Szynszyla – jaka cena, jak oswoić, jak żywić, jaka klatka dla szynszyli?
W naturalnym środowisku szynszyle żyją od 10 do 15 lat. Szynszyla udomowiona może żyć nawet 20 lat. Szynszyla jest zatem gryzoniem długowiecznym.
Spis treści - kliknij strzałkę
Szynszyla – charakterystyka gatunku
Szynszyla to gatunek gryzonia zbliżony wagą i rozmiarem do niedużego królika tyle, że z okrągłymi 5 centymetrowymi uszami i 15 centymetrowym, włochatym ogonem. Ich wielkość to ok. 20 cm + długość ogona. Ssaki te pochodzą z Ameryki Południowej, a dokładniej z suchych terenów Andów do 5000 m.n.p.m. Pierwsze wzmianki o szynszylach w literaturze określały je jako „włochate myszy”. Ich futro jest jedwabiste, gęste i puszyste. Niestety właśnie z tego powodu populacja szynszyli został niemal całkowicie wytrzebiona na wolności. Wyróżnia się dwa gatunki szynszyli: szynszyla mała i szynszyla krótkoogonowa. Szynszyle hodowlane są większe od osobników żyjących w naturze. Waga samicy szynszyli w hodowli sięga 800 gramów, gdzie w naturze jej masa sięga zaledwie połowy masy hodowlanej: od 400 do 450 gramów. Samiec szynszyli zawsze jest lżejszy od partnerki i w hodowli jego waga sięga ok. 600 gramów.
Odmiany barwne szynszyli
W pustynnym terenie szynszyle występują w barwie stalowej (niebiesko-szara), cieniowane na bokach ciała, przechodzące w biały brzuszek. Hodowle mogą się poszczycić mnogością umaszczeń futra szynszyli. Kolorów szynszyli jest 13 i są to podstawowe umaszczenia. Odmiany barwne to:
- szynszyle niebiesko-szare (standard)
- szynszyle białe: bardzo rzadka odmiana, ciałko całkowicie białe, uszy popielate, wąsy biało-czarne, oczy czarne
- szynszyle czarne aksamitne: czarna głowa i grzbiet stopniowo cieniowany na bokach po biały brzuch
- szynszyle czarna perła: bardzo rzadka odmiana, całkowicie czarny grzbiet i boki z białym brzuchem
- szynszyle beżowe lub jasno beżowe z nalotem szarym, lawendowym lub czekoladowym, oczy czerwone lub brązowe, brzuch biały, uszy piegowate
- szynszyle beżowe Polskie, futro jasnobeżowe, brzuch biały, oczy czerwone
- szynszyle beżowe recesywne, futro ciemniejsze niż u beżowych polskich, o różowym nalocie, oczy czerwone lub brunatne
- szynszyle mozaiki: ciemne plamy koloru występują tylko na ciele-nigdy na brzuchu,
- szynszyle silver: na białym futrze występuje jednolity srebrzysty nalot, mogą wystąpić dodatkowo plamy koloru wtedy to silver mosaic
- szynszyle ebony/mahoniowe: futro szare lub czarne na całym ciele łącznie z brzuchem, występuje w czterech odmianach- jasny, średni, ciemny i bardzo ciemny, oczy czarne, uszy od popielatych po czarne
- szynszyle brązowe aksamitne: czekoladowo-brązowe futro, boki beżowe, brzuch biały, uszy beżowo-różowe mogą mieć piegi, oczy ciemnoczerwone
- szynszyle biało-różowe: futro całkowicie białe z brzoskwiniowym nalotem, uszy różowe mogą mieć piegi, oczy czerwone lub porzeczkowe
- szynszyle białe ebony: futro biało-popielate, oczy czarne, uszy popielate
- szynszyle tany/pastel: futro od jasnobeżowego po intensywnie czekoladowe także na brzuchu, uszy rożowo-beżowe, oczy od czerwonych po brązowe
- szynszyle srokate (tov white): futro biało-czarne, ciemna maska pyszczka, paski na łapkach, oczy czarne, uszy szare
- szynszyle fioletowe: futro czysto popielate wpadające w fiolet, wyraźnie odcięty biały brzuch, oczy czarne
Wyróżnić można jeszcze bardzo rzadko spotykane odmiany szynszyli: blue diamond, szafirową i goldbar.
