach.
Koci katar – źródła choroby
Za koci katar odpowiada kilka wirusów, z których dwa najczęstsze to herpeswirus kotów typu 1 – FHV-1 oraz kaliciwirus kotów – FCV. W USA niemal 80% wszystkich zakażeń wywoływanych jest właśnie przez zakaźne zapalenie jamy nowej i tchawicy oraz kaliciwirozę.
Według najnowszych badań Bordetella bronchiseptica może być pierwotną przyczyną tej choroby. U 30% kotów przewlekłe zapalanie spojówek wywoływane jest z kolei przez Chlamydophila felis. Bakterie, takie jak gronkowce i paciorkowce wikłają zwykle chorobę. Koci katar może być więc zakażeniem mieszanym.
Herpeswiroza u kota
Herpeswirus kotów typu 1 to wirus o dwuniciowym DNA, które zawiera osłonkę glikoproteinowo-lipidową. Sprawia ona, że wirus ten bardzo źle znosi ekspozycję na środowisko zewnętrzne. Zwykle jest w stanie przetrwać nie dłużej niż 18 godzin, jest również bardzo podatny na typowe preparaty dezynfekcyjne. Rozpylony w czasie kaszlu lub kichania ginie w środowisku bardzo szybko.
Jest to wirus jednorodny pod względem właściwości antygenowych. Jest niebezpieczny dla kotowatych, ale dla ludzi nie.
Kaliciwiroza u kota
Kaliciwirus kotów to rodzaj wirusa RNA, w którym dochodzi do częstych błędów, podczas replikacji. Stan ten powoduje, że kaliciwirus często mutuje i może się zdarzyć, że kot będzie zarażony jednocześnie przez różne jego szczepy. Dodatkowo jego zmienność ogranicza skuteczność szczepionek.
Kaliciwirus może przetrwać w wilgotnym środowisku o pokojowej temperaturze nawet przez 28 dni. Jest on również bardziej odporny na środki dezynfekcyjne w porównaniu do FHV-1.
Wirus groźny jest przede wszystkim dla kotowatych, ale nie dla ludzi.
Koci katar objawy
Kaliciwiroza u kota może przejść w formie subklinicznej lub z objawami kataru (gorączka, zapalenie spojówek i jamy nosowej, nadżerki w jamie ustnej. Sporadycznie może dojść do owrzodzenia skóry okolic nosa, zapalenia stawów, płuc oraz dziąseł.
Niestety coraz częściej kaliciwiroza objawia się w postaci ciężkiej uogólnionej kaliciwirozy kotów.
Herpeswiroza u kota występuje zwykle w postaci nieżytu jamy nosowej i zapalenia spojówek. Pierwsze objawy obejmują osowiałość, napadowe kichanie, spadek apetytu, niewielkie podwyższenie temperatury. Odwodniony kot ma gęsty wysięk, zalegający w jamie nosowej.
W przypadku ciężkiego przebiegu choroba może zająć małżowiny nosowe, jamę ustną, gardło, tchawicę lub płuca. Powikłania bakteryjne prowadzą do wysokiej gorączki, apatii, duszności i zupełnego zaprzestania jedzenia. Wypływ z nosa i worków spojówkowych staj się zwykle ropny, niekiedy mogą pojawić się owrzodzenia na języku.
Koci katar – przyczyny zakażeń
Zakażenie kocim katarem ma miejsce zwłaszcza w dużych skupiskach kotów. Sprzyja temu:
- Bezpośrednie zakażenie wrażliwych osobników przez koty będące w ostrej fazie choroby
- Przetrwanie wirusa w środowisku
- Chore koty zarażają przez ok. 2-3 tygodnie, jednak niektóre osobniki mogą stać się bezobjawowymi nosicielami
Zakażenie u kotów następuje najczęściej poprzez kontakt bezpośredni. Wirusy wydalane są z wydzielinami z nosa, gardła oraz spojówek. Kichanie może rozpylić wirusa na 1-2 metry.
Kaliciwirus znajduje się również w moczu i kale.
Do zakażenie może również dojść po kontakcie z zanieczyszczoną kuwetą, miskami, zabawkami oraz w klatce.
