Reklama

Żaba wodna – rozmnażanie, tryb życia, opis gatunku

Autorstwa Holger Gröschl – http://www.naturspektrum.de/ns1.htm, CC BY-SA 2.0 de, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1858343

Żaba wodna to gatunek hybrydowy, który powstał ze skrzyżowania żaby jeziorkowej i śmieszki. Kijanki tej żaby osiągają nawet 12 cm długości.

Żaba wodna – systematyka i pochodzenie

Żaba wodna Pelophylax kl. esculentus jest płazem hybrydowym bezogonowym z rodziny żabowatych. Powstała ze skrzyżowania dwóch gatunków żab zielonych tj. żaby śmieszki i żaby jeziorkowej. Na drodze rozrodu jednak żaba wodna przekazuje wyłącznie geny żaby śmieszki, eliminując geny żaby jeziorkowej lub odwrotnie. Przez ten fakt żaba wodna w nazwie systematycznej posiada skrót kl. czyli klepton, oznaczając właśnie tę zależność.

Najczęściej zajmuje tereny wraz z żabą jeziorkową lub rzadziej śmieszką, choć występuje też samodzielnie. Żaba wodna jest pospolitym gatunkiem w Europie Środkowej i Wschodniej. Jej zasięg obejmuje teren od Francji po południową Szwecję przez Danię, Polskę, Niemcy, aż po Włochy i Bułgarię na południu i Estonię na wschodzie. W Polsce żaba wodna często spotykana jest na terenach nizinnych.

Jak wygląda żaba wodna?

Żaba wodna wielkością plasuje się pomiędzy gatunkami rodzicielskimi, czyli od żaby śmieszki jest mniejsza, a od żaby jeziorkowej większa. Przy czym samiec jest zazwyczaj mniejszy od samicy. Samica żaby wodnej mierzy od 5,4 cm do 11,5 cm. Samiec żaby osiąga długość od około 5,4 cm do 9,7 cm. Wyglądem żaba wodna przypomina żabę jeziorkową. Ubarwienie jest zmienne i zależy od osobnika, lecz najczęściej jej grzbiet i kończyny są w kolorze trawy z jaśniejszą linią biegnąca wzdłuż kręgosłupa. Przez ten fakt żaba wodna często mylona jest z żabą jeziorkową. Na grzbiecie widoczne są wyraźne fałdy. Brzuch jest brudnobiały lub z plamkami, skóra gładka lub nieco rzadziej pokryta małymi brodawkami. Na grzbiecie i bokach ciała żaby pojawiają się małe, nieregularne ciemne plamy. Plamy te zmieniają swój kształt na kończynach, przybierając formę pasów. Oczy żaby wodnej są duże o barwie złoto-pomarańczowej z poprzeczną źrenicą. Nogi silne i mocne, gdzie udo i podudzie są niemal takiej samej długości.

Co jedzą żaby wodne?

Pożywienie żaby wodnej to głównie owady aktywne w ciągu dnia. W jej jadłospisie najczęściej pojawiają się dwuskrzydłe muchówki, mrówki, pszczoły, chrząszcze. Rzadziej żaba wodna zjada dżdżownice, pająki, ślimaki, ważki, pluskwiaki wodne, kijanki żab (również własne) oraz małe kręgowce (ryby, ryjówki, małe żaby, traszki). Żaba wodna poluje, czekając w całkowitym bezruchu.

Autorstwa Leo Bogert – Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=247073

Żaby wodne - tryb życia

Żaba wodna to płaz, który stale przebywa w pobliżu zbiorników wodnych. Jest zwinna, skacze daleko, świetnie pływa i nurkuje. Jej biotopem są zarośnięte małe lub duże zbiorniki stojące lub wolno płynące. Najliczniej spotykana w jeziorach, kanałach, stawach, starorzeczach, rzekach, żwirowniach i gliniankach. Rzadziej zasiedla jeziora leśnie i torfianki. Sezon aktywności żaby wodnej trwa od maja do września. Gatunek ten jest aktywny w ciągu dnia. W chwili zagrożenia żaba wodna skacze do wody, ukrywając się przy dnie zbiornika. Migrują w celu rozrodu nawet na odległość 15 km, jednak najczęściej dystans ten nie jest dłuższy niż 1 km.

Jak zimuje żaba wodna?

Do miejsc zimowania udaje się na początku października, kiedy pojawiają się przymrozki. Żaba wodna na spoczynek zimowy zagrzebuje się za pomocą modzeli piętowych. Wybiera do tego skupiska resztek organicznych lub muł na dnie zbiorników płynących. Może też zimować na lądzie. Na lądzie zagrzebują się te żaby wodne, które tworzą wspólną populację z żabami jeziorkowymi. Zimowanie odbywa się całą gromadą.

Okres godowy żab wodnych

Żaba wodna może narodzić się na trzy sposoby:

Ze skrzyżowania żaby śmieszki z żabą jeziorkowa
Ze skrzyżowania żaby wodnej z żabą śmieszką
Ze skrzyżowania dwóch osobników mieszańcowych, czyli dwóch żab wodnych

Okres godowy żab wodnych rozpoczyna się z końcem wiosny, która przypada na połowę maja i kończy się w czerwcu. Minimalna temperatura wody do rozrodu to 18-20 st. C, wtedy właśnie żaba wodna wybudza się ze snu zimowego i rusza w poszukiwaniu zbiornika godowego. Samiec żaby nawołuje samicę głosem godowym, wydawanym za pomocą rezonatorów. Rezonatory mogą mieć barwę od białej po czarną. Nadymanie pęcherzy głosowych wywołuje przeciągłe „errr”, tworzące w stadzie głośny rechot. Samca żaby wodnej można rozpoznać po modzelach godowych na przednich kończynach oraz zmianie ubarwienia z trawiastozielonego na żółtawy. Do zapłodnienia dochodzi w wodzie, gdy żaby łączą się w pary w uścisku pachowym. W rozrodzie żaby wodnej obowiązuje jedna zasada: samiec nigdy nie zapłodni mniejszej samicy od siebie. Samiec obejmuje samicę, w czym pomagają mu modzele godowe na łapach. Samica żaby wodnej składa jaja na dnie zbiornika w kilkunastu partiach w ciągu jednego sezonu. Żabi skrzek ma postać zwartego galaretowatego kłębu, w którym znajduje się do kilkuset jaj. Wzrost kijanek żaby wodnej trwa od 2,5 do 3,5 miesięcy. Kijanka tego gatunku żaby jest dość duża, największe osobniki mierzą 12 cm, średnia wielkość kijanki to 8-10 cm. Kijanka żaby wodnej ma barwę zielonkawą lub oliwowozieloną z ciemnymi plamami. Po przeobrażeniu zakończonym we wrześniu mała żaba wodna mierzy od 2 do 3,5 cm.

Ile żyje żaba wodna?

Żaba wodna może żyć nawet 14 lat.

Żaba wodna – ochrona gatunkowa

Żaba wodna w naszym kraju do października 2014 roku była objęta całkowitą ochroną. Jej status ochronny zmienił się na częściowy. Żaba wodna jest wymieniona w III załączniku Konwencji Berneńskiej o ochronie gatunków dzikiej fauny i flory europejskiej oraz ich siedlisk oraz w Dyrektywie Siedliskowej załącznik V. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych żaba wodna widnieje jako gatunek najmniejszej troski, a więc niezagrożony wymarciem – kategoria LC.

Redakcja

Bibliografia:

M. Makomaska-Juchiewicz, P. Baran (red.), Monitoring gatunków zwierząt. Przewodnik metodyczny część 3, Warszawa 2012.