Szynszyle to ssaki żywiące się przede wszystkim roślinami. W naturalnym środowisku szynszyle żywią się trawami, ziołami, korą drzew oraz pędami roślin i takie pożywienie powinniśmy zapewnić im w naszych domach. Bazą zawsze powinno być sianko. Sianko tymotkowe wspiera procesy trawienne o wysokiej zawartości włókna, zawiera wapń i fosfor oraz pochodzi z upraw bez stosowania herbicydów i nawozów sztucznych. Uzupełnieniem diety szynszyli są zioła:
- mięta
- melisa
- pokrzywa
- skrzyp polny
- lucerna
- dziurawiec
- mniszek
- płatki róży, malwy, słonecznika, opuncji, rumianku, kocanki, dziewanny
- hibiskus
- nagietek
- babka lancetowata
- krwawnik
Zioła powinny być urozmaiceniem żywienia szynszyli, stanowiąc ok. 10% całej diety, wzmacniają odporność zwierzaka, działają rozkurczowo, wykrztuśnie czy osłaniająco. Zioła dla szynszyli powinny zachować swój pierwotny kształt liści – szynszyla nie zje pyłu ziołowego. Niezbędne w żywieniu szynszyli jest podawanie gałązek drzewnych, które wspierają ścieranie zębów (podobnie, jak u chomików, królików). Zdrewniałe gałązki drzew i pędy roślin muszą być całkowicie wysuszone i pozyskane z terenów nie poddanych opryskom. Polecane dla szynszyli są:
- gałązki i pędy jabłoni i gruszy,
- gałązki pigwy i winorośli
- gałązki i pędy topoli, leszczyny (orzech laskowy), wierzby, lipy, wiązu, osiki i brzozy
- korzeń prawoślazu, mniszka, cykorii podróżnika
- bulwy i łodygi topinamburu
- bulwy buraka ćwikłowego
Poza podstawą z siana i gałęzi, aby dostarczyć niezbędne minerały i witaminy należy karmić szynszyle specjalnymi mieszankami karmy, dostępnymi w sklepach zoologicznych. Jako atrakcyjną przekąskę możemy podawać szynszylom suszone warzywa i owoce (nigdy świeże!). Szynszyle zjedzą maliny, truskawki, jabłka czy pigwę, a z warzyw marchewkę, pietruszkę, buraka i kukurydzę. Cukry i tłuszcze (np. z migdałów) nie są pożądane w diecie szynszyli i powinny być podawane w niewielkich ilościach, do dwóch razy w miesiącu. Gotowe kolby i karmy dla szynszyli nie powinny zawierać zbóż, kolorowych dropsów, często sztucznie barwionych i bogatych w cukry. Niestety szynszyle mają skłonność do cukrzycy, dlatego unikanie cukrów jest bardzo ważne dla zdrowia i kondycji zwierzaka.
Ile żyją szynszyle?
W naturalnym środowisku szynszyle żyją od 10 do 15 lat. Szynszyla udomowiona, która ma zapewnione odpowiednie dla gatunku warunki, właściwe żywienie i niezbędne opiekę weterynaryjną może żyć nawet 20 lat. Szynszyla jest zatem gryzoniem długowiecznym.
Ile kosztują szynszyle?
Cena szynszyla zależy od płci osobnika. Samica szynszyla kosztuje do 150 zł i jest droższa niż samiec. Za samca szynszyla trzeba zapłacić ok 100 zł.
Klatka dla szynszyla
Oprócz zdrowej diety bardzo ważne są warunki, w jakich szynszyle mieszkają. Klatka, a najlepiej woliera dla szynszyli musi mieć odpowiednie wymiary: 40X70 cm w podstawie i 100 cm wysokości powinno wystarczyć dla pary szynszyli, ale im większa klatka tym lepiej. Bardzo istotna jest wysokość klatki, która umożliwi swobodne skoki zwierzętom. Nie zapominajmy o pułkach, których powinno być zawsze o jedną więcej niż szynszyli zamieszkujących klatkę. Pułki rozmieśćmy na zakładkę, taki układ ochroni zwierzę przed możliwym upadkiem z samej góry klatki. Jeśli klatka jest bardzo wysoka, to w jej połowie umieśćmy półkę na całej szerokości zostawiając jedno przejście na inne poziomy. Jeśli wybieramy metalowy model stelaż musi być ocynkowany. Podczas nocnych harców szynszyla głośno hałasuje, a plastikowa kuweta może być podgryzana przez mieszkańców. Wybierając drewniany model możemy wykonać go na wymiar wg. własnych potrzeb i estetyki. Drewno trzeba zabezpieczyć przed moczem, ale za to kuweta jest ocynkowana i nie ma problemu z utrzymaniem jej higieny. Dobrze, gdy minimum dwie ściany są pełne, daje to poczucie bezpieczeństwa szynszylom.