Koci katar – jak dochodzi do rozwoju choroby
Okres inkubacji herpeswirusa wynosi od 2 do 6 dni, a czasem dłużej. Po wniknięciu do jamy nosowej, ustnej, lub spojówek wirus zaczyna się namnażać, niszcząc przy tym komórki nabłonkowe. Prowadzi to do zapalenia górnych dróg oddechowych, z ogniskami martwicy, owrzodzeniami. Po 2-3 tygodniach następuje zwykle regeneracja uszkodzonych tkanek i kot wraca do zdrowia. W przypadku powikłań bakteryjnych może dojść do przewlekłej choroby.
Poszczególne szczepy kaliciwirusa różnią się chorobotwórczością. Większość z nich namnaża się w jamie ustnej i górnych drogach oddechowych. Wirus namnażając się uszkadza nabłonki, powodując owrzodzenia, szczególnie na języku, co jest charakterystycznego dla tej choroby. Regeneracja następuje zwykle po 2-3 tygodniach. Kaliciwiroza przebiega ciężej u kotów, zarażonych wcześniej FIV lub FeLV.
Koci katar – rozpoznanie choroby
Rozpoznania dokonuje zawsze lekarz weterynarii po przeprowadzeniu wywiadu i badań klinicznych. Obfite kichanie, wypływy z nosa i worków spojówkowych wskazują zwykle na FHV-1. Słabsze objawy wraz z owrzodzeniem języka wskazują zwykle na kaliciwirozę. Podobne objawy mogą jednak dawać bordeteloza oraz chlamydofiloza.
Koci katar – leczenie
Leczenie kociego kataru polega przede wszystkim na podtrzymaniu kota na siłach oraz zapobieganiu powikłaniom bakteryjnym i skutkom odwodnienia.
W przypadku owrzodzenia rogówki przy FHV-1 można stosować leczenie przyczynowe i hamować replikację wirusa, za pomocą kropki do oczu.
Powikłania bakteryjne leczy się chemioterapeutykami o szerokim zakresie działania: ampicylina, amoksycylina, tetracyklina, chloramfenikol, cefalosporyna.
U kociąt stosuje się zwykle ampicylinę lub amoksycylinę, w okresie wzrostu kośćca nie powinno podawać się enrofloksacyny.
Jeżeli po kilku dniach nie nastąpi poprawka, to lek należy zmienić na inny. Wspomagająco można również podawać witaminy A, C i z grupy B.
Równie ważna jest domowa opieka nad kotem. Opiekun powinien systematycznie usuwać wysięki z nosa oraz przemywać zaropiałe oczy u kota, a także smarować podrażnioną skórę maścią łagodzącą. Kot powinien przebywać w ciepłym, dobrze wentylowanym pomieszczeniu o wysokiej wilgotności powietrza. Koty o słabym apetycie należy karmić mokrymi, podgrzanymi karmami.
Koci katar – szczepienie
W Polsce istnieje kilka szczepionek na koci katar, zawierających herpeswirus i kaliciwirus – są to zwykłe żywe, osłabione zarazki, względnie wirusy inaktywowane lub ich podjednostki. Szczepionki te łagodzą przebieg kociego kataru, ale nie są w stanie zapobiec zakażeniu bądź jego bezobjawowemu nosicielstwu.
Kocięta szczepi się podskórnie lub domięśniowo w wieku 8-9 tygodni, by następnie dokonać powtórnego szczepienia, zgodnie z zaleceniami producenta.
U dorosłych kotów doszczepianie powinno wykonywać się nie częściej niż co 3 lata.
Bibliografia:
T. Frymus, Wirusowe, bakteryjne, grzybicze i prionowe choroby kotów, O. W. Fundament, Warszawa 2019.
dr Mateusz Karatysz
Opiekun buldożki Daisy, borykającej się od wielu lat z problemami zdrowotnymi. Dziennikarz, popularyzator świadomych adopcji zwierząt oraz produktów, które pomagają opiekunom w samodzielnym rozwiązywaniu problemów pojawiających się, podczas opieki nad zwierzętami. Twórca serwisu www.zoonews.pl
Chcesz poznać inne porady o zdrowiu psów i kotów?