Gdzie powinna stać klatka dla szynszyla?
- powinna stać na podłodze, by ułatwić wychodzenie i wchodzenie szynszyli z/na wybieg zewnętrzny
- nie powinna stać w miejscu nasłonecznionym, przy grzejniku czy miejscu narażonym na przeciągi (źródło stresu i potencjalnych chorób)
- nie powinna stać w sypialni opiekuna (szynszyle są aktywne nocą) ale powinna być umieszczona w pomieszczeniu, w którym często przebywa (wpływa to na socjalizację i szybsze oswojenie szynszyli)
- inne domowe zwierzęta nie powinny mieć dostępu do pomieszczenia, w którym stoi woliera dla szynszyli (źródło stresu, ale i poczucie bezpieczeństwa)
Wyposażenie klatki dla szynszyli
Życie na wolności oferuje szynszylom szczeliny skalne i groty, w których chronią się w ciągu dnia. Klatka dla szynszyli powinna być wyposażona w schronienie w formie budki. Pamiętajmy, aby ich dodatkowe okienka nie były zbyt małe, by szynszyla w nich nie utknęła. Budka zapewni wygodne legowisko do snu w ciągu dnia, ale i azyl w czasie kłótni w stadzie. Jeśli posiadamy większe stadko szynszyli polecamy zakup min. dwóch budek. Zadaszone budki dla szynszyli pełnią też rolę dodatkowej półki. W klatce nie może zabraknąć poidła na wodę (300 ml) oraz miski ceramicznej na zioła (600 ml). Miska ceramiczna z wywiniętym rantem do wewnątrz jest estetyczna, stabilna i nie rozsypuje się z niej pokarm. Paśnik na siano dla szynszyli jest obowiązkowym wyposażeniem. Sianko to podstawa diety szynszyli. Paśniki mogą być drewniane wiszące lub stojące, ale i metalowe w formie obrotowej kuli – tu uważajmy, by ich szczebelki nie były zbyt duże (ryzyko zakleszczenia głowy). Kołowrotek lub dysk dla szynszyli to kolejne akcesorium dla zapewnienia komfortu psychicznego zwierząt. Ruch to podstawa dobrostanu gryzoni i możliwość spożytkowania energii także w nocy. Kołowrotek dla szynszyli musi mieć średnicę 40 cm, a dysk 30 cm. Jako estetyczny dodatek do klatki szynszyli wybierzmy materiałowy hamak, bocianie gniazdo lub domek „kostkę”. Taki gadżet to nie tylko przyjemność dla szynszyli, ale i profilaktyka nagniotków pojawiających się, gdy zwierzaki mają do dyspozycji tylko twarde podłoże. Ostatnim „meblem” w domu szynszyli powinna być kąpielówka do kąpieli pyłowych. Szynszyle są czyściochami i chętnie zażywają kąpieli, nawet co drugi dzień. Kąpiel piaskowa szynszyli może odbywać się na wybiegu zewnętrznym w okrągłym akwarium, słoiku czy misce. Dno klatki powinniśmy wyściełać żwirkiem lub ustawić kuwetę albo wyłożyć matę chłonącą dla szynszyli. Zabawki dla szynszyli również powinny się znaleźć w klatce. Gryzaki wiszące czy wiklinowe tunele zawieszane na szczeblach klatki to recepta na nudę i stres.
Temperatura pomieszczenia dla szynszyli: 18-22 st. C całorocznie, latem maksymalnie 24 st. C, temperatura wyższa niż 26 st. C może doprowadzić do śmierci.
Wilgotność powietrza mająca pozytywny wpływ na jakość futra szynszyli: 50-70%.
Wentylacja pomieszczenia: maksymalna prędkość wymiany powietrza 0,2m/s.
Rozmnażanie szynszyli
Hodowla szynszyli jest bardzo wymagająca pod względem opanowania wiedzy na temat możliwych kojarzeń osobników. Istnieje kilka krzyżówek szynszyli, które są absolutnie zabronione ze względu na całkowitą śmiertelność miotów. Geny letalne są wynikiem mutacji, która uniemożliwia rozwój danego osobnika, będącego nosicielem genu. Rozmnażanie szynszyli nie powinno odbywać się bez odpowiedniej wiedzy, igranie z życiem zwierzęcia jest niedopuszczalne.
Szynszyle żyjące na jałowych terenach górskich żyją w stadach liczących nawet setkę osobników i bardzo wskazane jest, by żyły one w naszych domach minimum w parach. Ciąża szynszyli trwa ok. 4 miesięcy. Z jednego miotu może urodzić się od 2 do 5 młodych. Przez 14 dni nie wolno nam dotykać młodych ani niepokoić ich matki. Najlepiej na okres ciąży i połogu odizolować samca, samica jest w tym czasie dość drażliwa i może to odbić się na ilości pokarmu. W 3 miesiącu życia szynszyle trzeba rozdzielić z rodzicami, ale i od rodzeństwa przeciwstawnej płci. Samce dojrzewają płciowo między 5 a 6 miesiącem życia, samice w 8 miesięcy. Ruja samicy może wystąpić znacznie wcześniej, lecz organizm nie jest gotowy na ciąże i może się to skończyć śmiercią samicy i szczeniąt. Nie wolno dopuścić do chowu wsobnego i kolejnego krycia w ciągu 2 tygodni po porodzie! Samica powinna urodzić pierwszy miot do 3 r. ż (zakończenie wzrostu kośćca), a rozród powinien się zakończyć, gdy ma 5 lat. Kastrację samca zaleca się w wieku 5 lat. Szczenięta szynszyli można odebrać od matki nie wcześniej niż po skończeniu przez nie 2 miesięcy, młodszych szynszyli nie wolno kupować.
Jak oswoić szynszyle?
Oswajanie szynszyli zawsze zacznijmy od zapewnienia komfortowego lokum, poczucie bezpieczeństwa jest najważniejsze, by zbudować dalsze relacje z człowiekiem. Podczas kontaktu nie podnośmy głosu i nie krzyczmy w ich obecności, hałas czy głośna muzyka również nie jest pożądana. Nasz głos powinien być spokojny. Unikajmy nerwowych ruchów i nie zaskakujmy zwierzęcia naszym dotykiem, zwłaszcza unosząc dłoń nad głowę zwierzaka. Absolutnie nie wyciągajmy szynszyli z budki, hamaku czy woliery na siłę. Do wyjścia zachęcajmy zdrowymi przekąskami i regularnym porami aktywności poza klatką. W oswajaniu szynszyli najważniejsza jest cierpliwość i działanie etapami. Nasz dotyk będzie akceptowany np. gdy będzie kojarzył się szynszyli z pokarmem. Początkowo możemy dłonie natrzeć aromatycznym siankiem, by zachęcić szynszyle do kontaktu. Inicjatywę oddajmy zwierzęciu, to ono zdecyduje, kiedy jest odpowiedni moment na dotyk. Nie powinniśmy zostawiać szynszyli samych w nieznanym im pomieszczeniu, wśród drażniących zapachów i wśród tłumu obcych ludzi. Stały dostęp do woliery daje im poczucie bezpieczeństwa, a jego brak z pewnością nie przyspieszy socjalizacji szynszyli.
Czy szynszyla gryzie?
Każde zwierzę narażone na sytuacje stresowe i atak czy to ludzi, innych zwierząt czy pobratymców może się bronić. Szynszyla może ugryźć. Nie jest to zwierzę polecane dla domów z małymi dziećmi. Poziom hałasu i ich nieporadność może być przyczyną sytuacji lękowych i potencjalnych wypadków. Szynszyle to gryzonie i pozostawione bez nadzoru poza klatką czy wolierą będą gryźć wszystko, co napotkają na swojej drodze. Narażone są: tapety, nogi mebli, parapety, pudełka kartonowe, drewniane futryny i drzwi czy skórzane kapcie. Uważać trzeba na niebezpieczne wyposażenie domowe, będące zagrożeniem życia i zdrowia szynszyli: kable, przewody elektryczne i rośliny domowe (często trujące).
Redakcja
Przeczytaj więcej artykułów o szynszylach
